ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Κίβα κάποτε ήταν κέντρο για τα καραβάνια των σκλάβων. Μια τρομακτική πόλη, συνυφασμένη με εξαντλητικά ταξίδια στην έρημο. Σήμερα είναι μια φιλική ιστορική πόλη, όπου 3.000 κάτοικοι αναβιώνουν τη γοητεία των αρχαίων παραδόσεων.
Η Ιτσάν Καλά, η πόλη πίσω από τα τείχη. Κανένα άλλο μέρος δεν φέρνει πιο κοντά την ατμόσφαιρα της ερήμου. Τα τούβλα στους τοίχους και το χρώμα της ώχρας κυριαρχούν στην παλιά πόλη. Νότια του ποταμού Αμού Νταριά, η Κίβα ήταν κάποτε μια όαση, η τελευταία στάση ανάπαυσης για τα καραβάνια που ετοιμάζονταν να διασχίσουν την έρημο μέχρι το Ιράν.
Οι ντόπιες οικογένειες διατηρούν στη ζωή τις παλιές παραδόσεις. Ακόμη και η παρασκευή του ψωμιού έχει στοιχεία μιας από τις μεγαλύτερες θρησκείες του παρελθόντος: του ζωροαστρισμού.
«Η παράδοση της παρασκευής ψωμιού περνά από γενιά σε γενιά. Διδάσκουμε στα κορίτσια μας πώς να φτιάχνουν ψωμί, γιατί είναι η εθνική μας παράδοση. Η μάνα μου έμαθε πώς να το κάνω και, πιο πριν, η γιαγιά μου είχε διδάξει τη μάνα μου», μας λέει η Ζαϊνάμπ Αμπντουλάεβα, κάτοικος της Ιτσάν-Καλά.
Οι οικογένειες στην Κίβα χρησιμοποιούν εξωτερικούς πήλινους φούρνους για να φτιάξουν ψωμί. Κάποιοι φούρνοι βρίσκονται σε μια από τις κεντρικές πλατείες της πόλεις.
«Το ψωμί είναι τα πάντα για τους Ουζμπέκους. Στο βιβλίο Αβέστα του ζωροαστρισμού αναφέρεται ότι το ψωμί είναι ιερό και μπορεί να σε κάνει δυνατό και υγιή. Στην παράδοσή μας, το ψωμί ήταν για καιρό το κυρίως πιάτο», σύμφωνα με τον ιστορικό Κουνταϊμπεργκάνοβ Καμιλιάν.
Οι σφραγίδες στην επιφάνεια του ψωμιού είναι ο συνεκτικός κρίκος μεταξύ αυτού και του ζωροαστρισμού. Ο Καμιλιάν μας λέει πως «τα σύμβολα πάνω στο ψωμί συμβολίζουν τον ήλιο, ο οποίος λατρευόταν στον ζωροαστρισμό. Ήταν ένα σύμβολο ειρήνης, καλής θέλησης και ευτυχίας. Το ίδιο σύμβολο μπορείτε να το δείτε και στα θρησκευτικά κτήρια».
Η επιρροή του ζωροαστρισμού είναι εμφανής στις προσόψεις των κτηρίων της Κίβα. Ακόμη και τα τζαμιά φέρουν τα σύμβολα διαφορετικών θρησκειών, κάτι που αναδεικνύει τα αστικά κέντρα του Δρόμου του Μεταξιού ως σταυροδρόμια φιλοσοφιών, θρησκειών και πολιτισμών.
Κατά τον Καμιλιάν, «πάντα υπήρχε ένας ισχυρός σύνδεσμος μεταξύ των ανθρώπων της ερήμου και των κατοίκων της Κίβα. Υπήρχε μια έντονη ανταλλαγή εμπορευμάτων. Οι νομάδες έφεραν το γάλα, το κρέας και άλλα αγαθά. Οι κάτοικοι τα αντάλλαζαν με ψωμί και άλλα προϊόντα που δεν μπορούσαν να παραχθούν στην έρημο».
Οι άγονες στέπες του Κορέζμ απέχουν μόλις δύο ώρες με το αυτοκίνητο από την Κίβα. Η περιοχή θεωρείται το λίκνο ενός από τους σπουδαίους πολιτισμούς της κεντρικής Ασίας. Εδώ βρέθηκαν τα ερείπια αρκετών πόλεων και παλατιών.
Το Αγιάζ-Καλά, το συγκρότημα τριών φρουρίων, και το Τοπράκ-Καλά είναι τα πιο εντυπωσιακά. Μαζί με έναν από τους πρώτους αρχαιολόγους που εργάστηκε εδώ επισκεφθήκαμε το δεύτερο.
Ο Βαντίμ Γιαγκοντίν διηγείται: «Οι έρευνες διήρκεσαν πολλά χρόνια. Η ανασκαφή ξεκίνησε πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1938-1938 και συνεχίστηκε μετά τον πόλεμο. Σύμφωνα με την ισχύουσα επιστημονική θεωρία, αυτά τα τεράστια ερείπια, την αρχαία εποχή, ήταν η κατοικία των τσάρων του Κορέζμ κατά τον 3ο μ.χ. αιώνα».
Σήμερα είναι δυνατό να εξερευνήσουμε περίπου 20 τείχη σε αυτήν την περιοχή που είναι γνωστή ως «Τα Πενήντα Φρούρια». Όμως ο αριθμός αυτός είναι μόνο κατά προσέγγιση.