Η γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 έχει αναγνωριστεί από διεθνείς οργανισμούς, από την Ελλάδα, την Κύπρο κι άλλα δέκα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 έχει αναγνωριστεί από διεθνείς οργανισμούς, από την Ελλάδα, την Κύπρο κι άλλα δέκα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Τουρκία απορρίπτει τον όρο «γενοκτονία» και επιμένει πως το ζήτημα πρέπει να διευθετηθεί από ιστορικούς και όχι πολιτικούς.
Ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Βολκάν Μποζκίρ μίλησε στον δημοσιογράφο του euronews Μπόρα Μπαϊρακτάρ.
Μπόρα Μπαϊρακτάρ, euronews:
Υπάρχει μια αντιπαράθεση μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας για όσα συνέβησαν στις 24 Απριλίου 1915. Η Τουρκία δέχεται το γεγονός και μιλά για κοινό πένθος. Όμως δεν αποδέχεται τη χρήση του όρου «γενοκτονία». Γιατί;
Βολκάν Μποζκίρ:
«Διότι το 1915, ένας μόνο χρόνος, καταρρακώνει μια σχέση χιλίων ετών μεταξύ Τούρκων και Αρμενίων, καλές ιστορικές αναμνήσεις. Το να περιστρέφονται όλα γύρω από τον όρο “γενοκτονία” είναι λάθος. Πρόκειται τρόπον τινά για την κοινή μας μνήμη. Κι αυτή η κοινή μας μνήμη πρέπει να είναι και δίκαιη. Εκατομμύρια θανατώθηκαν κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα πρέπει να αναλυθεί με μια προοπτική που να κινείται μεταξύ του 1870 και του 1920. Υπήρξε μεγάλος πόνος. Δεν πρόκειται μόνο για τους Αρμένιους αδελφούς μας. Σ’ αυτήν την ατμόσφαιρα υπέφεραν και οι Τούρκοι, όπως και οι Κούρδοι. Πολλοί υπέφεραν σ’ αυτήν την περιοχή. Βλέποντας τα πράγματα από αυτήν την οπτική, τα αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι ορθάνοιχτα. Κι αυτό δεν έγινε χθες. Η διαδικασία ξεκίνησε επί προεδρίας Οζάλ. Όλα τα αρχεία έχουν ανοίξει εδώ και 20 χρόνια. Υπηρέτησα στο υπουργείο Εξωτερικών 38,5 χρόνια. Τα οθωμανικά αρχεία, τα αρχεία μας στο Παρίσι, στο Λονδίνο και το Βερολίνο. Τα αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών. Είμαι ένα πρόσωπο που γνωρίζει εκ του σύνεγγυς πόσο προσεκτικά αναλύθηκαν αυτά τα έγγραφα και τα συμπεράσματά τους. Σε αυτά δεν είδαμε πουθενά κάποια εντολή ή πρόθεση για διάπραξη γενοκτονίας. Γι’ αυτό και είμαστε αντίθετοι στη χρήση αυτής της ορολογίας. Το τουρκικό έθνος νιώθει περήφανο, διότι δεν υπάρχει κανένα σημείο στην τουρκική ή την οθωμανική ιστορία, για το οποίο να ντρεπόμαστε. Λέμε ότι ιστορικά γεγονότα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως πολιτικές λαβές. Οι πολιτικοί δεν μπορούν να αποφασίζουν για ιστορικά γεγονότα».
Μπόρα Μπαϊρακτάρ, euronews:
Αναφέρεστε στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τις αποφάσεις άλλων κοινοβουλίων, όπως του αυστριακού;
Βολκάν Μποζκίρ:
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πήρε μία απόφαση. Νωρίτερα είχαν πάρει άλλη απόφαση. Το 1987, όταν είχαν πάλι πάρει μια παρόμοια απόφαση, οι ευρωομάδες που την είχαν στηρίξει την πήγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να της δώσουν και νομική διάσταση. Το Δικαστήριο απεφάνθη το 2003, λέγοντας πως “οι πολιτικές αποφάσεις δεν μπορούν να δώσουν νομικά αποτελέσματα“. Μια πολύ σαφής απόφαση».
Μπόρα Μπαϊρακτάρ, euronews:
Είπατε πριν για ιστορικούς. Αυτή είναι η κύρια θέση της Τουρκίας: ότι το θέμα αφορά τους ιστορικούς. Όμως στην Αρμενία λένε πως, αν το αφήσουμε στους ιστορικούς, η δράση τους δεν θα είναι ελεύθερη. Τούρκοι και Αρμένιοι ιστορικοί θα ελέγχονταν από τα κράτη τους και δεν θα προέκυπτε ένα αντικειμενικό αποτέλεσμα. Συμφωνείτε με αυτό;
Βολκάν Μποζκίρ:
«Ωραία λόγια, όντως. Δείχνουν την αρμένικη προσέγγιση. Δεν είμαστε χώρα που πιέζει τους ιστορικούς της. Ανοίξαμε τα αρχεία μας. Δεν πιέζουμε κανέναν να πάει να τα κοιτάξει και να μας παραδώσει την απόφασή του για το θέμα. Λέμε κάτι άλλο. Λέμε: τα οθωμανικά αρχεία είναι προσβάσιμα. Όποιος ακαδημαϊκός θέλει, από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, Καναδός, Σουηδός, Γερμανός, Αρμένιος, Αμερικανός, μπορεί να έρθει και να ερευνήσει τα αρχεία μας.
»Τα δικά τους αρχεία δεν είναι προσβάσιμα. Η Αρμενία δεν έχει ανοίξει τα αρχεία της. Οι Τούρκοι ακαδημαϊκοί δεν μπορούν να τα μελετήσουν. Ο Αρμένιος πρόεδρος δεν αφήνει Αρμένιους ακαδημαϊκούς να μελετήσουν τα οθωμανικά αρχεία. Τέτοια είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Γι’ αυτό λέμε πως κάθε ακαδημαϊκός είναι ελεύθερος να έρθει και συγκροτούμε μια μια επιτροπή ιστορικών. Ας αποφασίσουν οι ιστορικοί. Ως Τουρκική Δημοκρατία λέμε μέσω του προέδρου, του πρωθυπουργού μας και όλων μας των αξιωματούχων ότι θα δεχθούμε την απόφαση των ιστορικών. Η επιτροπή των ιστορικών ήταν ένας από τους πυλώνες των πρωτοκόλλων μας με την Αρμενία. Όμως οι Αρμένιοι της διασποράς και η Αρμενία γνωρίζουν τι αποτέλεσμα θα προκύψει. Και για το λόγο αυτό δεν συμμετέχουν».
Μπόρα Μπαϊρακτάρ, euronews:
Τα πρωτόκολλα υπεγράφησαν το 2009 και σηματοδότησαν μια διαδικασία ομαλοποίησης. Όμως εκείνη τη στιγμή η εμπλοκή στο ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ άλλαξε την εξίσωση. Τι χρειάζεται, λοιπόν, για την ομαλοποίηση της κατάστασης;
Βολκάν Μποζκίρ:
«Πρώτα απ’ όλα, η Αρμενία πρέπει να παραιτηθεί των εδαφικών αξιώσεών της από την Τουρκία, οι οποίες έχουν βάση μόνο στον κόσμο των ονείρων. Δεύτερον, η Αρμενία πρέπει να αποδεχθεί τη σύσταση της επιτροπής ιστορικών, αντί να μιλά για “γενοκτονία” ως προς τα γεγονότα του 1915, όπως αναφέρεται στα πρωτόκολλα που υπέγραψε. Η συμφωνία μπορεί να εφαρμοστεί μόνο κατά τον τρόπο αυτό. Όμως αυτή η ευκαιρία χάθηκε. Αν τα πρωτόκολλα, τα οποία υπήρχε η ευκαιρία να προχωρήσουν εκείνη την ημέρα, αναβίωναν, τότε στην ατζέντα θα έμπαιναν φυσιολογικά κι άλλα θέματα, όπως γίνεται στην πολιτική. Η απόφαση για απόσυρση της Αρμενίας από τα αζέρικα εδάφη που κατέχει θα μπορούσε να είναι μια νέα προϋπόθεση».