ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ πρόσφατη απόφαση της ουκρανικής κυβέρνησης να μπλοκάρει το δρόμο της χώρας προς την Ευρώπη, προκάλεσε έκρηξη οργής στο Κίεβο.
Για πρώτη φορά από την εποχή της Πορτοκαλί Επανάστασης το 2005, οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις εκφράζονται τόσο δυναμικά.
«Είμαστε Ευρωπαίοι», βροντοφώναξαν δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές που κατηγορούν την κυβέρνηση ότι υπέκυψε στις ρωσικές πιέσεις.
Η Ουκρανία διχάζεται και καλείται για ακόμα μια φορά να αποφασίσει που ανήκει, στην Ανατολή ή τη Δύση.
Η πορεία της Ουκρανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε πριν από εννέα χρόνια. Το 2004, ο δεύτερος Πρόεδρος της μετασοβιετικής Ουκρανίας, Λεονίντ Κούτσμα άνοιξε τις διαπραγματεύσεις με την Ευρώπη. Παράλληλα όμως «λοξοκοίταζε» προς την Ευρασιατική Τελωνειακή Ένωση, που είχε στα σκαριά η Ρωσία.
Λίγα χρόνια αργότερα, η Πορτοκαλί Επανάσταση έφερε στην εξουσία την Γιούλια Τιμοσένκο και τον Βίκτορ Γιούστσενκο που τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής. Η στάση τους προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Κρεμλίνου. Στο εσωτερικό, το κοινό μέτωπο ράγισε με αποτέλεσμα να χάσουν την εξουσία.
Στις προεδρικές εκλογές του 2010 οι Ουκρανοί ψήφισαν … Μόσχα. Η κάλπη ανέδειξε νικητή τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος στηρίζεται από την ελίτ της χώρας και την Ρωσία. Παρόλα αυτά η νέα ηγεσία δεν γκρέμισε τις γέφυρες με την Ευρώπη.
Αντιθέτως, η επίσημη γραμμή του Κιέβου φαινόταν φιλοευρωπαϊκή. Οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή Συμφωνίας Σύνδεσης με τις Βρυξέλλες είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί. Απέμεναν μόνο οι τελικές υπογραφές στη Σύνοδο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης στο Βίλνιους.
Την τελευταία στιγμή ωστόσο,
ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, απειλώντας εμμέσως πλην σαφώς με οικονομικά αντίποινα, υποχρέωσε την ουκρανική κυβέρνηση να αλλάξει γραμμή πλεύσης.
Με ψήφισμα του το ουκρανικό Κοινοβούλιο έβαλε τέλος στις συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και παράλληλα απέρριψε το ευρωπαϊκό αίτημα για τη μεταφορά της φυλακισμένης Τιμοσένκο σε νοσοκομείο της Γερμανίας.
Για τον Ουκρανό πρωθυπουργό Αζάροβ τα πάντα είναι θέμα πολιτικού ρεαλισμού: «Πως θα αποζημιωθούμε για τις τεράστιες απώλειες από το κλείσιμο της Ευρασιατικής Αγοράς; Δυστυχώς δεν υπάρχουν ρεαλιστικές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα», δήλωσε σε ομιλία του στο Κοινοβούλιο.
Η Μόσχα αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Κιέβου. Δεδομένης της δεινής θέσης της ουκρανικής οικονομίας, το κόστος από ενδεχόμενα ρωσικά αντίποινα δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί.
Για την καλύτερη κατανόηση της πολιτικής κατάστασης στην Ουκρανία, το Euronews φιλοξενεί την Kataryna Wolczuk, αντιπρόεδρο του Κέντρου Ρωσικών και Ανατολικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο του Μπερμιγχαμ.
Euronews: Η Ουκρανία ανέστειλε τις προετοιμασίες για τη συμφωνία Σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, Τι μήνυμα στέλνει η κυβέρνηση με αυτή την απόφαση;
Kataryna Wolczuk: Η ουκρανική κυβέρνηση στέλνει το μήνυμα ότι τα οφέλη από την σύνδεση με την Ευρώπη δεν είναι ξεκάθαρα και δεν έχουν γίνει κατανοητά από το λαό της Ουκρανίας. Κάτι που εν μέρει είναι απροσδόκητο γιατί οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν πολλά χρόνια.Από την άλλη πλευρά όμως ήταν μάλλον τεχνοκρατικές. Ήταν διακυβερνητικές και απασχόλησαν στελέχη και ειδικούς από την Ουκρανία αλλά όχι τον λαό.
Euronews: Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία σκοπεύει να ενδυναμώσει τους δεσμούς της με τη Ρωσία;
Kataryna Wolczuk: Όχι απαραίτητα. Η Ρωσία επενδύει στο δικό της περιφερειακό πρόγραμμα ολοκλήρωσης που ονομάζεται Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, την οποία σχεδιάζει να πραγματοποιήσει το 2015. Η Ρωσία εργάζεται σκληρά πάνω σε αυτό το σχέδιο. Πάντως, η Ουκρανία αντιστέκεται μέχρι στιγμής. Ακόμα και όταν απέρριψε την υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης, τόνισε ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχει στην Ευρασιατική Ένωση. Η Ρωσία διεξάγει εδώ και τουλάχιστον δυο χρόνια μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Συμφωνίας Σύνδεσης, την οποία χαρακτηρίζει αυτοκτονία για την Ουκρανία. Υποστηρίζει ότι η Ουκρανία θα αναγκαστεί να συναινεί στις ευρωπαϊκές αποφάσεις χωρίς να έχει λόγο και ότι το βραχυπρόθεσμο κόστος θα είναι εξαιρετικά υψηλό. Από την άλλη η Ρωσία προσφέρει εκπτώσεις στις τιμές του φυσικού αερίου αλλά παράλληλα απειλεί με κυρώσεις, με αντίποινα την Ουκρανία.
Euronews: Πως αξιολογείται τις μαζικές φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις υπέρ της Συμφωνίας Σύνδεσης;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗKataryna Wolczuk: Οι διαδηλώσεις είναι συμβολικές. Έχουν περάσει εννέα χρόνια από την Πορτοκαλί Επανάσταση. Ο σημερινός πρόεδρος της Ουκρανίας ήταν ο βασικός πολέμιος της Πορτοκαλί Επανάστασης. Παράλληλα, οι πολίτες τα τρία τελευταία χρόνια έχουν απογοητευτεί από την κατάσταση στη χώρα. Αρκεί να μιλήσει κανείς με ανθρώπους στο δρόμο, για να καταλάβει αυτό το αίσθημα απογοήτευσης. Και η απόφαση για την μη υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης αποτελεί ακόμα μια απόδειξη ότι η Ουκρανία έχει λιγοστές ελπίδες να γίνει μια πραγματικά ευρωπαϊκή χώρα.
Euronews: Χωρίς τη συμφωνία με την Ουκρανία η Ανατολική Εταιρική σχέση εκπληρώνει το σκοπό της ή υποβαθμίζεται;
Kataryna Wolczuk: Δεν νομίζω ότι υποβαθμίζεται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ωστόσο οφείλει οπωσδήποτε να διασφαλίσει ότι τα οφέλη για την Μολδαβία και τη Γεωργία, τις δυο χώρες που φαίνεται πιο πιθανό να υπογράψουν τη Συμφωνία Σύνδεσης, θα είναι άμεσα και πολύ πιο ορατά.
Euronews: Η Συμφωνία Σύνδεσης με την Ουκρανία θα ήταν ένα από τα σημεία κλειδιά της επερχόμενης συνόδου του Βίλνιους. Τι μπορούμε να περιμένουμε πλέον;
Kataryna Wolczuk: Θα ήταν παρακινδυνευμένο να προβλέψουμε από τώρα τι θα κάνει η Ουκρανία. Βλέπουμε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Γιανουκόβιτς τηρεί σιγή ιχθύος για τη Συμφωνία Σύνδεσης. Ο πρωθυπουργός Μίκολα Αζάροφ ήταν αυτός που ανακοίνωσε την αναστολή των προετοιμασιών. Δεν γνωρίζω αν η Ουκρανία είναι έτοιμη να κάνει μια ακόμα μεταστροφή και πως αυτή θα εκληφθεί από την ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ουκρανία έχει χάσει την αξιοπιστία της. Είναι δύσκολο να γίνουν προβλέψεις. Άρα οι προετοιμασίες για τη σύνοδο του Βίλνιους αναμένεται να μας κρατήσουν όλους σε αγωνία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ