ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Η Ευρώπη πραγματικά; Είναι πολύ απλό. Είναι μια Ένωση χωρίς νόημα».
«Βρίσκεται σε μία κακή περίοδο και πρέπει να βγει».
«Είναι το αντίθετο του δυναμικού».
«Φοβισμένη».
Αυτή είναι η σκληρή και ασυμβίβαστη ματιά που έχουν για την Ευρώπη του σήμερα προσωπικότητες του πολιτικού κόσμου, του πολιτισμού και των μίντια που συναντήθηκαν εδώ στο Bozar στις Βρυξέλλες σε μία εκδήλωση που διοργάνωσε το γαλλικό περιοδικό Nouvel Observateur. Μέσα σε τρεις ημέρες διατύπωσαν τις απόψεις τους για την Ευρώπη που βρίσκεται σε σταυροδρόμι και πρότειναν διάφορες λύσεις.
Επτά μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, οι 18 συζητήσεις του προγράμματος επικεντρώθηκαν στο φιλελευθερισμό, την επιδίωξη της ανάπτυξης, την άνοδο του λαϊκισμού και το ρόλο του πολιτισμού. Για το διευθυντή του Nouvel Observateur, το κλαμπ των «28» παραμένει πολύ γραφειοκρατικό και τρέφει πολλές αυταπάτες.
«Ένας είναι αυτός που ενσάρκωσε την Ευρώπη, τον ξέρουμε καλά, είναι ο Ζακ Ντελόρ. Οι πολίτες ήταν υπέρ ή κατά, αλλά ήξεραν ότι αυτός είναι. Στη συνέχεια, οι εθνικές κυβερνήσεις δεν ήθελαν κάποιον τόσο ισχυρό, ο οποίος να τις επισκιάζει και να τις αποδυναμώνει. Άρχισαν να επιλέγουν πιο χαμηλού βεληνεκούς ανθρώπους. Και έτσι ο κόσμος αισθάνεται ότι η Ευρώπη δεν είναι δημοκρατική», σύμφωνα με τον Laurent Joffrin.
«Σήμερα υπάρχει ένας πρόεδρος της Κομισιόν και ένας για το Συμβούλιο. Είναι λογικό να έχουμε δύο ανθρώπους στο ρόλο ενός σημαντικού διαπραγματευτή, τον οποίο παίζει ο κύριος Βαν Ρομπάι, που είναι σημαντική μορφή. Οπότε στην πραγματικότητα εκλέξαμε μισό πρόεδρο για την Κομισιόν», τόνισε ο Ζακ Ντελόρ.
Είναι όμως η καινοτομία που υποτίθεται ότι θα βάλει και πάλι μπρος τις μηχανές. Τον επόμενο Μάιο οι Ευρωπαίοι θα εκλέξουν τους επόμενους ευρωβουλευτές και θα αναδείξουν τον εκλεκτό τους για την προεδρία της Κομισιόν. Ο αρθρογράφος Bernard Guetta υποστηρίζει ότι αυτό δε φτάνει. Οπότε, τι πρέπει να γίνει για να ξαναδώσουμε πνοή στην Ευρώπη;
«Μπορούμε μαζί να αγωνιστούμε ενάντια στο κοινωνικό, οικολογικό και νομισματικό ντάμπινγκ, αρχικά είναι απαραίτητο και τότε ο κόσμος θα έβλεπε ότι η Ευρώπη των 28 ή των 17 εντός Ευρωζώνης είναι ακόμα πιο ισχυρή σε σχέση με την Κίνα».
«Η διαχείριση της Ευρωζώνης, η τραπεζική ένωση δεν κάνει κανέναν να ονειρεύεται. Αντιθέτως, για παράδειγμα, εάν η Ευρώπη έδινε στον κόσμο επιταγές για εκπαιδευτικά προγράμματα που όλες οι οικογένειες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να κάνουν γλωσσολογικά σεμινάρια στα παιδιά ή για να οργανώσουν ταξίδια ή να χρηματοδοτήσουν το Erasmus, τότε πιστεύω ότι η ευρωπαϊκή ιδέα θα ζωντάνευε ξανά», δηλώνει η ευρωβουλευτής Sylvie Goulard.
Υπάρχει όμως, μια μεγάλη αποδοκιμασία και μία ελεύθερη άνοδος των αντιευρωπαϊστών, όπως δείχνουν σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις. Αυτό είναι κάτι που η Ευρώπη δεν πρέπει να υποτιμήσει λέει ο φιλόσοφος Michel Onfray.
«Η παλιά λογική των σταλινικών κρατών, μας εξήγησε ότι, εάν υπήρχαν προβλήματα στη Σοβιετική Ένωση, ήταν γιατί αυτή δεν ήταν ακόμη αρκετά σοβιετική και έπρεπε να βάλει μια δόση σοβιετισμού και τότε δεν θα υπήρχαν προβλήματα πια. Το ίδιο πράγμα ισχύει και για την Ευρώπη: εάν υπάρχουν προβλήματα, είναι επειδή η Ευρώπη δεν είναι αρκετά ευρωπαϊκή ακόμη, περιμένετε, γίνετε πιο Ευρωπαίοι και θα δείτε ότι τα προβλήματα θα εξαφανιστούν».
Για να επαναπροσδιορίσουμε την Ευρώπη και να τη σώσουμε από τη διάλυση, ίσως πρέπει να αρχίσουμε να θυμόμαστε αυτό που τη διακρίνει από τον υπόλοιπο κόσμο λέει ο πρώην επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Pascal Lamy.
«Οι Ευρωπαίοι δείχνουν μικρότερη ανοχή στην ανισότητα σε σχέση με άλλες ζώνες του πλανήτη, όπως οι ΗΠΑ ή η Κίνα, και νομίζω ότι η ευρωπαϊκή ταυτότητα βρίσκεται μέσα στα κοινωνικά συστήματα. Απλώς χρειάζεται 1% επιπλέον ανάπτυξη. Εάν δεν το κάνουμε και μάλιστα αποτελεσματικά, αυτά βρίσκονται σε κίνδυνο και κατά την άποψή μου κινδυνεύει η ίδια η ευρωπαϊκή ταυτότητα».
«Έχουμε έναν πιο ανθρώπινο καπιταλισμό σε σχέση με την Αμερική, δωρεάν Παιδεία, δωρεάν Υγεία. Ο Ομπάμα θεωρείται κομμουνιστής, επειδή θέλει να εισάγει ένα μικρό ποσοστό δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης. Βρισκόμαστε σε μία προνομιούχο ήπειρο και δεν την υπερασπιζόμαστε, δεν υπερασπιζόμαστε τις αξίες μας, τις αξίες του Διαφωτισμού» τόνισε ο συγγραφέας Peter Schneider.
Η ουσία μετά από τρεις ημέρες συζητήσεων είναι ότι δεν υπάρχει μαγικό φίλτρο, ούτε κάποια έτοιμη και σίγουρη λύση, αλλά μία εικόνα της ΕΕ και ένα συμπέρασμα: Με την εξιδανίκευση της ΕΕ δεν υπάρχει πρόοδος.