Το euronews συνάντηση Βόσνιους που 20 χρόνια μετά τον πόλεμο, ζουν εκτοπισμένοι μέσα στην ίδια τους τη χώρα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ20 χρόνια μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, περίπου 100 χιλιάδες Βόσνιοι ζουν ως πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Στο Γιεγιεβάτζ, 70 οικογένειες ζουν αποκομμένες σε έναν καταυλισμό που οικοδομήθηκε από Ολλανδούς. Στη Βοσνία υπάρχουν αρκετοί προσωρινοί καταυλισμοί. Μια προσωρινή κατάσταση που διαρκεί ακόμη για τους ανθρώπους που έζησαν τη φρίκη του πολέμου.
«Με είχαν πιάσει αιχμάλωτη. Περπατούσα ανάμεσα σε πτώματα. Περνούσα μέσα από φωτιές. Με τα παιδιά μου, τρώγαμε φύλλα καστανιάς για να επιβιώσουμε», θυμάται η 52χρονη Σούρα Μουσταφίτς.
Η Σούρα είναι 52 ετών. Στη σφαγή σκοτώθηκαν 41 άνδρες από την οικογένειά της. 20 χρόνια μετά, στο Ποτοτσάρι, θα κηδέψει έναν αδελφό της. Η ίδια είναι άρρωστη. Παίρνει 150 ευρώ σύνταξη ως χήρα πολέμου. Τα μισά χρήματα πάνε στα φάρμακα και τις θεραπείες που έχει ανάγκη. Με τα υπόλοιπα συντηρεί τα 6 παιδιά της, που ζουν μαζί της μια ζωή χωρίς κανένα μέλλον.
«Τα παιδιά μου δεν έχουν δουλειά. Αν είχαν, η ζωή μας θα ήταν καλύτερη και κυρίως η δική τους. Δεν έχουν κάνει οικογένειες κι ακόμη κι αν το ήθελαν, δεν θα είχαν τίποτα να προσφέρουν.»
Σε απόσταση μισής ώρας, βρίσκεται η Τούζλα, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας με πληθυσμό κατά κύριο λόγο Βόσνιους Μουσουλμάνους. Είναι ένας άλλος κόσμος. Η τύχη των ανθρώπων που ζουν στους προσφυγικούς καταυλισμούς, δεν φαίνεται να απασχολεί σοβαρά την κυβέρνηση.
Η Μπράνκα Άντιτς είναι ψυχολόγος του καταυλισμού:
«Δεν είναι δίκαιο. Οι άνθρωποι αυτοί ζουν σε καταυλισμούς προσφύγων. Δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να αποδείξουν τα προτερήματά τους, την ευφυΐα τους. Δεν είχαν την ευκαιρία να εργαστούν, να δημιουργήσουν, να χτίσουν τη ζωή τους.»
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ένα εκατομμύριο άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους. Ακόμη ένα εκατομμύριο εκπατρίστηκε. Η επιστροφή στο σπίτι είναι, τις περισσότερες φορές, αδύνατη. Κάποιοι άλλοι έχουν κατασχέσει τα σπίτια τους. Ή τα σπίτια τους έχουν γκρεμιστεί. Ή ακόμη χειρότερα, τα στοιχειώνουν εφιάλτες.
Η μαρτυρία της Σαφίγια Ιμπραήμοβιτς είναι καθηλωτική:
«Δεν θέλω να γυρίσω ποτέ στο σπίτι μου, ούτε νεκρή. Σε εκείνο το σπίτι σκότωσαν τους άντρες των δυο αδελφών μου. Δεν έχω πού αλλού να πάω.»
Η δημοσιογράφος του euronews Λωράνς Αλεξάντροβιτς επισκέφθηκε τον καταυλισμό:
«Κατά τη διάρκεια του πολέμου οι εκτοπισμένοι απέκτησαν το δικαίωμα να κατοικήσουν σε εγκαταλελειμμένα σπίτια. Μετά το 1995, ο νόμος άλλαξε και οι ιδιοκτήτες μπορούσαν να πάρουν πίσω τα σπίτια τους. Είχαν όμως περιθώριο να το κάνουν σε διάστημα τριών εβδομάδων μετά τη λήξη των εχθροπραξιών. Κατά συνέπεια, πολλοί δεν μπόρεσαν ποτέ να πάρουν πίσω το σπίτι τους».