Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν από τη ματαίωση του South Stream

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ήταν δύο χρόνια πριν, Δεκέμβριος του 2012, όταν κάτω από το φως πυροτεχνημάτων, έπεφταν οι υπογραφές για την κατασκευή του αγωγού South Stream. Με αυτόν ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός της Gazprom επιδίωκε την ασφαλή μεταφορά προς την Ευρώπη των παραγόμενων από τον ίδιο ενεργειακών πόρων.

Ακριβώς δυο χρόνια μετά, με την έλευση του Δεκεμβρίου του 2014, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν εξέπληξε τους πάντες, ανακοινώνοντας από την Άγκυρα την ακύρωση του έργου, που έτσι και αλλιώς είχε παγώσει.

Ο μήκους 930 χιλιομέτρων αγωγός θα μετέφερε το αέριο στην Ευρώπη αποφεύγοντας την Ουκρανία. Θα ξεκινούσε από τον ρωσικό νότο και, αφού διέσχυζε υποθαλάσσια την Μαύρη Θάλασσα, θα έφτανε σε Βουλγαρία, Σερβία, Ουγγαρία, Ιταλία και Αυστρία.

Βάσει του αρχικού προϋπολογισμού, η κατασκευή του αγωγού θα έφτανε τα 23,5 δισεκατομμύρια ευρώ και το συνολικό κόστος τα 32, ωστόσο στην πορεία τα νούμερα αυτά αναθεωρήθηκαν και αυξήθηκαν κατά 47%.

Οι αρχικές συζητήσεις για τον Southstream ξεκίνησαν το 2007 και σε αυτές είχε αρχικά ληφθεί η απόφαση για ένα πιθανό πέρασμα του αγωγού και από την Ελλάδα.

Οι τελευταίες εξελίξεις φέρνουν ιδιαίτερα κερδισμένη την Τουρκία, που μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο και, με βάση άλλη εξαγγελία του Πούτιν, θα εισάγει από 1ης Ιανουαρίου 6% φθηνότερα το φυσικό αέριο από την Ρωσία.

Η πρώτη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήρθε από την ύπατη εκπρόσωπο Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Φεντερίκα Μογκερίνι, που προανήγγειλε ευρωρωσική συνάντηση την προσεχή εβδομάδα.

«Η απόφαση που ελήφθη και ανακοινώθηκε από την Ρωσία μας λέει ότι είναι επείγον όχι μόνο και ίσως όχι τόσο να διαφοροποιηθούν οι οδοί μεταφοράς, αλλά επίσης οι πηγές από τις οποίες προμηθεύεται ενέργεια η Ευρωπαϊκή Ένωση», σχολίασε η Μογκερίνι.

Το πάγωμα της κατασκευής του έργου στην Βουλγαρία από τον περασμένο Ιούνιο με «εντολή» της Κομισιόν, ήταν η αφορμή για την απόφαση Πούτιν. Οι εργασίες είχαν ξεκινήσει από πέρυσι, ωστόσο σταμάτησαν το καλοκαίρι, επισήμως επειδή οι ευρωπαϊκοί νόμοι χαρακτηρίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό να έχει η ίδια η εταιρεία την παραγωγή και την διανομή των φυσικών πόρων.

Για να εμβαθύνουμε στις επιπτώσεις από την κίνηση αυτή του Βλαντίμιρ Πούτιν, συζητήσαμε με τον Άντρας Ντεάκ του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας.

euronews:
«Ποιοι χάνουν και ποιοι κερδίζουν μετά την ξαφνική ματαίωση του South Stream; Πώς θα επηρεάσει αυτό την ενεργειακή εξάρτηση»;

Άντρας Ντεάκ:
«Είναι προφανές πως, αν υπάρχει ένα νέο έργο που παρακάμπτει τον South Stream, τότε η Τουρκία είναι ο απόλυτος νικητής. Περισσότερο αέριο θα μεταφέρεται μέσω της χώρας και η Ρωσία προφανώς προχωρά σε μια απεξάρτησή της από την Ουκρανία ως διαμετακομιστικό κέντρο. Αυτό δίνει μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη στην Άγκυρα.

»Κατά μία συγκεκριμένη έννοια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ενισχύσει το κύρος της. Θα μπορούσε να αναγκάσει τη Ρωσία να κάνει πίσω σε αυτήν την αντιπαράθεση. Προφανώς, οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών θα ήταν καλύτερες, αν η Κομισιόν είχε αναγνωρίσει τις νομικές διαδικασίες που η Ρωσία ήθελε να επιβάλει.

»Οι χαμένοι είναι σαφώς οι χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Οι διαμετακομιστικές χώρες, από τις οποίες θα περνούσε ο αγωγός.

Γι’ αυτές, μέχρι το τέλος της δεκαετίας, έχει απομείνει μόνο ο ουκρανικός αγωγός. Η κατάσταση για τις χώρες αυτές έχει επιδεινωθεί, υπό την έννοια ότι χρειάζονται μια αργή διαφοροποίηση και τη διατήρηση των ευρωπαϊκών δεσμών με τη Ρωσία».

euronews:
«Τα τελευταία χρόνια, η Ουγγαρία υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του έργου. Γιατί ήταν αυτό τόσο σημαντικό για την Ουγγαρία; Η ματαίωσή του ήταν πολιτικό ή οικονομικό πλήγμα για τη χώρα»;

Άντρας Ντεάκ:
«Είναι αλήθεια ότι φέτος η ρωσοουγγρική οικονομική συνεργασία αναπτύχθηκε θεαματικά. Τον Ιανουάριο υπεγράφη μια συμφωνία για την πυρηνική ενέργεια. Το καλοκαίρι η Ουγγαρία έκλεισε τις αντίστροφες αντλίες προς την Ουκρανία και τους τελευταίους μήνες η Ουγγαρία υποστήριξε άγρια το South Stream.

»Προφανώς υπάρχει μια μακροοικονομική λογική και κέρδη πίσω απ’ αυτό, κάτι που οι Ρώσοι πρόσφεραν στην κυβέρνηση, αλλά που εμείς δεν βλέπουμε. Το ερώτημα είναι αν αξίζει να στέκεσαι πάντα δίπλα στους Ρώσους, κόντρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

»Το μήνυμα αυτό δείχνει σαφώς πως δεν αξίζει να είσαι βασιλικότερος του βασιλέως, πιο Ρώσος κι απ’ τη Μόσχα. Είναι ανώφελο να υποστηρίζεις ένα έργο, στο οποίο και η Μόσχα έκανε πίσω. Αυτό θα επιφέρει περισσότερη απομόνωση για την Ουγγαρία».