Μια ιστορική δίκη θα ξεκινήσει μέσα στον Ιούλιο.Για κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορείται ο πρώην δικτάτορας του Τσαντ Χισέν
Μια ιστορική δίκη θα ξεκινήσει μέσα στον Ιούλιο.Για
κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορείται ο πρώην δικτάτορας του Τσαντ Χισέν Χαμπρέ.Μετά την πτώση του το 1990 αναζήτησε καταφύγιο στη Σενεγάλη.Μετά από 25 χρόνια ο Χαμπρέ καλείται ενώπιον ειδικού δικαστηρίου που έχει συσταθεί για αυτό το σκοπό στο Ντακάρ.
Για πρώτη φορά στην ιστορία δικαστήριο μια χώρας θα δικάσει τον πρώην δικτάτορα μιας άλλης χώρας.
«Βρισκόμαστε εδώ στη Hamral Gouz,που είναι γνωστή ως κοιλάδα των νεκρών.Κάτω από τα πόδια μου, κάτω από αυτή την άμμο, υπάρχουν οστά.Είναι τα οστά είναι των συναδέλφων μου,των θυμάτων που εγώ ο ίδιος τα έθαψα με τα χέρια μου»,λέει ο Κλεμόντ Αμπαιφούτα προεδρος της Ενωσης θυμάτων του καθεστώτος του Χισέν Χαμπρέ
Η περιοχή αυτή στα περίχωρα της Ντζαμένα,πρωτεύουσας του Τσαντ, κρύβει ένα από τα μελανότερα κεφάλαια της ιστορίας της χώρας.
Είναι ο χώρος ενός εκ των μαζικών τάφων της εποχής του Χισέν Χαμπρέ ο οποίος βύθισε στον τρόμο τη χώρα απο το 1982 εως το 1990.
Ο Κλεμόντ πέρασε τέσσερα χρόνια στις φυλακές του καθεστώτος του πρώην δικτάτορα.Αναγκάστηκε να σκάψει μαζικούς τάφους και να θάψει τα πτώματα των συγκρατουμένων του,οι οποίοι πέθαναν στη φυλακή,από την πείνα, τις αρρώστιεςκαι τα βασανιστήρια.
«Περιμένω να ειπωθεί η αλήθεια.Ποιος έκανε τι υπό τις διαταγές του Χισέν Χαμπρέ. Και γιατί το έγινε.Οι δράστες να τιμωρηθούν. Οταν οι ένοχοι αυτώ των εγκλημάτων τιμωρηθούν,τα θύματά τους θα βρούν δικαίωση και γαλήνη.»
40.000 σκοτώθηκαν, δεκάδες χιλιάδες αγνοούνται, χιλιάδες είναι τα θύματα των βασανιστηρίων …
Αυτή είναι η εκτίμηση της Εξεταστικής Επιτροπής που είχε διοριστεί από την κυβέρνηση του Ιντρίς Ντεμπί μετά την πτώση του δικτάτορα.
Ο Χισέν Χαμπρέ θα δικαστεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας,εγκλήματα πολέμου και τα βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της ιστορικής δίκης που ξεκινάει στο Ντακάρ της Σενεγάλης αυτό το μήνα.
Μια δίκη στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας από τους κύριους χορηγούς συνεισφέροντας το 25%του κόστους.
Ο Κλεμόντ, ειναι μεταξύ αυτών όπως και ηΤζινέτ Ντγκαρμπαγιέ που θα καταθέσουν ως μάρτυρες στη δίκη στο Ντακάρ.Μέσα σε ένα γενικό κλίμα καχυποψίας και τρόμου άνδρες και γυναίκες,αντίπαλοι ή αθώοι πολίτες είχαν υποστεί κάθε είδους ωμότητα και βασανιστήρια.
«Αρχισε να με αγγίζει στο στήθος, παντού. Είπα ότι είμαι έγκυος,ότι περιμένω παιδί.Γέννησα το παιδί σε πολύ δύσκολες συνθήκες.Κοιμόμασταν στο πάτωμα. Τα σκουλήκια, οι ψύλλοι,τα έντομα μας τσιμπούσαν. Κλάιγαμε όλοι το παιδί, εγώ, άλλες γυναίκες. Θέλαμε να πεθάνουμε. Αλλά ο θάνατος δεν ερχόταν.»,διηγείται η Τζινέτ.
«Με χτυπούσαν με γκλομπ,μιου έκαναν ηλεκτροσόκ
Υπέστην κάθε μορφής βασανιστηρίων.Κάθε μέρα πέθαιναν άνθρωποι 2, 3, 4, 5 …Δεν επετρεπαν να τους πάμε στο νεκροτομείο .Τους άφηναν με τους ζωντανούς. Στο κελί, κοιμόμασταν δίπλα σε πτώματα.»λέει η Φατιμέ Σακίνε.
«Δεν μπορούσα να μιλήσω σε κανέναν. Κάθε μέρα μας παρενοχλούσαν. Θα μπορούσαμε να κατηγορήθούμε οποιαδήποτε στιγμή για οποιοδήποτε λόγο. Δεν μπορούσες να εμπιστευτείς κανέναν. Εκτός αν συνεργάζόσουν μαζί τους. Δεν υπήρχε διέξοδος. Δεν θα μπορούσες να πεις τίποτα σε κανέναν, ακόμη και στη σύζυγό σου. Ανά πάσα στιγμή, μπορούσαν να σε απαγάγουν και να σπείρουν το φόβο ανάμεσά μας»,αναφέρει ο Αχμάντ Μπεσίρ.
«Εγώ, θέλω να σταματήσει όλο αυτό. Επειδή δεν θέλω το παιδί μου να υποφέρει όσο εγώ, ούτε οι συγγενείς μου, κανένας …Περιμένω τη δίκη,θέλω να απονεμηθεί δικαιοσύνη για όλους εμάς»,τονίζει η Τζινέτ.
4000 θύματα του καθεστώτος Χαμπρέ είναι οι πολιτικοί ενάγοντες στη δίκη του πρώην δικτάτορα του Τσαντ.100 από τα θύματα θα καταθέσουν ως μάρτυρες κατηγορίας .
Η δίωξη στηρίζεται σε χιλιάδες περιστατικά που ανακαλύφθηκαν το 2002 από τον Reed Brody
σύμβουλος και εκπρόσωπος της ΜΚΟ Human Rights Watch, γνωστός για το έργο του στις δίκες Ντιβαλιέ και Πινοσέτ.
Τα αρχεία του DDS, της πολιτικής αστυνομίας του Χισέν Χαμπρέ,περιείχαν λεπτομερώς τις αυθαιρεσίες εις βάρος κρατουμένων.
Για τον άνδρα που αποκάλεσε τον δικτάτορα «κυνηγό» και στάθηκε κοντά στα θύματα του Χισέν Χαμπρέ για πάνω από 15 χρόνια, η δίκη στο Ντακάρ είναι ιστορική.
«Για πρώτη φορά στην ιστορία και στον κόσμο
τα δικαστήρια μιας χώρας, της Σενεγάλης, πρόκειται να ασκήσουν δίωξη εναντίον ενός ηγέτη μιας άλλης χώρας του Τσαντ,για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.. Είναι η πρώτη φορά που η Αφρικανική Ένωση έχει θεσπίσει ένα δικαστήριο. Είναι η πρώτη φορά στην Αφρική, αλλά και παντού που τα δικαστήρια μιας χώρας εκδικάζουν εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε άλλη χώρα. Ολα αυτά γίνονται λόγω της κινητοποίησης εδώ και 25 χρόνια των θυμάτων του Χισέν Χαμπρέ,που ποτέ δεν το έβαλαν κάτω.. Και οι οποίοι έδειξαν με την επιμονή και την υπομονή τους, ότι είναι δυνατό, οι απλοί άνθρωποι, να φέρουν ενώπιον της δικαιοσύνης εναν δικτάτορα.»
Πρόκειται για έναν αγώνα στον οποίο πρωτοστατεί εδώ και 20 χρόνια η δικηγόρος από το Τσαντ Ζακλίν Μουντέινα.
Θύμα επίθεσης το 2001 που παραλίγο να της κοστίσει τη ζωή,η Ζακλίν συνεχίζει να είναι θύμα απειλών και δυσφημιστικές εκστρατειών στο Διαδίκτυο.
Τίποτα δεν θα μπορούσε να την αποτρέψει από την υπεράσπιση των θυμάτων στη δίκη στο Ντακάρ.
Μία δίκη που ακολουθεί την καταδίκη 20 μελών της πολιτικής αστυνομίας του καθεστώτος Χαμπρέ από ειδικό δικαστήριο στο Τσαντ.
«Για μας το να κατορθώσουμε να φέρουμε ενωπιον της δικαιοσυνης τον Χαμπρέ και τους συνεργούς του σημαίνει οτι όλοι οι λαοί της Αφρικής μπορούν να πουν:«μπορούμε να τολμήσουμε κι εμείς να δικάσουμε οσους κάνουν κακό και όσους παραβιάζουν τα δικαιώματά μας. Αυτό είναι ένα μεγάλο μάθημα που θέλουμε να δώσουμε με αυτή την υπόθεση, σε ολόκληρη την Αφρική και στοΤσαντ. Αυτό είναι το μεγάλο μάθημα, η δυνατότητα για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας».
Για την Μουντέινα αυτή η δίκη μπορεί να βοηθήσει στη συμφιλίωση μεταξύ των μουσουλμανικών κοινοτήτων στο βόρειο Τσαντ, και στους χριστιανούς και ανιμιστές στο Νότο, που πλήρωσαν βαρύ τίμημα από το καθεστώς Χαμπρέ.Ηταν το το αποτέλεσμα του πολέμου που διεξήχθη από τον Χισέν Χαμπρέ με την υποστήριξη της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών εναντίον του Λίβυου Μουαμάρ Καντάφι που υποστήριζε τις ομάδες ανταρτών οι οποίοι αντετίθεντο στον δικτάτορα από το 1982.Στο Βορρά και στο Νότο, υπέστησαν διωγμό οι εθνοτικές ομάδες καθώς τις θεωρούσαν ως απειλή για το καθεστώς.
Ο Τζοσού Ντουμασέν εξακολουθεί να υποφέρει από τα βασανιστήρια που υπέστη στη φυλακή.Τα σχέδια που περιλαμβάνονται στην έκθεση της επιτροπής που διερευνά τα εγκλήματα του Χισέν Χαμπρέ είναι δικά του.Πέρα από τις ουλές στο σώμα τα τραύματα της κοινωνίας είναι ακόμη βαθύτερα,εξομολογείται.
«Ετσι με βασάνιζαν.Κάθε φορά που σκιτσάρω,ξαναζώ τον πόνο.Το κάνω όμως γιατί θέλω να μείνει ανεξίτηλο στην ιστορία.Για μεγάλο χρονικό διάστημα όλα αυτά τα άσχημα σκιάζουν τις ψυχές μας.
Ακόμα και αυτό το καθεστώς τώρα που μιλάμε.Οι άνθρωποι είναι σημηδεμένοι!Οι άνθρωποι σημαδεύονται από τον τρόπο που δρουν.Εχει προκαλέσει διχασμό ! Έσπειρε το διχασμό, πρέπει να λογοδοτήσει για τις πράξεις του .»
Η Φατιμέ έχει υπομείνει τη θηριωδία των φυλακών του Χισέν Χαμπρέ.Ανησυχεί για τις νεότερες γενιές, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται τις συνέπειες ενός καθεστώτος που άφησε 80.000 ορφανά.
Εκείνη την εποχή, η γειτονιά που έμενε η Φατιμέ είχε αποδεκατιστεί. «Οταν περπατάς σε αυτο το δρόμο και βλέπεις τα παιδιά, τα εγγόνια και τα μεγάλα εγγόνια των θυμάτων, είναι κι αυτά θύματα. Εχουν σημαδευτεί από την εξαφάνιση των γονιών τους.»
Κατά τη διάρκεια του πολέμου που ξεκίνησε το 1979 από τον Χισέν Χαμπρέ για να ανατρέψει την κυβέρνηση , ο σύζυγός της Φατιμέ πυροβολήθηκε στο στόμα μπροστά στα παιδιά τους.
Τα τραύματα είναι ακόμα νωπά.Ωστόσο η δίκη στο Ντακάρ, όπως λέει,είναι μια αχτίδα ελπίδας.Οπως λεεέι χαρακτηριστικά η Φατιμέ Μάντο:«Κάθε φορά που τα παιδιά μου αρρωσταίνουν, σκέφτομαι πάντα τον Χισέν Χαμπρέ, που με άφησε μόνη με αυτά τα παιδιά. Ήταν όλα μικρά. Ήμουν νέα, και τα μεγάλωσα μόνη μου. Είναι αλήθεια και πονάει. Καθώς δεν υπήρχε τέτοια καμία πρόθεση για τιμωρία ένιωθα μίσος. Τώρα με αυτή τη δίκη, είμαι λίγο πιο ήρεμη.»
#HissèneHabré doesn’t want to come to court July20.Victims ask if he's afraid of looking them in the eyes @DamienGlezpic.twitter.com/qaD5ti0UWJ
— Reed Brody (@ReedBrody) July 6, 2015