«Ο γιος του Σαούλ» του Λάζλο Νέμες είναι από τις ταινίες, που έχουν ξεχωρίσει στο φεστιβάλ των Καννών, κερδίζοντας ταυτόχρονα το χειροκρότημα του
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Ο γιος του Σαούλ» του Λάζλο Νέμες είναι από τις ταινίες, που έχουν ξεχωρίσει στο φεστιβάλ των Καννών, κερδίζοντας ταυτόχρονα το χειροκρότημα του κοινού, αλλά και τις εξαιρετικές κριτικές των ειδικών.
Η ταινία φωτίζει ένα άγνωστο κεφάλαιο του Ολοκαυτώματος. Αφορά τους Εβραίους, που δούλευαν για τους Γερμανούς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είναι αυτοί που παρελάμβαναν τους νεοαφιχθέντες συμπατριώτες τους, τους ξεχώριζαν και ήταν δίπλα τους, δίνοντάς τους οδηγίες, μέχρι να μπουν στο θάλαμο αερίων.
Όταν τελείωναν με την μία φουρνιά, καθάριζαν το χώρο, περιμένοντας το επόμενο γκρουπ. Ο Σαούλ, ο πρωταγωνιστής αυτού του πολύ σκληρού φιλμ, είναι ένας από αυτούς. Είναι πειθήνιο όργανο της γερμανικής διοίκησης. Όλα αλλάζουν όταν βρει ανάμεσα στους νεκρούς, τον γιο του. Θέλει να τον θάψει κανονικά και όχι να τον στείλει με τους άλλους στον ομαδικό τάφο.
«Δεν θέλαμε να κάνουμε μια όμορφη ταινία. Αποφύγαμε οποιαδήποτε κλασική αισθητική προσέγγιση. Δεν θα βρείτε στην ταινία ωραία κάδρα. Δεν θέλαμε τέτοια κινηματογραφικά πλάνα. Δεν είναι μια ταινία με ωραία πλάνα. Δεν μπορείτε να πάρετε ωραίες φωτογραφίες για τον τύπο. Είναι κυρίως η δυναμική της ταινίας, που παίζει ρόλο. Ήταν σημαντικό για μας να μην πέσουμε στην συγκίνηση που δημιουργούν τα φιλμ για το Ολοκαύτωμα» εξηγεί ο Λάζλο Νέμες.
Η βία στην ταινία είναι συνεχώς, παρούσα, αλλά δεν τη βλέπουμε ποτέ. Την μαντεύουμε, την ακούμε, την αισθανόμαστε στο βλέμμα των ηθοποιών. Αυτός ήταν ο βασικός στόχος του 38χρονου σκηνοθέτη. Να δώσει την πλήρη αίσθηση του τι συμβαίνει σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, χωρίς να δείχνει τίποτε καθαρά.
Η κάμερα παρακολουθεί τον Σαούλ, γίνεται προέκταση του σώματός του. Ακολουθεί τις κινήσεις του, τις οποίες αποδίδει νετ, ενώ όλα τα υπόλοιπα γύρω του, σ’ αυτή την ανθρώπινη κόλαση είναι φλου. Εκεί συμβαίνουν όλα τα αποτρόπαια, που φτάνουν στα αυτιά του θεατή ως ήχος και όχι ως εικόνα.
«Το μεγαλύτερο μέρος της δράσης συμβαίνει παράπλευρα. Δεν το βλέπουμε. Ο θεατής όμως μπορεί να το αντιληφθεί, χρησιμοποιώντας τη φαντασία του. Προσπαθούμε να του δείξουμε έναν τρόπο να αντιληφθεί αυτή την παράπλευρη δράση. Αυτό είναι το μεγαλύτερο ζήτημα με αυτή την ταινία: θέλουμε να προκαλέσουμε πράγματα, αισθήματα, εντυπώσεις, που δεν μπορείς να τα δείξεις με άλλον τρόπο, παρά με τη διαμεσολάβηση της φαντασίας» τονίζει ο Νέμες.
Τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Σαούλ, ερμηνεύει ο Γκέζα Ρέριγκ. Για να δώσει πνοή στον χαρακτήρα του, ο ούγγρος ηθοποιός κατέφυγε σε ένα βιβλίο του ιστορικού Γκίντεον Γκρέιφ:
«Το βιβλίο ονομάζεται «Κλάψαμε χωρίς δάκρυα». Δεν είναι τίποτε άλλο παρά 8 συνεντεύξεις με πρώην Εβραίους που συνεργάστηκαν με τους Ναζί, που τώρα ζουν στο Ισραήλ. Υπάρχουν 20 ζωντανοί ακόμη σε όλο τον κόσμο. Οι 8 από αυτούς ζουν στο Ισραήλ. Ύστερα από δεκαετίες σιωπής, άρχισαν να μοιράζονται τις εμπειρίες τους με αυτόν τον ιστορικό, που τους έπαιρνε συνεντεύξεις για περισσότερα από 13 χρόνια. Και αυτό γιατί ήταν πολύ δύσκολο να τους κάνει να πουν τα πάντα για τα γεγονότα. Τους έπαιρνε τις πληροφορίες, λέξη, λέξη. Δεν είχαν αποκαλύψει, ούτε καν στους κοντινούς τους ανθρώπους, τι ρόλο έπαιζαν, όταν ήταν στο Άουσβιτς».
«Ο γιος του Σαούλ» είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ούγγρου σκηνοθέτη Λάζλο Νέμες, ο οποίος θήτευσε δίπλα στον μέγα Μπέλα Ταρ. Είναι από τις λίγες φορές που η πρώτη ταινία δημιουργού, επιλέγεται κατευθείαν για το διαγωνιστικό πρόγραμμα των Καννών.
Πρόκειται για μια καταπληκτική κινηματογραφική δημιουργία, που σοκάρει με την αλήθεια της, αποτυπώνοντας μοναδικά τι συνέβαινε στο Άουσβιτς και την κτηνωδία των Ναζιστών. Γι’ αυτό και θεωρείται ένα από τα φαβορί μέχρι τώρα για τον Χρυσό Φοίνικα.