Η «Αλεξάνδρεια» του Μεσοπολέμου στο θέατρο Τέχνης

Η «Αλεξάνδρεια» του Μεσοπολέμου στο θέατρο Τέχνης
Από Γιώργος Μητρόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Με το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του Λόρενς Ντάρρελ καταπιάνεται αυτή τη φορά η θεατρική ομάδα Elephas tiliensis. Μετά την μεγάλη τους επιτυχία πέρσι με την «Περσινή Αρραβωνιαστικιά» της Ζυράννας Ζατέλη, επιστρέφουν ξανά στον προνομιακό χώρο της λογοτεχνίας και ανεβάζουν στο Θέατρο Τέχνης την παράσταση «Αλεξάνδρεια».

Αφού θα ήταν εκ φύσης αδύνατον να παρουσιάσουν την αριστουργηματική τετραλογία του βρετανού λογοτέχνη, αποφάσισαν να συμπυκνώσουν τη δράση και τους ήρωες σε μια παράσταση που έχει ως κινητήρια δύναμή της, δύο ζευγάρια και ένα κορίτσι και πάνω από όλα, την ίδια την πόλη στις πραγματικές αλλά και τις μυθικές της διαστάσεις.

Στην Αλεξάνδρεια του μεσοπολέμου, λοιπόν, στο τελευταίο σύνορο Ανατολής και Δύσης, αυτοί οι πέντε προκαλούν γενναία την ηθική της εποχής τους, που τρέφεται από οτιδήποτε ολοκληρωτικό και βίαιο. Αφουγκράζονται το ένστικτο της ελευθερίας τους και τρέχουν με λύσσα σε ένα φως γεμάτο ζωή και θάνατο. Ξεδιπλώνουν μπροστά μας τις εκδοχές της πραγματικότητάς τους. Ποια είναι η αλήθεια; Υπάρχει μία αλήθεια; Μία πραγματικότητα; Ποιο είναι το αληθινό πρόσημο της μνήμης; Η τρομερή δίνη της ιστορίας γίνεται ο μοχλός της αλλαγής. Το μαγνητικό πεδίο της πόλης τους διώχνει μακριά και τους ξαναφέρνει κοντά, αναγκάζοντάς τους να χάσουν την ίδια τους την ταυτότητα.

Η Δέσποινα Αναστάσογλου και ο Δημήτρης Αγαρτζίδης που υπογράφουν σκηνοθεσία, αλλά και τη δραματουργική επεξεργασία της παράστασης μας συστήνουν την δική τους «Αλεξάνδρεια», που έχει στηθεί στο υπόγειο του Τέχνης.

-Δεύτερη φορά καταπιάνεστε με ένα λογοτεχνικό βιβλίο. Πέρσι ήταν η «Περσινή αρραβωνιαστικιά της Ζυράννας Ζατέλη, φέτος το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του Λόρενς Ντάρρελ. Είναι εύκολο να κάνεις τη λογοτεχνία θέατρο;

Δέσποινα Αναστάσογλου: Το να κάνεις την λογοτεχνία θέατρο είναι μια σύνθετη διαδικασία. Χρειάζεται να είναι πολύ καθαρό το κέντρο ή τα κέντρα που έχεις εντοπίσει και γύρω από τα οποία θα οδηγήσεις την δραματουργία. Αυτά τα κέντρα είναι ασφαλώς υποκειμενικά και μπορούν να είναι άπειρα. Η επιλογή του πιο γόνιμου και προσωπικού κέντρου είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία, αλλά πολύ εποικοδομητική.

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Από την άλλη η λογοτεχνία σου προσφέρει ένα πολύ ελεύθερο πεδίο, με πολύ πιο ανοιχτούς κανόνες, σαφώς ριψοκίνδυνο αλλά ταυτόχρονα πολύ δημιουργικό. Η δραματουργική επεξεργασία της «Αλεξάνδρειας» διήρκεσε έξι μήνες, καθώς συνεχώς επαναδιαπραγματευόμασταν το υλικό, συνεχώς οδηγούμασταν στην αφαίρεση προκειμένου να προσεγγίσουμε το κέντρο που ανέφερε η Δέσποινα.

-Σε τι άλλαξε η θεατρική σας προσέγγιση φέτος; Πώς πλησιάσατε το μυθιστόρημα;

Δέσποινα Αναστάσογλου: Αυτή την φορά φτιάξαμε μια σύνθεση που εξερευνά την επιρροή της πόλης, στην προκειμένη περίπτωση της Αλεξάνδρειας, και της ιστορίας πάνω στους κατοίκους της. Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος του Ντάρρελ, ευρωπαίοι πάροικοι και γηγενείς προύχοντες, ζουν την ακμή και την παρακμή της Αλεξάνδρειας του Μεσοπολέμου που αναδεικνύεται σε λίκνο της ανταλλαγής ιδεών, της απόλαυσης, της ευμάρειας, της καλλιτεχνικής παραγωγής. Το μέλλον όμως όπως πάντα εκπλήσσει. Τα δεδομένα αλλάζουν, το ειδυλλιακό σκηνικό γίνεται σκοτεινό και θανατηφόρο. Υπό ένα άλλο πρίσμα, αυτό της ιστορίας, και των αλλαγών που απαιτεί, αυτό που μέχρι τώρα φαινόταν πραγματικό αποδεικνύεται τέχνασμα, ακόμα και απάτη.

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Όμως ο άνθρωπος έχει ανάγκη την αλήθεια, μια κάποια αλήθεια, την ερμηνεία, την φιλοσοφία. Το δίπολο φιλοσοφίας-αποστασιοποίησης και συναισθηματικής-σωματικής εμπλοκής μας απασχόλησε στην παράσταση αυτή. Η πόλη επιβάλλει έναν μηχανισμό που κινεί τα σώματα και τα συναισθήματα, ενώ ο άνθρωπος για να επιβιώσει ανατρέχει στην φιλοσοφία, στην απόσταση, στον αναστοχασμό για να καταφέρει να ανασυνθέσει το παρελθόν του και να συνεχίσει.

-Τι σας άρεσε στο βιβλίο του Ντάρρελ;

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Το βιβλίο του Ντάρρελ όπως μας είχε εύστοχα επισημάνει η Ζυράννα Ζατέλη είναι διαβρωτικό. Ο ίδιος ο Ντάρρελ επηρεασμένος από την θεωρία της σχετικότητας που διατυπώνεται εκείνη την εποχή κάνει ένα λογοτεχνικό πείραμα που εισάγει το ‘«Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» στα αριστουργήματα που καθόρισαν την σύγχρονη λογοτεχνία. Τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται ή μάλλον το αντικείμενο θέασης αλλάζει πάντα σύμφωνα μα το σημείο παρατήρησης αλλά και αυτόν που το παρατηρεί.

Δέσποινα Αναστάσογλου: Επίσης σχεδόν ολόκληρο το μυθιστόρημα είναι αφιερωμένο στην Ζυστίν του Μαρκησίου Ντε Σάντ. Αυτό που έχει προκαθοριστεί ως αλήθεια, ηθική και αρετή είναι μια κατασκευή που ο συγγραφέας προκαλεί την διάβρωσή της αφήνοντας τον αναγνώστη στην μέγιστη αμηχανία. Ο μηχανισμός της σκέψης του αναγνώστη υπονομεύεται, οι άμυνές του, ηθικές και νοητικές, σιγά σιγά καταλύονται και μοιραία οδηγείται στο ερώτημα που διατυπώνει και ο Καβάφης με τον στίχο του: «Υπάρχουν αλήθεια και ψεύδος άραγε;»

-Ποια είναι τα στοιχεία που κρατήσατε από το πολυσέλιδο Κουαρτέτο στη δική σας εκδοχή και τι άλλο προσθέσατε;

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Εξ’ αρχής γνωρίζαμε ότι ήταν αδύνατο να μεταφέρουμε στο θέατρο αυτό τον όγκο προσώπων, ιδεών, στοιχείων. Επικεντρωθήκαμε πιο πολύ σε αυτό που εμείς αποκομίσαμε και αυτό προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε στην παράσταση. Κρατήσαμε την ιδέα της αλυσίδας των σχέσεων ενός ερωτικού κουαρτέτου. Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος είναι αφορμές για την δική μας δραματουργία.

Δέσποινα Αναστάσογλου: Η σύνθεση των σκηνών είναι δική μας. Υπάρχουν σκηνές εξ’ ολοκλήρου γραμμένες από τους δυο μας, φιλοσοφικά κείμενα του σπουδαίου σύγχρονου φιλοσόφου Θεοφάνη Τάση ο οποίος τα επεξεργάστηκε μαζί μας εν τη γενέσει του κειμένου προσθέτοντας την παράμετρο του Βρυκόλακα ως προβολή της σύγχρονής αστικής κοινωνίας, και της καθηγήτριας της Συγκριτικής φιλολογίας Βαλεντίνας Καραμπάγια που έχει γράψει μέρος του κειμένου και έχει μεταφράσει τα ποιήματα του Μπωντλαίρ. Επίσης ποιήματα του Καβάφη, του Κόβεντρι Πάτμορ, ιστορικά και πολιτικά ντοκουμέντα αποτελούν το τελικό υλικό της παράστασης.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

-Πώς αναπτύξατε την παράστασή σας; Τι επιλέξατε να προβάλετε;

Δέσποινα Αναστάσογλου: Στην παράσταση επιλέξαμε να επικεντρωθούμε στο πείραμα της πόλης της Αλεξάνδρειας πάνω στα πέντε πρόσωπα της ιστορίας μας. Εξερευνούμε τον μηχανισμό εκείνο που θέτει σε κίνηση τα σώματα και το θυμικό τους, την παραγωγή των ενοχών και των τύψεων, την αντιμετώπιση ή άρνηση της απώλειας, την λειτουργία της εμμονής και της μανίας.

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Και παράλληλα πως και αν καταφέρνει κανείς να επιβάλλει στον εαυτό του εκείνη την μετέωρη κατάσταση της σιωπής, της ακινησίας και του αναστοχασμού από τα οποία προκύπτει ο φιλοσοφικός στοχασμός. Πάντα γνώμονας στη διαδικασία ήταν η φράση του Θεοφάνη Σε αυτή την περιπέτεια πρωταγωνιστεί το σώμα”.

-Ο θεατής βλέπει δύο ζευγάρια να συζητούν, να ερωτοτροπούν, να χορεύουν σε μια πολυεθνική Αλεξάνδρεια, εν μέσω των δύο παγκοσμίων πολέμων. Όλα είναι τοποθετημένα σε μια παραλία. Ποια είναι η αίσθηση που αποκομίζει από αυτή τη συνεύρεση των 5 προσώπων;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Τα πέντε αυτά πρόσωπα βρίσκονται σε μια παραλία προσπαθώντας να αναβιώσουν κάτι που συνέβη σε αυτούς τους ίδιους και στην σύγχρονη ιστορία μας.

Δέσποινα Αναστάσογλου: Δοκιμάζοντας τις τεχνικές του ονείρου που ο χρόνος και ο χώρος συστέλλονται και διαστέλλονται ανάλογα με τις ακατανόητες ανάγκες των συνειρμών μας, νομίζω ότι η αίσθηση που αποκομίζει είναι μια δίνη που οδηγεί σε ένα τέλος που από μια άλλη σκοπιά είναι μια αρχή.

-Οι αγωνίες, οι αμφιβολίες, τα ζητήματα που έχουν οι πρωταγωνιστές της παράστασης, πόσο σχέση έχουν με τη δική μας εποχή;

Δέσποινα Αναστάσογλου: Τα πρόσωπα αυτά ζουν σε μια οριακή εποχή με ομοιότητες με την δική μας. Η άνοδος του εθνικισμού, το παγκόσμιο κραχ, η ανακατάταξη των παγκόσμιων δυνάμεων που επηρεάζει με τρόπο φανερό ή και τόσο έντεχνα καλυμμένο τις επιμέρους ιστορίες των λαών είναι κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά που διακρίνονται και στην δική μας εποχή. Το ερώτημα πως πορεύεται κανείς ακολουθώντας τη διαφθορά ή την αρετή εμφανίζεται στην καθημερινότητά μας.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Δημήτρης Αγαρτζίδης: Νομίζω επίσης ότι τα πρόσωπα του έργου είναι σαν και μας. Είναι πιόνια μιας σκακιέρας. Αυτή τη στιγμή που ζούμε δεν γνωρίζουμε πόσο κύριοι είμαστε του εαυτού μας, πόσο έρμαια της πόλης μας και της εποχής μας.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Δραματουργική επεξεργασία- Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου
Πρωτότυπα κείμενα: Θεοφάνης Τάσης, Βαλεντίνα Καραμπάγια και η ομάδα
Σκηνικός χώρος- Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: costinho (Κωστής Ζουλιάτης)
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Κινησιολογική επιμέλεια: Ξένια Θεμελή
Βοηθός σκηνοθέτη: Πένυ Γκούζου
Φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ
Παίζουν (αλφαβητικά): Δημήτρης Αγαρτζίδης, Θανάσης Δόβρης, Ξένια Θεμελή, Δέσποινα Κούρτη, Νεφέλη Μαϊστράλη

Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα, τηλέφωνο ταμείου: 2103228706
Προπώληση: www.viva.gr
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετάρτη- Πέμπτη – Παρασκευή 9.15, Σάββατο 6.00
Εισιτήρια για όλες τις παραστάσεις: Δευτέρα έως Παρασκευή:
15 € γενική είσοδος10 € φοιτητές, άνεργοι με κάρτα ΟΑΕΔ, ΑΜΕΑ, νέοι κάτω των 23 ετών, συνταξιούχοι άνω των 65 ετών & groups 8 ατόμων και άνω

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Σάββατο & Κυριακή: 16 € γενική είσοδος / 12 € μειωμένη

Τετάρτη: 10 Ευρώ

Ακολουθήστε το euronews στα Ελληνικά στο Facebook και στο Twitter

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Ρίκα Πανά: « Η ζωή σε μαθαίνει ότι πρέπει να βρεις έναν τρόπο να διαμαρτυρηθείς»

Απεβίωσε ο σπουδαίος συνθέτης Δήμος Μούτσης

Η «επιστροφή» της Ηρώς Κανακάκη: Η Εθνική Βιβλιοθήκη μας επανασυστήνει μια σημαντική ζωγράφο