Σκάβουν τη λάσπη των ρωσικών δασών. Δεν πρόκειται για ένα εκκεντρικό χόμπι. Αυτοί οι άνθρωποι αναζητούν οστά από στρατιώτες του Δευτέρου Παγκοσμίου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣκάβουν τη λάσπη των ρωσικών δασών. Δεν πρόκειται για ένα εκκεντρικό χόμπι. Αυτοί οι άνθρωποι αναζητούν οστά από στρατιώτες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι ερευνητές βρίσκουν τα οστά ενός από τα 4,5 εκατομμύρια Σοβιετικών στρατιωτών, που αγνοούνται μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Εβδομήντα χρόνια μετά οι σοροί τους δεν έχουν βρεθεί και, φυσικά, δεν ετάφησαν. Έσωσαν την Ευρώπη από τον Χίτλερ, όμως ακόμη σαπίζουν κάτω από το έδαφος, κάπου μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου. Η ομάδα έρευνας «Οβελίσκος» σκάβει στο Σμόλενσκ, 300 χιλιόμετρα δυτικά της Μόσχας.
Μενταγιόν, κράνη, κατεστραμμένα όπλα, χειροβομβίδες… Όλα όσα έχουν βρεθεί σ’ αυτές τις εξορμήσεις, εκτίθενται στο αυτοσχέδιο μουσείο της ομάδας «Οβελίσκος» σε ένα σχολείο στη Μόσχα. Ένα καλοδιατηρημένο μενταγιόν, μια κάψουλα με ένα σημείωμα, το οποίο αναφέρει τα στοιχεία του στρατιώτη, αποτελεί εξαιρετική είδηση για έναν ερευνητή. Μόνο έτσι μπορεί να εντοπιστεί ένας αγνοούμενος στρατιώτης και να ειδοποιηθούν οι οικείοι του.
Ο επικεφαλής της ομάδας «Οβελίσκος» Μιχαήλ Πολιάκοφ διηγείται: «Αυτή είναι η φωτογραφία του Αντρέι Ιλσάεβ. Βρήκαμε το μενταγιόν του κι εκεί μέσα έγραφε ότι κατάγεται από το χωριό Ταρασόβσκαγια στην περιοχή Μιτίστσι της Μόσχας. Με αυτήν την πληροφορία στην τσέπη μου, ανέβηκα στο τρένο. Έφτασα στο χωριό και βρήκα το δρόμο και τη διεύθυνση που έγραφε στο σημείωμα. Μπήκα στον κήπο και βρήκα μια ηλικιωμένη γυναίκα. Τη ρώτησα αν ο Αντρέι Ιλσάεβ έμενε κάποτε εκεί. Με κοίταξε και μου είπε: “Ήταν ο σύζυγός μου. Πήγε στον πόλεμο το Φεβρουάριο του 1942 και δεν ξαναέμαθα νέα του ποτέ“».
Το να βρει ένας ερευνητής πάντως, ένα μενταγιόν ή τα υπογεγραμμένα υπάρχοντα κάποιου αποτελεί σπάνια τύχη. Η ομάδα «Οβελίσκος» έχει βρει πάνω από 2.000 στρατιώτες, όμως μόνο οι 74 έχουν ταυτοποιηθεί.
Σύμφωνα με το μέλος του «Οβελίσκου» Ντμίτρι Κλουτσνίκοβ, «εργαζόμαστε κυρίως σε αργιλώδη και όξινα εδάφη. Γι’ αυτό και οι σοροί αποσυντίθενται εκεί. Βλέπουμε το περίγραμμα της σορού. Όμως, όταν πάμε να αγγίξουμε κάτι, αυτό μετατρέπεται σε σκόνη. Αν το έδαφος είναι όξινο, είναι απίθανο να βρούμε οργανική ύλη. Η χημική αντίδραση έχει ήδη συμβεί και έχει απομείνει μόνο ένας σκελετός».
Οι σοροί των άγνωστων στρατιωτών θάβονται σε μικρά κοιμητήρια που κάποιες φορές βρίσκονται μέσα στο δάσος. Τους αποδίδονται στρατιωτικές τιμές και η κηδεία γίνεται με τον ορθόδοξο Κανόνα.
Οι ερευνητικές ομάδες αποτελούνται απο εθελοντές. Τους ρωτούμε για το κίνητρό τους κι εκείνοι μας απαντάνε, διηγούμενοι μια οικογενειακή ιστορία.
Ο Νικίτα είναι 12 ετών και η Μαριάννα 14. Πηγαίνουν στο σχολείο, όπου ο «Οβελίσκος» έστησε το μουσείο του. Η Μαριάννα συμμετέχει στις έρευνες, ενώ ο Νικίτα έχει ήδη πάει δύο φορές και έχει φτιάξει και εκθέματα για το μουσείο. Επίσης, έφτιαξε μινιατούρες για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που φιλοξενούνται στο μουσείο.
«Θέλω ο κόσμος να γνωρίζει πως αυτοί οι στρατιώτες πολέμησαν για τη χώρα μας και δεν θέλουμε να ξεχαστούν», λέει ο Νικίτα, ενώ η Μαριάννα συμπληρώνει:
«Ο παππούς μου οδηγούσε άρμα στον πόλεμο και σκοτώθηκε. Πολλά χρόνια μετά τον βρήκε μια ερευνητική ομάδα. Χάρηκα πολύ που βρέθηκε η σορός του και έτσι μπορέσαμε να τον τιμήσουμε με μια κανονική κηδεία».
Μια ρωσική παροιμία λέει πως ένας πόλεμος δεν τελειώνει, αν δεν ταφεί και ο τελευταίος στρατιώτης. Εβδομήντα χρόνια μετά, για πολλούς στη σημερινή Ρωσία, ο πόλεμος δεν τελείωσε. Κάθε άνοιξη εκατοντάδες ερευνητές σκάβουν στη λάσπη των ρωσικών δασών. Για να θάψουν τους στρατιώτες τους. Και να τελειώσουν τον πόλεμο.