ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤον έχουμε γνωρίσει μέσα από το ανατρεπτικό, αντισυμβατικό του κινηματογραφικό στυλ. Ο Κώστας Ζάπας, των «Μικρών Ελευθεριών», του «Uncut Family» και του «The Last Porn Movie» καταπιάνεται αυτή τη φορά με τον διάσημο, ιδιαίτερα σαγηνευτικό μύθο του Φρανκεστάιν, ο οποίος βρίσκεται στον πυρήνα του καινούργιου του φιλμικού πρότζεκτ, που είναι στα σκαριά.
Πριν όμως από την υλοποίηση της ταινίας, ο δημιουργός αποφάσισε να βάλει κάτω την ιδέα του, και να γράψει ένα μυθιστόρημα, που θα αποτελέσει τη σεναριακή αφετηρία για την ταινία που ετοιμάζει. Έτσι γεννήθηκε το «Frankenstein REC», το οποίο κυκλοφορεί ήδη στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ, σε μετάφραση Joshua Barley και σε επιμέλεια Irene Noel από τον εκδοτικό οίκο Column Books και τον Οκτώβριο θα κυκλοφορήσει και στη χώρα μας από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Το Frankenstein REC ετοιμάζεται παράλληλα για το κινηματογραφικό του ταξίδι από μια εξαιρετική δημιουργική ομάδα: τον συνθέτη Σιγκέρου Ουμεμπαγιάσι, που θα γράψει την πρωτότυπη μουσική (παγκοσμίως γνωστό για την μουσική του στις ταινίες «2046» και «Ερωτική επιθυμία» του Γουόν Καρ Γουάι), τον υπεύθυνο των ειδικών εφέ Παναγιώτη Ράππα (συνεργάτη για πολλά χρόνια του Στίβεν Σπίλμπεργκ στα Amblin-Universal στούντιο, καθώς και στην DreamWorks), καθώς κι ένα δυνατό καστ με τους Στήβεν Μπέρκοφ, Αγγελική Παπαθεμελή, Λυδία Φωτοπούλου και Ερρίκο Λίτση.
Ο Κώστας Ζάπας μας μίλησε για το καινούργιο του μυθιστόρημα, το ενδιαφέρον του για τον ήρωα της Μαίρη Σέλλεϊ και την ταινία που ετοιμάζεται να ξεκινήσει.
Πώς και πότε ξεκίνησε το project Φρανκενστάιν;
Ο μύθος του Φρανκενστάιν με ενέπνεε πάντα. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι άνθρωποι κυριαρχούμαστε από τους ίδιους φόβους που το 1817 έκαναν την Σέλλεϊ να γράψει το αριστούργημά της. Τότε ήταν η ανακάλυψη του ηλεκτρισμού και τα διάσημα πειράματα στα ζώα. Σήμερα είναι οι περίεργοι κλάδοι της σύγχρονης πειραματικής ιατρικής των εργαστηρίων, η τεχνολογία, ή ακόμα και οι υπολογιστές που μας αντικαθιστούν. Όλα αυτά, τότε και σήμερα, μπορούν να ευεργετήσουν την ανθρωπότητα, μπορούν όμως επίσης να δημιουργήσουν και τέρατα, όπως το διάσημο Τέρας του Φρανκενστάιν. Υπάρχει δηλαδή ένας υπαρξιακός τρόμος γύρω μας που μας συνδέει με εκείνη την εποχή. Ένας άλλος λόγος που έγραψα το «Frankenstein REC» είναι ότι ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος, που ακολούθησα κι εγώ ως δημιουργός, σήμερα έχει πρόβλημα. Οι θεατές όλο και λιγοστεύουν κι η επικράτηση του αμερικάνικου κινηματογράφου είναι πια καθολική. Θα πρέπει να βρούμε λοιπόν έναν τρόπο ώστε να γίνουμε πιο ευέλικτοι και να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας. Και το «Frankenstein REC» είναι ένα project που έχει αυτή την ικανότητα.
Πώς προέκυψε το βιβλίο και γιατί κυκλοφόρησε τώρα πρώτα στα αγγλικά;
Εκτός από σκηνοθέτης είμαι και συγγραφέας. Το 2000 κυκλοφόρησε στον Κέδρο το πρώτο μου μυθιστόρημα «Μπλε Καρδιά», ενώ έχω γράψει το σενάριο και στις τέσσερις ταινίες μου “Uncut family”, “The Last Porn Movie”, “Μικρές ελευθερίες” και “Η ανταρσία της κόκκινης Μαρίας”. Δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για μένα. Έτσι ήδη το μυθιστόρημά μου κυκλοφορεί στα αγγλικά σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο από την Column Books, ενώ τον Οκτώβριο θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Ο ατζέντης μου στο εξωτερικό συζητάει και με άλλες χώρες για την έκδοσή του σε αυτές.
Ποια είναι η υπόθεσή του και σε ποιο βαθμό στηρίζεται στη γνωστή ιστορία της Μαίρη Σέλλεϊ;
Οι ήρωες είναι οι ίδιοι, με τα ίδια ονόματα, όπως και στο βιβλίο της Σέλλεϊ. Αυτό που αλλάζει ριζικά είναι η υπόθεση και η εμπλοκή και άλλων διάσημων προσωπικοτήτων – ηρώων, όπως της ίδιας της Μαίρης Σέλλεϊ, του άντρα της, του άγγλου ποιητή Πέρσι Σέλλεϊ, καθώς και του φίλου τους, του γνωστού φιλέλληνα Λόρδου Μπάιρον.
Η υπόθεση έχει ως εξής: Μια νεαρή ρεπόρτερ που ερευνά το μύθο, πιστεύει πως το μυθιστόρημα της Σέλλεϊ δεν είναι ένα παραμύθι, αλλά η αληθινή ιστορία μιας παρέας αλχημιστών, με ιδρυτή το νεαρό γιατρό Βίκτορ Φρανκενστάιν, που το 1817 κατάφεραν να νικήσουν το θάνατο και να επανέλθουν από τους νεκρούς. Όταν στην πόλη της φτάνει ένας θίασος που ανεβάζει τον Φρανκενστάιν, αρχίζει να παίρνει συνεντεύξεις από τους πρωταγωνιστές του θιάσου και έρχεται αντιμέτωπη με τους σκοτεινούς ήρωες του μυθιστορήματος της Σέλλεϊ που εμφανίζονται στην πόλη, πιο ζωντανοί από ποτέ. Η έρευνα την οδηγεί σε έναν κόσμο τεράτων και τελικά σε μια αποκάλυψη για το μυστικό μιας αιώνιας αγάπης, που κατάφερε να μείνει ζωντανή ακόμα και μετά το θάνατο. Όμως σε αυτήν την ιστορία είναι μπλεγμένοι – τότε, το 1817, ο Βίκτορ Φρανκενστάιν, η Μαίρη Σέλλεϊ, ο Πέρσι Σέλλεϊ, κι ο Λόρδος Μπάιρον – και σήμερα, η ίδια η νεαρή ρεπόρτερ. Πραγματικά μπλεγμένη σε μια συνωμοσία για την δημιουργία των νέων ζωντανών νεκρών.
Βέβαια μπορεί και να μην ισχύει τίποτε από όλα αυτά και στο μυθιστόρημα «Frankenstein REC» να ανακαλύψουμε πραγματικά ό,τι μας υπόσχεται ο υπότιτλος του βιβλίου: Πως αυτή δηλαδή είναι η αληθινή ιστορία του Φρανκενστάιν, όπως συνέβη το 1817 και αποκαλύφθηκε πρόσφατα, από μια νεαρή δημοσιογράφο…
Τι καινούργιο φέρνει η δική σας ματιά σ’ αυτό το διάσημο έργο που έχει εμπνεύσει πολλούς λογοτέχνες αλλά και σκηνοθέτες;
Το «Frankenstein Rec» διαδραματίζεται σήμερα. Για πρώτη φορά θα δούμε τους διάσημους ήρωες αυτού του μύθου να ζουν και να αναπνέουν την ίδια στιγμή με εμάς, σα να είναι δίπλα μας. Είναι μια σύγχρονη και πραγματικά φρέσκια ματιά σε μια ιστορία που μας στοιχειώνει αιώνες τώρα. Σε αυτό συμβάλλει και το ότι ακολούθησα τις πραγματικές ηλικίες των ηρώων της Μαίρη Σέλλεϊ, που είναι έφηβοι. Σε όλες τις ως τώρα μεταφορές, ο Βίκτορ Φρανκενστάιν και η αρραβωνιαστικιά του, η Ελίζαμπεθ Λαβέντσα, ή ο κολλητός τους φίλος, ο Χένρι Κλερβάλ, είναι μεσήλικες. Όμως ο Βίκτορ Φρανκενστάιν ήταν πρωτοετής φοιτητής της ιατρικής, κι εκείνη την εποχή τελείωναν την αρχική τους εκπαίδευση και γράφονταν στο πανεπιστήμιο στα δεκαέξι τους χρόνια. Ανάλογη ηλικία λοιπόν έχει κι η αρραβωνιαστικιά του Βίκτορ, ή οι φίλοι τους. Στο μυθιστόρημά μου αυτοί οι ήρωες γίνονται τα παιδιά της διπλανής πόρτας, κι έτσι ταυτίζεσαι μαζί τους. Φοβάσαι πως το Τέρας κρύβεται κάπου στα στενά της γειτονιάς σου!
Το βιβλίο Frankenstein Rec είναι ουσιαστικά το σενάριο της ταινίας σας, ή έχετε κινηθεί περισσότερο στην κατεύθυνση να είναι ένα αυτόνομο λογοτεχνικό κείμενο;
Από την φύση των πραγμάτων ένα μυθιστόρημα είναι πολύ πιο αναλυτικό και εκτενές από ένα σενάριο και φυσικά λειτουργεί και σαν ψυχογράφημα των ίδιων των ηρώων. Σε μια ταινία για παράδειγμα έχεις τα εφέ, στη λογοτεχνία όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Θα σας φανεί παράξενο, αλλά αντίθετα με ό,τι πιστεύουν, σε μια ταινία είσαι πολύ πιο περιορισμένος από ότι σε ένα μυθιστόρημα. Πρέπει να προσαρμόσεις τετρακόσιες δεκαέξι σελίδες σε μιάμιση ώρα. Επίσης ο προϋπολογισμός της ταινίας είναι καθοριστικός. Στο μυθιστόρημά μου υπάρχουν συνεχή flash back στο παρελθόν, στην Ευρώπη του 1817, κάτι που σημαίνει σκηνικά και κοστούμια εποχής. Για αυτό και συνήθως στις μεγάλες παραγωγές υπάρχουν διαφορετικές σεναριακές εκδοχές της ιστορίας, ώστε να είσαι ευέλικτος. Θα γνωρίζω πια εκδοχή θα κινηματογραφήσουμε τελικά, μόλις ολοκληρωθεί το budget.
Γιατί επιλέξατε να την κάνετε στην Ελλάδα και όχι στο εξωτερικό;
Παρότι είχα ευκαιρίες, στο εξωτερικό και κυρίως στις ΗΠΑ είναι αδύνατον να κρατήσεις το final cut μιας ταινίας, δηλαδή να την παραδώσεις ολοκληρωμένη, όπως εσύ πιστεύεις. Ξέρετε ακόμα και όταν δούλεψα με την Zentropa του Λάρς φον Τρίερ, κατάφερα και κράτησα το final cut της ταινίας μου «Μικρές ελευθερίες». Ένας άλλος λόγος είναι ότι νιώθω πως έχει έρθει πάλι η ώρα η Ελλάδα να εξάγει κινηματογράφο για ένα ευρύτερο κοινό, μετά από μισό αιώνα και περισσότερο. Στην ουσία από τον «Ζορμπά» και το «Ποτέ την Κυριακή» των Κακογιάννη και Ντασέν αντίστοιχα. Φυσικά υπάρχει και ο Γαβράς, αλλά στο εξωτερικό θεωρούνταν πάντα Γάλλος. Ο Φρανκενστάιν είναι μια τεράστια ευκαιρία, γιατί ο ίδιος ο τίτλος είναι ένα διεθνές brand με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα και φανατικό κοινό. Είναι η κατάλληλη στιγμή μια και έχουν να ασχοληθούν με την Ελλάδα τόσο έντονα από την δεκαετία του εξήντα, κι όπως ξέρετε, παρά την οικονομική κρίση και τα δυσμενή σχόλια, κακή δημοσιότητα δεν υπάρχει. Δεν είναι τυχαίο το μαζικό come back των ξένων τουριστών. Αφού γίνεται στον τουρισμό, γιατί όχι και στον πολιτισμό; Είναι βέβαια ένα μεγάλο στοίχημα.
Συνεργάζεστε με ένα εξαιρετικό επιτελείο ηθοποιών και συντελεστών. Πώς προέκυψαν αυτές οι συνεργασίες;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτο εξωτερικό εκτιμούν την πορεία μου και κατά κάποιον τρόπο τους είμαι πολύ πιο αναγνωρίσιμος από ότι εδώ στην Ελλάδα. Έτσι δεν ήταν και ιδιαίτερα πολύπλοκο. Αυτό όμως που έπαιξε καθοριστικό ρόλο ήταν το ίδιο το σενάριο που το ζήτησαν πρώτο από όλα. Ξέρετε αυτοί οι άνθρωποι έχουν μια μεγάλη διεθνή πορεία και δεν κάνουν χάρες σε κανέναν. Ευτυχώς το σενάριο τους ενθουσίασε και τώρα είναι δίπλα μου. Θα ήθελα όμως να ευχαριστήσω και τους ατζέντηδες τους, την Oticons και την Attiki Cultural Society.
Πότε την περιμένουμε να τη δούμε στην Ελλάδα;
Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρώτα κυκλοφορεί το βιβλίο, και μετά γίνεται η ταινία. Σε αυτό το βιβλίο εξάλλου, το μυθιστόρημά μου «Frankenstein REC», βασίζεται και το σενάριο της ταινίας. Ελπίζω το ελληνικό αναγνωστικό κοινό να το αγαπήσει και να το στηρίξει. Η ταινία βρίσκεται στην διαδικασία ολοκλήρωσης του budget της και ευελπιστούμε σύντομα να μπορούμε να ξεκινήσουμε.
Περισσότερες πληροφορίες για την αγγλική έκδοση: www.frankensteinrec.com