ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣαράντα χρόνια πέρασαν από τα γεγονότα της 25ης Απριλίου του 1974 στην Πορτογαλία τα οποία οδήγησαν στην Επανάσταση των Γαρυφάλλων και την πτώση της χούντας του Σαλαζάρ.Κι όμως οι Πορτογάλοι εξακολουθούν να δίνουν τη δική τους μάχη για τον επιούσιο αντιμέτωποι με δυσβάστακτα μέτρα λιτότητας που επέβαλε η κυβέρνηση ως μέρος του πακέτου διάσωσης.
Την πικρία τους εκφράζουν οι πρωτοστάτες της Επανάστασης των Γαριφάλλων. «Οι μεγάλες ανθρωπιστικές αρχές της Επανάστασης έχουν κακοποιηθεί, έχουν διαλυθεί,έχουν σχεδόν εξαφανισθεί.»,λέει ο 82χρονος Χοσέ Καρντόζο Φαντάο.
Η 25η Απριλίου είναι η επέτειος της Επανάστασης στην Πορτογαλία αλλά και η ημέρα γενεθλίων του απόστρατου Συνταγματάρχη Χοσέ Καρντόζο Φοντάο. Ωστόσο φέτος ο 82χρονος Χοσέ δεν γιορτάζει. Η σύνταξή του έχει μειωθεί κατά το ήμισυ λόγω των περικοπών και της φορολογίας.Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά το κτήριο όπου διέμενε λόγω της θητείας του στο στρατό αύξησε το ενοίκιο
και ο ίδιος αναγκάστηκε να αναζητήσει άλλου στέγη καθώς έχει να στηρίξει οικονομικά και την κόρη του που είναι άνεργη.
« Εχεις μια ζωή τακτοποιημένη και οργανωμένη, κάνεις τον προυπολογισμό σου όταν ξαφνικά όλα καταρρέουν. Γνωρίζω παρα πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση, ωστόσο αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο.Η κατάστασή μου είναι κατακριτέα και για άλλους είναι απαράδεκτη.»
Ο 82χρονος Χοσέ πιστεύει ότι η βασική κατάκτηση της Επανάστασης ήταν η βελτίωση της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία. Στο ίδιο μήκος κύματος και η φεμινίστρια Manuela Góis .
«Η Επανάσταση της 25ης Απριλίου έφερε ελευθερία ,δικαιώματα και εγγυήσεις για το λαό καθώς και την ανεξαρτησία των Πορτογαλικών αποικιών. Υπήρξε και μια σαφέστατη βελτίωση στα δικαιώματα των γυναικών καθώς πριν η κατάσταση θύμιζε Μεσαίωνα.»
Οπως και η γηραιός Συνταγματάρχης έτσι και η κοινωνική λειτουργός ανησυχούν για το μέλλον της νεώτερης γενιάς. Η Μανουέλα στηρίζει οικονομικά τα δυο απο τα τρία παιδιά της που είναι άνεργα.
«Οταν υπολόγισα πόσα χρήματα θα χρειαζόμουν όταν θα έβγαινα στη συνταξιοδότηση πίστευα πως η σύνταξή μου ήταν αρκετή.Τώρα θα πρέπει να οργανώσω τη ζωή μου εντελώς διαφορετικά για να είμαι σε θέση να στηρίξω τους γιους μου»
Σαράντα χρόνια μετά την Επανάσταση των Γαριφάλλων η μετανάστευση προς αναζήτηση εργασίας αποτελεί για τους Πορτογάλους μια οικονομική πραγματικότητα. Το 2012, σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού ζούσε με μόλις 400 ευρω το μήνα.
Maria Barradas, euronews
Είναι μαζί μας από τη Λισαβόνα ο Ζοζέ Ζιλ- ένας δάσκαλος, φιλόσοφος, συγγραφέας και προσεκτικός παρατηρητής της κοινωνίας στην Πορτογαλία.
Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου, με τίτλο: “Η Πορτογαλία Σήμερα- Ο Φόβος της Ύπαρξης”, που την πρώτη δεκαετία του 2000 προκάλεσε αίσθηση.
Κύριε καθηγητά, τι έχει αλλάξει στη νοοτροπία της Πορτογαλίας τέσσερις δεκαετίες μετά το τέλος της δικτατορίας;
José Gil:
Πολλά έχουν αλλάξει, αλλά πολλά παραμένουν ίδια.
Καταρχάς, η ελευθερία προκάλεσε αλλαγές τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Για παράδειγμα, μια από τις αλλαγές ήταν ο καταναλωτισμός, ιδιαίτερα στα χρόνια του προέδρου Καβάκο Σίλβα.
Η κατάσταση αυτή είχε ως κύρια χαρακτηριστικά την αύξηση των χρημάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ο καταναλωτισμός όμως οδήγησε σε εντονότερο ατομικισμό.
Οι Πορτογάλοι συνήθισαν να έχουν δικαιώματα- τουλάχιστον λίγα.
Επίσης άρχισαν να μαθαίνουν τι σημαίνει Δημοκρατία και τι σημαίνει Ελευθερία.
Αρχισαν να διεκδικούν, αρχικά δειλά και αργότερα πιο έντονα, τα δικαιώματά τους.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΌμως υπάρχουν ακόμη περιορισμοί, όπως υπήρχαν πάντα.
euronews:
Οι Πορτογάλοι εμφανίζονται τώρα απογοητευμένοι από τις υποσχέσεις της Επανάστασης των Γαρυφάλλων. Γιατί συνέβη αυτό;
José Gil:
Συνέβη ακριβώς επειδή η επανάσταση της 25ης Απριλίου υποσχέθηκε μια ουτοπική κοινωνία, που περιγραφόταν στο σοσιαλιστικό Σύνταγμα.
Το Σύνταγμα ήταν ένα από τα πιο προωθημένα από την άποψη του θεωρητικού σοσιαλισμού ανά τον κόσμο.
Όμως αυτή η ουτοπική κοινωνία, λίγο λίγο, διαψεύστηκε και αντικαταστάθηκε από μια ρεαλιστική κοινωνία που κυριάρχησε αρκετά γρήγορα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔεν ήταν σοσιαλιστική, αλλά ήταν καπιταλιστική.
Ούτε καν οι ιδέες της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας μπορέσαν να αναπτυχθούν ουσιαστικά στην κοινωνιά και υπήρξε απογοήτευση.
Κι αυτή η απογοήτευση παραμένει και αναπτύσσεται διαρκώς στις μέρες μας.
euronews:
Η Πορτογαλία έχει ακόμη “το φόβο της ύπαρξης;” Ή μήπως η κρίση δημιούργησε μια νέα δυναμική στην πορτογαλική κοινωνία;
José Gil:
Όχι. Νομίζω ότι η Πορτογαλιά φοβάται σήμερα “τη μη ύπαρξη”. Εννοώ ότι ο λαός στην Πορτογαλία έχει ένα άλλο είδος φόβου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο φόβο της απώλειας της εργασίας του, της απώλειας των δικαιωμάτων που διαθέτει στους τομείς της υγείας, της δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης.
Η πολιτική της λιτότητας προκαλεί μια αυξανόμενη αίσθηση φόβου. Δεν υπάρχει νέα δυναμική στην κοινωνία.
Υπάρχουν success stories εταιρειών, που πέτυχαν, αλλά δεν υπάρχει μια κυβερνητική πολιτική που προωθεί μια δυναμική, ή μια λογική οικονομική ανάπτυξη, που τυχαία εξαρτάται επίσης στην Ευρώπη.
Και η σημερινή μας κατάσταση εξαρτάται από αυτή την έλλειψη δυναμικής.