Ένας διαφορετικός Καβάφης στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Για πρώτη φορά αρχαιολογικά αντικείμενα χρησιμοποιούνται για την εικονογράφηση των ποιημάτων του αλεξανδρινού ποιητή, μέσα από μια ευρηματική παρουσίαση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Το μουσείο σε συνεργασία με το Αρχείο Καβάφη που έχει περιέλθει στο Ίδρυμα Ωνάση και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, παρουσιάζει στο Μέγαρο Σταθάτου την έκθεση «Ιδανικές ‘μορφές’ κι αγαπημένες – Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη» μέχρι τις 30 Μαρτίου 2014.

Στην έκθεση παρουσιάζονται 67 αρχαία αντικείμενα, τα οποία πλαισιώνουν 27 επιλεγμένα ποιήματα, μυθολογικού και ιστορικού περιεχομένου. Στην έκθεση περιλαμβάνονται γλυπτά (κυρίως μαρμάρινες κεφαλές, προτομές, αγαλματίδια ή συμπλέγματα μορφών), χάλκινα σκεύη, πήλινα ειδώλια και αγγεία, σκεύη μικροτεχνίας από φαγεντιανή, νομίσματα, νεκρικά πορτρέτα, επιτύμβιες στήλες, καθώς και εικόνες και εκκλησιαστικά σκεύη της μεταβυζαντινής περιόδου. Τα αντικείμενα προέρχονται από 14 ελληνικά Μουσεία, Εφορείες Αρχαιοτήτων και ιδιωτικές συλλογές.

Με αφορμή τον στίχο «Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες» από το ποίημα «Φωνές», στον οποίο παραπέμπει ο τίτλος της έκθεσης «Ιδανικές ‘μορφές’ κι αγαπημένες…», επιχειρείται η εικονογράφηση των ποιημάτων μέσα από τα αρχαιολογικά αντικείμενα. Παρουσιάζοντας παράλληλα τα καβαφικά κείμενα με τα αρχαία αντικείμενα, γίνεται προσπάθεια υπαινικτικής παρουσίασης του πραγματικού νοήματος των ποιημάτων, στην οποία σημαντικό ρόλο παίζουν η μουσειογραφική μελέτη και η σκηνογραφική επιμέλεια της έκθεσης.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε 5 ενότητες:

Ποιήματα με μυθολογικό περιεχόμενο, τα οποία αντλούν το θέμα από τον τρωικό κύκλο, το περιβάλλον του Αχιλλέα και τις σχέσεις θεών και θνητών.

Ποιήματα ιστορικής έμπνευσης, τα οποία εξετάζουν την ποικιλόμορφη περίοδο των ελληνιστικών χρόνων, με αφετηρία τον Μέγα Αλέξανδρο. Η ενότητα της πρώτης αίθουσας ξεκινά με τον Δημήτριο Πολιορκητή, βασιλιά της Μακεδονίας και τις σχέσεις του με τον Πύρρο της Ηπείρου, εστιάζει στην Αντιόχεια και τους Σελευκίδες, και, κυρίως, στους Πτολεμαίους της Αιγύπτου και τις διαπραγματεύσεις τους με ηγεμόνες του ελλαδικού χώρου.

Στην ίδια ενότητα περιλαμβάνονται ποιήματα που αναφέρονται σε εξελληνισμένους «βάρβαρους» ηγεμόνες του Πόντου και της Παρθίας, στην περιοχή της Περσίας και Μεσοποταμίας, σε ρωμαϊκές προσωπικότητες της Δημοκρατικής περιόδου και των Αυτοκρατορικών Χρόνων, καθώς και σε σημαντικούς εκπροσώπους της ρητορικής (δεύτερης σοφιστικής) της Αδριάνειας περιόδου ( 2ος αι. μ.Χ.).

Ποιήματα με ψευδο-ιστορικό περιεχόμενο, με πρωταγωνιστές φανταστικούς γλύπτες ή τεχνουργούς μετάλλινων έργων οι οποίοι δημιουργούν παραγγελίες για επώνυμους άρχοντες, κινούμενοι σε ένα ευρύ περιβάλλον του ελληνιστικού κόσμου, από τη Σικελία του Ιέρωνα, τυράννου των Συρακουσών, μέχρι την επικράτεια του Αντιόχου Δ΄ Επιφανούς της Συρίας και την πρώτη περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας.

Εξετάζεται η σχέση τέχνης και ζωής, η καλλιτεχνική ελευθερία και το ιδανικό στην τέχνη, σε συσχετισμό με τις αναγκαιότητες που μπορεί να υπαγορεύει η εκάστοτε εξουσία ή το προσωπικό όφελος, οικονομικό και κοινωνικό.

Ποιήματα «επιτύμβια», όπως έχουν χαρακτηρισθεί από τους μελετητές, με πρωταγωνιστές νέους, από το εθνικό ή το χριστιανικό περιβάλλον, που πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Η ενότητα εικονογραφείται με γλυπτά, νεκρικά πορτρέτα Φαγιούμ των πρώτων μεταχριστιανικών χρόνων και επιτύμβιες στήλες.

Ποιήματα που παραπέμπουν στη λατρεία κατά την ύστερη αρχαιότητα με σαφείς αναφορές στις εθνικές και χριστιανικές πρακτικές αλλά και στη βίαιη, σε περιπτώσεις, μετάβαση από την αρχαία στη νέα θρησκεία. Η ενότητα κλείνει με το ποίημα Στην Εκκλησία, το οποίο αναπολεί, μέσα από ένα μεταβυζαντινό περιβάλλον, το ιστορικό παρελθόν της ελληνοχριστιανικής θρησκείας.

Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων για το «Έτος Καβάφη» το 2013, το οποίο αποτελεί επέτειο για τα 150 χρόνια από τη γέννηση και 80 από τον θάνατο του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή. Επιμέλεια έκθεσης: Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, Μαρία Δόγκα-Τόλη, Μιμίκα Γιαννοπούλου

Παράλληλες δράσεις

Την έκθεση θα πλαισιώσουν εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία, δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά και οικογένειες, ξεναγήσεις και διαλέξεις για το ευρύ κοινό.

Ξεναγήσεις:

κάθε Πέμπτη στις 19.00

κάθε Σάββατο & Κυριακή στις 13.00

Ημέρα ελεύθερης εισόδου στην έκθεση: Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013, 10.00-20.00

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Νεοφύτου Δούκα 4 – Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1, τηλ.: 2107228321-3, www.cycladic.gr

Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή – Σάββατο:

10:00 – 17:00
Πέμπτη:

10:00 – 20:00
Κυριακή:

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

11:00 – 17:00
Τρίτη:

κλειστό