ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Μπουρκίνα Φάσο φλέγεται. Μια εικόνα σπάνια, σε μια σχετικά ήρεμη χώρα της Δυτικής Αφρικής. Ένα 24ωρο χάους, βίας και συγκρούσεων δεν έπεισε τους πολίτες να κάνουν πίσω στα συνταγματικά τους δικαιώματα. Άλλωστε στην τοπική διάλεκτο, Μπουρκίνα Φάσο σημαίνει «χώρα των εντίμων ανθρώπων».
Ο επί 27 χρόνια πρόεδρος Μπλεζ Κομπαορέ, αυτή τη φορά το παρατράβηξε. Ίσως να μην περίμενε την τόσο σφοδρή αντίδραση των πολιτών. Η απόσυρση των συνταγματικών αλλαγών δεν αρκούσε. Έπρεπε να φύγει.
Το 1983, ο Κομπαορέ ήταν πιστός συνεργάτης του Τομά Σανκαρά, που ανέβηκε στην εξουσία με πραξικόπημα. Ο ριζοσπάστης ηγέτης, που έμεινε στην ιστορία ως ο «Αφρικανός Τσε Γκεβάρα», ήθελε να περιορίσει την εξάρτηση της χώρας από τη Γαλλία. Άλλαξε το όνομά της από Άνω Βόλτα σε Μπουρκίνα Φάσο και προσπάθησε να την κάνει αυτάρκη.
Ο Κομπαορέ διαφώνησε με τον Σανκαρά και, όταν ο τελευταίος δολοφονήθηκε, τον διαδέχθηκε στην εξουσία. Αρνείται παγίως κάθε ανάμιξη στο φόνο του Σανκαρά.
Ο Μπλεζ Κομπαορέ ακολουθεί διαφορετική πλεύση και υποκύπτει στις γαλλικές απαιτήσεις. Το 1990, ενώπιον του Φρανσουά Μιτεράν και αφρικανών ηγετών, δήλωσε: «Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς δημοκρατία και δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς ανάπτυξη».
Ως πρόεδρος, προώθησε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Νέο σύνταγμα, πολυκομματικό σύστημα, ελεύθερες εκλογές. Αυτό δεν τον εμπόδισε να επανεκλεγεί τρεις φορές, με ποσοστά που θυμίζουν δικτατορία.
Στο διάστημα αυτό, η Μπουρκίνα Φάσο δεν ευημερούσε. Είναι ανάμεσα στις 10 λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και μια από τις φτωχότερες στον κόσμο.
Το 80% του πληθυσμού είναι αγρότες και πάνω από το 40% ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας.
Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, όμως, σπάνια είχαμε δει έντονες αντιδράσεις από τους πολίτες.
Μέχρι πρόσφατα, ο πρόεδρος Κομπαορέ ήταν δημοφιλής. Μορφή πατριαρχική, είχε πάντα τη στάμπα του πραξικοπήματος και μερικούς «περίεργους» συμμάχους.
Ωστόσο είχε καταφέρει να βρει το ρόλο του στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα. Πέτυχε να θεωρείται στη Δύση ως ικανός διαμεσολαβητής σε περιπτώσεις συγκρούσεων στην περιοχή, όπως έγινε με το Μάλι ή την Ακτή Ελεφαντοστού.
Η αφρικανική εκδοχή της «Αραβικής Άνοιξης»;
Ο δημοσιογράφος του γαλλικού εβδομαδιαίου περιοδικού «Νέα Αφρική», Ζορζ Ντουγκεγί, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη Μπουρκίνα Φάσο. Δίνει τη δική του εκδοχή για την πρόσφατη πολιτική κρίση και ανιχνεύει τις ευρύτερες συνέπειες για την περιοχή της Δυτικής Αφρικής.
euronews: Η κατάσταση στην Μπουρκίνα Φάσο είναι ρευστή και εκρηκτική. Γίνατε μάρτυρας διαδηλώσεων, αλλά όχι βίαιης καταστολής. Είναι αυτό σύνηθες στην Αφρική; Τι μας λέει αυτό για την χώρα;
Ζορζ Ντουγκεγί: Γνωρίζαμε καλά ότι μερίδα των στρατιωτικών δεν υποστήριξε την κίνηση του προέδρου, στις 21 Οκτωβρίου, για την συνταγματική μεταρρύθμιση. Ο στρατός ένιωθε πιο κοντά στους διαδηλωτές και αρνήθηκε να βάλει στο στόχαστρο το πλήθος που κατέβηκε στους δρόμους.
Επίσης κάποιοι από τους συμμάχους του προέδρου πήραν το μέρος των διαδηλωτών. Πρόκειται για μια εξέλιξη που μπορούσαν εύκολα να προβλέψουν όσοι παρακολουθούσαν στενά τα πολιτικά τεκτενόμενα στη χώρα τα τελευταία χρόνια.
euronews: Ο Μπλεζ Κομπαορέ ανήλθε στην εξουσία πριν από 27 χρόνια. Πολλές φορές άσκησε τα καθήκοντά του με αμφιλεγόμενο τρόπο. Η πρόθεσή του να αλλάξει το Σύνταγμα για να θέσει ξανά υποψηφιότητα άναψε το φιτίλι της εξέγερσης. Γιατί ο λαός δεν αντέδρασε νωρίτερα;
Ζορζ Ντουγκεγί: Το γεγονός ότι δεν υπήρξαν κινητοποιήσεις ως τώρα οφείλεται στο ότι μέχρι στιγμής υπήρχε σεβασμός το Σύνταγμα. Αυτή όμως η απόπειρα παραβίασης του Συντάγματος ήταν ενάντια στη λαϊκή βούληση και ο λαός αντέδρασε ενωμένος, προκειμένου να αποτρέψει την ψήφιση της προτεινόμενης ρύθμισης από το Κοινοβούλιο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗeuronews: Υπάρχει κάποιος ικανός διάδοχος του Κομπαορέ;
Ζορζ Ντουγκεγί: Υπάρχουν πολλές προσωπικότητες από την αντιπολίτευση ικανές να αναλάβουν τα ηνία. Το μυαλό μου πηγαίνει στον Ρος Μαρκ Καμπορέ, στενό σύμμαχο του Κομπαορέ μέχρι πρόσφατα, που εκδιώχθηκε από το κυβερνών κόμμα και δημιούργησε δικό του πολιτικό σχηματισμό.
Υπάρχει και ο Σαλίφ Ντιαλό ο βετεράνος πολιτικός της αντιπολίτευσης Αμπλασέ Κεντραογκό και πολλοί άλλοι. Και ο Σιμόν Κόμπαορέ θα μπορούσε να τον διαδεχθεί. Υπάρχουν ισχυρές προσωπικότητες στην Μπουρκίνα Φάσο, ικανές να κυβερνήσουν τη χώρα μετά τον Μπλεζ Κομπαορέ.
euronews: Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα γεγονότα στην Μπουρκίνα Φάσο, μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για την αφρικανική εκδοχή της αραβικής άνοιξης;
Ζορζ Ντουγκεγί: Τα γεγονότα στην Μπουρκίνα Φάσο μπορούν να δημιουργήσουν χιονοστιβάδα εξελίξεων, μια «Αφρικανική Άνοιξη». Η επόμενη χώρα στη λίστα θα μπορούσε να είναι η Δημοκρατία του Κονγκό, γιατί εκεί ο πρόεδρος δεν έχει ακόμα αποφασίσει, αν επιθυμεί να παραμείνει στην εξουσία μέσω συνταγματικής αναθεώρησης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚαι στο Μπενίν όμως υπάρχουν σκέψεις συνταγματικής αναθεώρησης, για να παρακαμφθούν ανάλογοι περιορισμοί. Και στις δυο χώρες μπορεί να επαναληφθεί το ίδιο σενάριο.