ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Tino Sehgal είναι το μεγάλο αστέρι αυτή τη στιγμή της διεθνούς εικαστικής σκηνής. Όλοι μιλούν γι’ αυτόν και δεν υπάρχει κανένα εξειδικευμένο περιοδικό που να μην κάνει εκτενή αναφορά στο πρωτότυπο έργο του. Και όχι άδικα, καθώς δίνει με τις ιδιότυπες εγκαταστάσεις – δράσεις του νέο νόημα στη σύγχρονη τέχνη. Ο Βερολινέζος Sehgal βραβεύτηκε μάλιστα πέρσι με το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας στην 55η Μπιενάλε και το hype που τον ακολουθεί, ολοένα και αυξάνεται. Για πρώτη φορά καταλάβαμε ζωντανά για τι ακριβώς πρόκειται και γιατί είναι σημαντικός δημιουργός.
Χάρις στον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, στο πλαίσιο του προγράμματός του ΝΕΟΝ Διαδρομές, έχουμε την ευκαιρία να δούμε τώρα δύο έργα του στην Αθήνα. Είναι δύο έργα- μη έργα, καθώς η καλλιτεχνική πρακτική που ακολουθεί ο δημιουργός αυτών των project, είναι αρκετά ιδιαίτερη. Το πρώτο έργο είναι μια περιπατητική φιλοσοφική συζήτηση μέσα στη Ρωμαϊκή Αγορά, ενώ το δεύτερο είναι μια χορογραφία σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, σε παρακείμενο χώρο, όπου μια ομάδα ατόμων βγάζει ήχους, τραγουδά και απαγγέλλει κάποια αποσπάσματα για έξι ολόκληρες ώρες. Η εμπειρία μας από τη συμμετοχή στις δύο αυτές δράσεις ήταν συναρπαστική.
Τι συμβαίνει στη Ρωμαϊκή Αγορά
Το έργο του Tino Sehgal, που εκτυλίσσεται στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, ονομάζεται «This progress». Βασίζεται πάνω στη σωκρατική διαλεκτική και έχει παρουσιαστεί στο Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης και το ICA του Λονδίνου. Ξεκινώντας από το βασικό ερώτημα «Τι είναι πρόοδος;», οι επισκέπτες της Ρωμαϊκής Αγοράς καλούνται να συμμετάσχουν σε μια συζήτηση με τους ερμηνευτές, που είναι άτομα από διαφορετικές γενιές και ηλικίες –ένα παιδί, ένας έφηβος, ένας ενήλικας και ένας ηλικιωμένος.
Απαντώντας σε αυτή την ανοιχτή φιλοσοφική ερώτηση, οι επισκέπτες συμμετέχουν σε έναν διάλογο αναπτύσσοντας τις σκέψεις τους για την κοινωνία, την ιστορία, τους στόχους των ανθρώπων, αλλά και την Ελλάδα του σήμερα. Το έργο ανάγει τις ρίζες του στις διαλεκτικές πρακτικές της αρχαίας φιλοσοφίας, ως ένας σωκρατικός διάλογος, που αντί να αναπτύσσεται με έναν συνομιλητή, επιτρέπει στον συμμετέχοντα να βιώσει ένα είδος εξελικτικού κύκλου ζωής μεταξύ των γενεών, με τη μορφή των τεσσάρων ερμηνευτών που συναντά διαδοχικά. Η βιωματική συμμετοχή είναι η μόνη εμπειρική μνήμη που μένει στους επισκέπτες/συμμετέχοντες, καθώς από το έργο δεν προκύπτουν έγγραφα ή αρχεία δεδομένων.
Παρουσιάζοντας το έργο στη Ρωμαϊκή Αγορά, ο Tino Sehgal επιστρέφει στην αρχή της φιλοσοφίας και στον τόπο όπου αναπτύχθηκε η διαλεκτική, για να ενορχηστρώσει μια σύγχρονη προσέγγιση του σωκρατικού διαλόγου και της εξέλιξης του κύκλου της ζωής, ιδωμένου μέσα από τη ματιά διαφορετικών γενεών.
Το δεύτερο έργο ονομάζεται «This variation» και σε αντίθεση με το πρώτο έργο που έχει να κάνει με το λόγο, αυτό έχει να κάνει με την εμπειρία. Παρουσιάζεται σε κλειστό χώρο δίπλα στη Ρωμαϊκή Αγορά. Το έργο τοποθετείται σε ένα σχεδόν σκοτεινό δωμάτιο, όπου ο επισκέπτης βιώνει την ανθρώπινη παρουσία μέσα από τις χορογραφικές κινήσεις, το τραγούδι και τους ήχους που προέρχονται από τους ερμηνευτές, οι οποίοι περιφέρονται μέσα στο χώρο. Το έργο παρουσιάστηκε στην έκθεση Documenta το 2012, στο Kassel της Γερμανίας. Η έκθεση πραγματοποιείται σε σκηνοθεσία του Asad Raza.
Η αίσθηση που αποκομίζει ο θεατής είναι πραγματικά μοναδική. Εισέρχεσαι σε ένα μεγάλο δωμάτιο, όπου αρχικά λόγω του σκοταδιού αισθάνεσαι απλά την κίνηση κάποιων ατόμων και ακούς το ρυθμικό τους τραγούδι ή τους ήχους που βγάζουν. Η ομάδα που έχει εκπαιδεύσει ο Asad Raza έχει φτιάξει μια μουσική παρτιτούρα που συνοδεύεται από χορό. Σταδιακά προσαρμόζεσαι στο σκοτάδι και μπορείς να δεις καθαρά τις σιλουέτες των πρωταγωνιστών, αλλά και των υπόλοιπων επισκεπτών στο χώρο. Η δράση διαρκεί 6 ώρες αλλά αρκεί ένα τέταρτο για να αισθανθείς ανάλαφρος, γεμάτος από αυτή την απόκοσμη ατμόσφαιρα, που σου αφήνει ένα χαμόγελο στα χείλη και σε κάνει να θέλεις να τραγουδήσεις και να χορέψεις με αυτό το καλοκουρδισμένο ανθρώπινο σύνολο. Είναι μια τρομερά χαλαρωτική εμπειρία, ένα απολαυστικό εγκεφαλικό «σπα» που διώχνει από πάνω σου όλη την κούραση, τις σκέψεις και τις έγνοιες που έχεις. Αισθάνεσαι μια περίεργη ελευθερία, τις δονήσεις που βγαίνουν από τα σώματα και τα στόματα των υπολοίπων που είναι μαζί σου στο δωμάτιο.
Παρουσιάζοντας τα έργα του Sehgal σε αρχαιολογικό χώρο της Αθήνας, ο ΝΕΟΝ προσπαθεί να ενεργοποιήσει το ιστορικό κέντρο της πόλης με δράσεις που στοχεύουν στην επαναδραστηριοποίηση των δημόσιων χώρων και την ένταξή τους στην καθημερινή πολιτιστική ζωή της πόλης. Πραγματικά είναι εντυπωσιακό πώς συνομιλεί αυτή η δράση με το ρωμαϊκό μνημείο, καλώντας όλους μας σε μια εκ νέου γνωριμία με το χώρο και σε ένα φιλοσοφικό, ιστορικό revisiting της Ρωμαϊκής Αγοράς.
Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 25 Σεπτεμβρίου έως τις 28 Οκτωβρίου και θα είναι ανοιχτή καθημερινά, τις ώρες λειτουργίας της Ρωμαϊκής Αγοράς (8.00-20.00), ενώ το απόγευμα θα λειτουργεί η εγκατάσταση στον εσωτερικό χώρο στην οδό Μάρκου Αυρηλίου 5 και Λυσίου (16.00-22.00).
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Tino Sehgal (γεννημένος το 1976) είναι ίσως ο πιο ριζοσπαστικός και σημαίνων καλλιτέχνης της γενιάς του. Διακρίνεται μεταξύ των δημιουργών σύγχρονης τέχνης γιατί δημιουργεί καταστάσεις που, αντί για υλικά αντικείμενα, χρησιμοποιούν χειρονομίες, συζητήσεις, τραγούδια, κοινωνική επαφή. Ωστόσο, τα έργα του Sehgal συνάδουν με τους κανονιστικούς όρους που διέπουν τις εικαστικές τέχνες και δεν χρειάζεται η παρουσία του καλλιτέχνη για την παρουσίασή τους. Εκθέσεις της δουλειάς του περιλαμβάνουν: CCBB Rio de Janeiro (2014) | Ullens Center, Beijing (2013) | IMMA, Dublin (2013) | Musée d’art Contemporain, Montréal (2013) | Tate Modern, London (2012) | Solomon R. Guggenheim Museum, New York (2010) | Kunsthaus Zürich and Haus Konstruktiv, Zurich (2009) | CCA Wattis Institute for Contemporary Arts, San Francisco (2007-11) | Nicola Trussardi Foundation (2011), Villa Reale, Milan (2008) | Walker Art Center, Minneapolis (2007–08) | Kunsthaus Bregenz (2006) | ICA, London (2007, 2006, και 2005). Ο Sehgal εκπροσώπησε τη Γερμανία στη Biennale της Βενετίας το 2005. Ομαδικές εκθέσεις περιλαμβάνουν: documenta 13, Kassel (2012) | Mayfield Depot, Manchester International Festival (2013) | ‘After Nature’, New Museum, New York (2008) | Yokohama Triennale (2008) | 9th Biennale de Lyon (2007) | ‘Von , Mäusen und Menschen/Of Mice and Men’, 4th Berlin Biennial for Contemporary Art (2006) | Yokohama Triennale (2005) | Ailleurs, ici, Musée d’Art Moderne de la ville de Paris/ARC at the Couvent de Cordeliers, Paris (2004) | ‘Utopia Station’, 50th International Art Exhibition, Venice Biennale (2003) | Manifesta 4, Städel Museum, Frankfurt (2002) | ‘I Promise, It’s Political’, Museum Ludwig, Cologne (2002) | I’ll Never Let You Go, Moderna Museet, Stockholm (2001).
Ο Asad Raza είναι συγγραφέας και παραγωγός εικαστικών εκθέσεων και projects. Μεταξύ των πρόσφατων εργασιών του είναι: ‘Solaris Chronicles’ for LUMA Arles (2014), ‘A stroll through a fun palace’, Venice Biennale of Architecture (2014) και Mayfield Depot, Manchester International Festival (2013). Συνεργάτης επί σειρά ετών με τον Tino Sehgal, ήταν παραγωγός των εκθέσεών του στα CCBB, Rio de Janeiro (2014), Tate Modern, London (2012), Museo Tamayo, Mexico City (2010) και Solomon R. Guggenheim Museum, New York (2010). Συγγραφικά έργα του έχουν δημοσιευθεί, μεταξύ άλλων, σε New York Times, New Yorker, Tennis Magazine και Jan Mot Newspaper. Σπούδασε λογοτεχνία στο John Hopkins University και παραγωγή ταινιών στο NYU.
Ακολουθήστε το euronews στα Ελληνικά στο Facebook και στο Twitter