H καλλιέργεια μυδιών είναι μία από τις μεγάλες βιομηχανίες οστρακοειδών στην Ευρώπη, με συνολική παραγωγή 500.000 τόνων ετησίως. Κάθε χρόνο το εύρος της παραγωγής αυξάνεται διαρκώς.
Με σκοπό να κάνει την επιχείρησή του πιο κερδοφόρα και βιώσιμη, ο Άντερς Γκράνχεντ, ένας από τους κύριους παραγωγούς στη Σουηδία, αποφάσισε να μετάσχει σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο ορθών πρακτικών και νέων τεχνολογιών, προκειμένου να μεγιστοποιήσει την ποιότητα των μυδιών του.
«Από τους 4 με 5 τόνους της σημερινής συγκομιδής, εκτιμώ ότι περίπου το 30% είναι για πέταμα. Λόγω της εμπειρίας κατά τη διάρκεια αυτού του έργου, έχουμε μειώσει την απώλεια από 5 έως 10%», επισημαίνει ο Άντερς Γκράνχεντ, ιδιοκτήτης μονάδας παραγωγής μυδιών στο Σκαν Φιόρδ.
Επιστήμονες από το ευρωπαϊκό ερευνητικό κέντρο, έχουν εξετάσει κάθε βήμα των παραγωγών στη διαδικασία καλλιέργειας των μυδιών, από την αλιεία μέχρι την κατανάλωση. Έχουν εντοπίσει τις πιο κρίσιμες φάσεις και έχουν κάνει μελέτες για να μειώσουν την ποσότητα των μυδιών που πάει χαμένη. Η προσπάθεια ευοδώθηκε και τα αποτέλεσμα άρχισαν να διαφαίνονται.
«Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα είναι η τεράστια ποσότητα της παραγωγής που σπαταλιέται. Περίπου το 20-30% των μυδιών χαραμίζεται σε διαφορετικά στάδια της παραγωγής. Στόχος είναι να μειωθεί η σπατάλη αυτή κατά 35%. Μπορεί να μην έχουμε καταφέρει να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο, αλλά οπωσδήποτε έχουμε διαπιστώσει αύξηση της παραγωγής», λέει η Γκρέτε Αντόφ, συντονίστρια του έργου στο νορβηγικό κέντρο παραγωγής θαλασσινών.
Ο πυρήνας του σχεδιασμού έγκειται σε ένα σύστημα επανακυκλοφορίας του νερού, με σκοπό να συγκεντρωθούν τα μύδια και να κρατηθούν εκεί ζωντανά για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Αυτό επιτρέπει στους καλλιεργητές να εξαρτώνται λιγότερο από τις αλλαγές των καιρικών συνθηκών, που εμποδίζουν τη συγκομιδή, ενώ τους δίνει και τη δυνατότητα να εξοικονομούν ταυτόχρονα ενέργεια και νερό.
«Όταν χρησιμοποιούμε τη διαδικασία ανακύκλωσης του νερού καταναλώνουμε πολύ μικρή ποσότητα νερού. Στο σύστημα αυτό, για παράδειγμα, έχουμε αντλήσει 12.000 λίτρα για μία ώρα λειτουργίας. Σε αυτά προσθέτουμε μόνο 15 λίτρα κάθε ώρα», τονίζει ο Μαντς Ντόρενφελντ Γένσεν, βιολόγος στο Εθνικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Νορβηγία.
Για τη ροή του νερού σε ένα διαφορετικό σύστημα, οι παραγωγοί θα κατανάλωναν περίπου 20 λίτρα νερού κάθε ώρα για ένα κιλό μύδια. Αυτό συνεπάγεται υψηλότερο κόστος για τη μείωση της θερμοκρασίας του νερού. Ένα άλλο μεταβλητό στοιχείο στη φύση, που διατηρείται σταθερό εδώ, είναι η ποιότητα του νερού. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μίας ειδικής πρωτεΐνης.
«Η πρωτεΐνη θα αφαιρέσει οποιοδήποτε λεπτό σωματίδιο οργανικής ύλης που βγαίνει από τα μύδια . Μία ειδική αντλία στο κάτω μέρος του κυλίνδρου δημιουργεί εκατομμύρια μικρές φυσαλίδες. Όλα τα λιπαρά και η πρωτεΐνη απορροφώνται από αυτές τις φυσαλίδες και στη συνέχεια ανεβαίνουν στην επιφάνεια δημιουργώντας αυτόν τον αφρό.
Ο αφρός που ξεχειλίζει απομακρύνεται και το νερό καθαρίζεται», λέει ο Μαντς Ντόρενφελντ Γένσεν.
Κατά τη διάρκεια ολόκληρης της διαδικασίας ταξινόμησης, τα μύδια μεταφέρονται πάνω σε ιμάντες ειδικών μηχανημάτων. Αυτό όμως επηρεάζει τη διάρκεια ζωής τους. Οι επιστήμονες επινόησαν έναν τρόπο για να καταγράψουν τις συνθήκες ταξινόμησης των μυδιών:
«Φτιάξαμε αυτό το ψεύτικο μύδι και τοποθετήσαμε στο εσωτερικό του έναν αισθητήρα. Στη συνέχεια το βάλαμε στη δεξαμενή με τα υπόλοιπα μύδια που υποβάλλονται σε επεξεργασία. Το ψεύτικο μύδι καταγράφει όλη τη μηχανική επίδραση, μέχρι τα μύδια να φτάσουν στη ζώνη ελέγχου», εξηγεί η Γκίντα Κριστόφερσεν, βιολόγος στο Εθνικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Νορβηγίας.
Χάρη στις μετρήσεις που διενεργούνται στο εσωτερικό του μυδιού, ο καλλιεργητής είναι σε θέση να ρυθμίζει την ταχύτητα της περιστροφής των μυδιών και την ποσότητα του νερού που ρέει στο μηχάνημα. Η αλυσίδα παραγωγής είναι πλέον πιο βατή.
Όσο πιο ήπια είναι η διαδικασία, τόσο μικρότερο χειρισμό χρειάζεται από τον καλλιεργητή, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται και η ποιότητα των μυδιών που καταλήγουν στο πιάτο μας.
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις καινοτομίες στην παραγωγή των μυδιών μπορείτε να επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα του ευρωπαϊκού σχεδίου νέων τεχνολογιών: