ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠίσω από τα δέντρα του Πάρκου Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη κρύβεται ο θυμός και η αγανάκτηση των Τούρκων απέναντι στην κυβέρνηση της χώρας. Οι τέσσερις ακτιβιστές για το πάρκο, έγιναν τέσσερα εκατομμύρια διαδηλωτές και άφησαν το θυμό τους ενάντια στην κυβέρνηση Ερντογάν να εκραγεί
Η αγανάκτηση που εκφράστηκε στις διαδηλώσεις δεν έχει προηγούμενο τις τελευταίες δεκαετίες στην Τουρκία. Τα πανό και τα συνθήματα των διαδηλωτών κάνουν λόγο για υπέρμετρο αυταρχισμό του Ερντογάν.
Αφού εκλέχθηκε με ένα ισχυρό 50% στις εκλογές του 2011, κατάφερε να επιβάλλει την ηγεμονία του στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας. Πριν το τέλος της τρίτης και τελευταίας πρωθυπουργικής του θητείας το 2015, επιδιώκει να αλλάξει το Σύνταγμα, ενισχύοντας τις εξουσίες του προέδρου. Και δεν κρύβει ότι θα τον ενδιέφερε ο προεδρικός θώκος.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών, με το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν στην εξουσία, η Τουρκία είδε μέρες πολιτικής σταθερότητας και ισχυρής ανάπτυξης. Αυτούς τους τελευταίους μήνες όμως μία σειρά γεγονότων έβγαλαν τους πολίτες στους δρόμους. Στα τέλη Μαΐου, συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της Άγκυρας για να φιληθούν δημόσια και να διαμαρτυρηθούν με αυτόν τον τρόπο για την απαγόρευση των φιλιών στο μετρό.
Η υποψία των πολιτών ότι η κυβέρνηση επιχειρεί ήπιο εξισλαμισμό της κοινωνίας ενισχύθηκε τις τελευταίες ημέρες με την υιοθέτηση νόμου που απαγορεύει τη διαφήμιση του αλκοόλ και περιορίζει την πώληση του. Πολλοί είδαν την κίνηση σαν προσπάθεια παραβίασης της ιδιωτικής ζωής των πολιτών.
Στις αρχές Μαΐου το προσωπικό της Turkish Airlines κατήγγειλλε την εταιρική απαγόρευση για έντονα κραγιόν και βερνίκια στις ιπτάμενες συνοδούς. Η εταιρεία δικαιολογώντας την απόφαση υποστήριξε ότι υπήρξε αίτημα επιβατών, όμως τα συνδικάτα είδαν πίσω από την κίνηση μία ξεκάθαρη πολιτική και ιδεολογική παρέμβαση.
Στις 15 Απριλίου ο διάσημος πιανίστας και συνθέτης Φαζέλ Σάι καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκισης για σχόλια που ανέβασε στο Twitter και θεωρήθηκαν από το δικαστήριο προσβλητικά για τις αξίες των μουσουλμάνων.
Το σαββατοκύριακο σημαδεύτηκε και από την αυστηρότητα του Ερντογάν. Με λόγο σταθερό και αμετακίνητο ζητούσε από τους διαδηλωτές να υποχωρήσουν. Αν και κατηγορήθηκε για αυταρχισμό από τους διαδηλωτές, δεν φάνηκε να έχει την πρόθεση να κάνει βήμα πίσω.
Euronews:
Θα συζητήσουμε το θέμα με την καθηγήτρια του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι, την Ρίβα Καστοριάνο. Για ποιούς λόγους οι πολίτες στην Τουρκία διαμαρτύρονται με τέτοια μαζικά συλλαλητήρια;
Ρίβα Καστοριάνο:
Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν διαφορετικοί λόγοι. Δεν υπάρχει μόνο μία αιτία. Αρχικά, ήταν μια ειρηνική διαδήλωση που στόχευε στη διατήρηση ενός πάρκου στην Κωνσταντινούπολη. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν με οικολογικό περιεχόμενο. Όμως επειδή η τουρκική αστυνομία επιτέθηκε βίαια εναντίον των διαδηλωτών, η στόχευση της κινητοποίησης άλλαξε ταχύτατα. Τώρα, φαίνεται ότι οι πολίτες, από όλες τις τάξεις της τουρκικής κοινωνίας, πολίτες που επιθυμούν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους στην κυβέρνηση, συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις.
Euronews:
Μαθαίνουμε ότι πολλοί άνθρωποι που ποτέ στη ζωή τους δεν συμμετείχαν σε συλλαλητήρια, συμμετέχουν σε αυτά.
Ρίτα Καστοριάνο:
Όταν μιλώ με ανθρώπους στην Τουρκία, διαπιστώνω ότι υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός για συμμετοχή στις διαδηλώσεις, παρά το γεγονός πολλοί είναι εκείνοι που δεν ανήκουν σε οποιαδήποτε πολιτική κίνηση. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις, που συμμετέχουν στα συλλαλητήρια. Οι διαδηλώσεις εξελίσσονται, μέρα με τη μέρα, σε κάτι που δεν είναι ομοιογενές. Δεν είναι πλέον μια διαμαρτυρία υποκινούμενη από την αντιπολίτευση. Υπάρχει δυσαρέσκεια ακόμη και από υποστηρικτές του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ζητούν από την κυβέρνηση να αλλάξει την πολιτική της σε κοινωνικά θέματα. Έτσι δεν είναι μια κίνηση που μπορεί να αποδοθεί σε ομοιογενή ιδεολογία.
Euronews:
Βλέπουμε πάντως πως οι διαδηλώσεις έχουν επεκταθεί και εκτός Κωνστναντινούπολης. Ως πού μπορεί να φτάσουν;
Ρίτα Καστοριάνο:
Αρχικά ήταν μια κίνηση αλληλεγγύης εναντίον της αστυνομικής βίας. Μετά εξελίχθηκε σε ευρεία αντίδραση για την ανένδοτη στάση του πρωθυπουργού. Η αλληλεγγύη βρίσκεται στη βάση αυτών των κοινωνικών κινημάτων. Όπως όλοι ξέρουμε, το facebook, το twitter και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γενικά, συνδράμουν σε τέτοιου είδους κινήματα, προκειμένου να γίνουν ευρέως γνωστά. Ωστόσο τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης δεν μπορούν να εκφράσουν όλα όσα επιθυμούν. Με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το κίνημα έγινε μεγαλύτερο και ακόμη πιο αποτελεσματικό.
Euronews:
Σύμφωνα με ορισμένες αναλύσεις εντοπίζονται ομοιότητες ανάμεσα σε αυτά τα συλλαλητήρια και την Αραβική Άνοιξη. Κάποιοι κάνουν λόγο για Τουρκική Ανοιξη. Μπορούμε να μιλήσουμε για κάτι τέτοιο;
Ρίβα Καστοριάνο:
Δεν μπορώ να το δω ως την Τουρκική Άνοιξη, με δεδομένο ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης. Η εκλογική διαδικασία ήταν πολύ δημοκρατική. Το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κέρδισες τις εκλογές τρεις φορές στη σειρά. Δεν το τοποθέτησε κάποιος στην ηγεσία. Αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν δεν θα μπορεί να παραμείνει στην εξουσία, εκτός κι αν κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Η Δημοκρατία στην Τουρκία θα είναι η λύση. Το πως θα εξελιχθεί το κίνημα εξαρτάται από τη στάση του Ερντογάν στα αιτήματα των διαδηλωτών. Η έκβαση αυτής της κατάστασης θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς που θα γίνουν στο τέλος της διαδικασίας. Όλα θα εξαρτηθούν από τα βήματα που θα κάνουν οι δύο πλευρές. Θέλουμε η Τουρκία να διατηρήσει τη Δημοκρατία της; Ναι. Για αυτό και οι πολίτες βρίσκονται στους δρόμους. Μπορεί να υπάρξει πρόταση για εκλογές, μπορεί να αναμένουν τις τοπικές εκλογές. Η εκλογική διαδικασία θα καθορίσει την κατάληξη των εξελίξεων.
Euronews:
Κυρία Καστοριάνο ευχαριστώ πολύ για τις πολύτιμες εκτιμήσεις σας.