ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑδόλφος Χίτλερ και Ζίγκμουντ Φρόιντ, δύο ιστορικές προσωπικότητες συναντιούνται στο έργο «Ο μικρός Χίτλερ», που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το θεατρικό του γερμανού συγγραφέα με το ψευδώνυμο Άρνολντ Μπέρνφελντ, γράφτηκε το 1993 και έχει κάνει με τη φανταστική συνάντηση των δυο τους στη Βιέννη του 1912. Συνδυάζοντας τα πραγματικά γεγονότα με τη μυθοπλασία, με δόσεις χιούμορ και φιλοσοφίας, φέρνει αντιμέτωπες δύο μορφές παγκοσμίως αναγνωρίσιμες, τον Φρόιντ και τον Χίτλερ.
Τι θα συνέβαινε αν μια μέρα ο νεαρός, αποτυχημένος ζωγράφος, Αδόλφος Χίτλερ περνούσε την πόρτα του ιατρείου του πατέρα της ψυχανάλυσης Ζίγκμουντ Φρόιντ και άρχιζε την ψυχανάλυση; Τι θα γινόταν αν αποφάσιζε στην τρυφερή αυτή ηλικία να ξεκινήσει ένα ταξίδι στον κόσμο του υποσυνειδήτου, ξαπλώνοντας αναπαυτικά στο διάσημο ντιβάνι; Θα γραφόταν, άραγε, διαφορετικά η ιστορία του 20ου αιώνα; Η πορεία της ανθρωπότητας θα έπαιρνε άλλη κατεύθυνση; Η μήπως δεν θα άλλαζε απολύτως τίποτα;
Ο Γεράσιμος Μιχελής και ο Γιώργος Χριστοδούλου συστήνουν μια εκδοχή του «Μικρού Χίτλερ» ενσαρκώνοντας τους δύο ήρωες και υπογράφοντας παράλληλα τη σκηνοθεσία. Ζητήσαμε από τον Γεράσιμο Μιχελή να μας μιλήσει για ποιο λόγο επέλεξαν αυτό το άγνωστο έργο και τι θα δούμε στη σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.
- Για ποιο λόγο επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Ήμασταν με τον Γιώργο τον Χριστοδούλου σε κάποιο διάλειμμα των προβών της «Ιλιάδας» που σκηνοθέτησε ο Στάθης Λιβαθινός, όταν, έτσι αναπάντεχα, μου εμπιστεύεται μέσα σε έναν κίτρινο φάκελο, ένα σύγχρονο γερμανικό έργο με τίτλο «Ο μικρός Χίτλερ», ενός μυστηριώδους γερμανού συγγραφέα με ψευδώνυμο. Το βρήκα αρκετά ιντριγκαδόρικο. Το διάβασα αργότερα με την ησυχία μου και είπα μέσα μου, μεγαλειώδης σύλληψη, πόση τρέλα κουβαλάει μέσα του αλλά και τι επικινδυνότητα! Του είπα, χωρίς δεύτερη σκέψη ότι είμαι μέσα. Εκείνη την περίοδο, κάποιοι νεαροί επαναστάτες, με ή χωρίς αιτία και με αμφισβητούμενη παιδεία, έκαψαν την Νομική, βανδάλησαν σχολεία. Στις μέρες μας, ο βανδαλισμός των σχολικών και πανεπιστημιακών κτιρίων, μήπως κραυγάζει την παρακμή μας; Στο έργο, ο νεαρός Χίτλερ, καίει τις σημειώσεις του καθηγητή, μες στο ίδιο του το σπίτι! Η σημερινή περιρρέουσα κοινωνικοπολιτική κατάσταση, η απειλή οικονομικής κατάρρευσης, το σάπιο πολιτικό σύστημα, η δημιουργία όρων παλινόρθωσης που βυθίζουν όλο και πιο βαθιά στον βυθό την χώρα μας, η ανεργία, η ξενοφοβία, όλα αυτά, είναι σοκαριστικά ίδια με όσα συνέβαιναν στην Βιέννη του 1912-13, χρονική περίοδο στην οποία αναφέρεται το έργο μας!
- Ποια είναι τα ζητήματα που θίγει το έργο;
Το θεατρικό έργο αναφέρεται σε μία υποθετική συνάντηση δύο ισχυρών προσωπικοτήτων, του νεαρού Χίτλερ με τον πατέρα της Ψυχανάλυσης , Ζίγκμουντ Φρόιντ. Εστιάζει σε εμμονές, φοβίες, στην ακραία ιδεολογία, σε φόβους που όταν μεγαλώνουν οδηγούν σε παράνοια, σε επιθετικότητα. Ποια είναι η φύση του ανθρώπου; Είναι αγαθή η φύση του ή όχι; Μπορεί ο άνθρωπος να δαμάσει την επιθετικότητα που κρύβει μέσα του, να γίνει δημιουργικός κι όχι καταστροφικός; Όλα αυτά τα ζητήματα μας απασχόλησαν πολύ, επί μακρόν και βαθιά. Η παράσταση κινείται ανάμεσα στο δίπολο έλξη-απώθηση. Έλξη μέσω μιας γοητευτικής, νοσηρής αφέλειας ενός αποτυχημένου νεαρού καλλιτέχνη που με τα επαναλαμβανόμενα λάθη του φλερτάρει την συμπόνια του εβραίου καθηγητή και κατ’ επέκταση, του θεατή! Απώθηση, μέσω της ιστορικής γνώσης που διαθέτει ο θεατής για το υπαρκτό πρόσωπο Χίτλερ.
- Σκηνοθετείτε εξ ημισείας, πως είναι αυτό ως εμπειρία;
Η εμπειρία του να σκηνοθετείς κατά το ήμισυ και με κάποιον, αρκετά νεότερό σου και να παίζεις παράλληλα, είναι πολλή ενδιαφέρουσα και σύνθετη υπόθεση. Είσαι, σχεδόν πάντα, με το ένα πόδι στο έργο, στο υλικό σου και με το άλλο απ’ έξω, να παρατηρείς, να κρίνεις. Έχεις την έγνοια πολλών πραγμάτων. Είναι λίγο σχιζοφρενές. Με τον Γιώργο Χριστοδούλου βέβαια γνωριζόμαστε χρόνια, υπάρχει εμπιστοσύνη, ξέρουμε ο ένας τον άλλο. Παρόλα αυτά όμως, επειδή η συνθήκη αυτή ήταν διαφορετική, έπρεπε να αναθεωρήσουμε κάποια πράγματα. Να παραμεριστούν εγωισμοί και ματαιοδοξία και να κοιτάξουμε, μαζί, μπροστά. Συναντήθηκαν όλα όσα συγκεντρώσαμε από προσωπική μελέτη ο καθένας, κουβεντιάσαμε με ειδικούς για θέματα που μας απασχόλησαν. Έγινε γόνιμος διάλογος. Είχαμε βέβαια κι ανθρώπους σπουδαίους δίπλα μας που δρούσαν καταλυτικά. Χωρίς αυτούς, λίγα θα καταφέρναμε! Ήταν μεγάλη εμπειρία. Είναι ωραίο να μοιράζεσαι. Είναι φρόνιμο να ξέρεις να ακούς τον άλλον. Είναι σπουδαίο να μπορείς να υποχωρείς όταν χρειάζεται. Μαθαίνεις πολλά όταν μοιράζεσαι…
- Πόσο εύκολο ήταν για σας αυτό το εγχείρημα;
Καθόλου εύκολο! Μόνοι, οι δυο μας να τρέχουμε επί μακρόν, για όλα. Τίποτα δεν εξυπακούεται, σε κανένα επίπεδο. Στις μέρες μας είναι πολύ δύσκολο να βρεις μόνος σου χρήματα για να κυνηγήσεις το όνειρό σου. Να κάνεις την δουλειά σου όπως πρέπει, χωρίς πολλές εκπτώσεις από το ξεκίνημα, αλλά με πίστη και δύναμη. Εμείς ήμασταν τυχεροί. Η μεταφράστρια του έργου Ευαγγελία Νάνου, μια γνήσια Ελληνίδα που ζει χρόνια στην Γερμανία αλλά η ψυχή της είναι εδώ, στην πατρίδα της, αφού μας γνώρισε και είδε την δουλειά μας, πίστεψε σε μας και αποφάσισε να μας στηρίξει. Έγινε η αποκλειστική χορηγός μας, ανέλαβε την παραγωγή της παράστασης. Στέκεται δίπλα μας άοκνα, με πίστη κι αγάπη. Τίποτα δεν θα καταφέρναμε χωρίς την βοήθειά της.
- Αν ο νεαρός Χίτλερ και ο καθηγητής Ζίγκμουντ Φρόιντ βρισκόντουσαν στο δρόμο, ένα φθινοπωρινό απόγευμα, τότε, γύρω στα 1912, στην Βιέννη, τι θα έβλεπε ο ένας στον άλλον;
Στον Χίτλερ ο Φρόιντ θα έβλεπε έναν κατώτερης βαθμίδας πολίτη που ανήκει στο πλήθος, έναν αρουραίο. Συγχρόνως όμως θα συμπονούσε πιθανότατα τον ταλαιπωρημένο κι αποτυχημένο νεαρό καλλιτέχνη. Από την πλευρά του ο Χίτλερ, θα έβλεπε έναν εβραίο, βιεννέζο αστό. Τους Εβραίους ο Χίτλερ τους διέκρινε από μακριά, τους μύριζε και με κόντρα τον άνεμο, είχε ευαίσθητη μύτη. Αν τα πράγματα ήταν πολύ άσχημα γι’ αυτόν, τότε, ίσως και να άπλωνε το χέρι του για να ζητιανέψει. Το αν ο Φρόιντ θα του έδινε κάτι, δεν έχει και μεγάλη σημασία, πιθανώς , κάτι θα του έδινε. Ήταν εν γένει καλόκαρδος. Τώρα αν έπαιρνε και την απόφαση, αυτός ο φτωχός νευρωτικός μας, να επισκεφτεί τον γιατρό και να ξαπλώσει στο διάσημο ντιβάνι του, αυτή είναι μία επικίνδυνα τολμηρή κι ευτράπελη, υπό μία έννοια, υπόθεση. Και ως τέτοια, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να την εξετάσουμε. Εμείς αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε. Ο Χίτλερ, στο έργο, συνέχεια ρωτάει τον καθηγητή, σχεδόν εμμονικά, τι θα γίνει με την περίπτωσή του, πώς θα καταλήξει; Ο Φρόιντ, αποφεύγει να κάνει προγνώσεις… Ο Χίτλερ επιμένει, ρωτά, τι θα συνέβαινε αν ξεκινούσαν τα πράγματα από την αρχή, θα ήταν άραγε, διαφορετικά; Ο Φρόιντ πίστευε πως ακόμη και οι φαινομενικά πιο πολιτισμένοι τρέφουν φαντασιώσεις βίας, κακοποίησης και λεηλασίας. Ότι όλοι είμαστε κατά βάθος εγκληματίες. Πίστευε ακόμη ότι στις ξεχασμένες γωνιές της ανθρώπινης ζωής, μπορούμε να βρούμε νόημα. Εκεί υπάρχει ελπίδα για ελευθέρωση από την ψυχική δυστυχία, για μεγαλύτερη γαλήνη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ- Ποιος είναι ο στόχος σας μα αυτή την παράσταση;
Η παράστασή μας, αφορά σε μια υποθετική συνάντηση. Μέλημα δικό μας είναι να κατορθώσουμε να βοηθήσουμε το κοινό, με την δική του φαντασία, να εμπλακεί. Να προβληματιστεί με την θεματική του έργου. Χωρίς να του δώσουμε έτοιμη την απάντηση, αλλά να κατορθώσουμε να πάρουμε όλοι μαζί φωτιά, από αυτή την εμπλοκή. Να μην μπορούμε να ησυχάσουμε για καιρό!
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση: Ευαγγελία Νάνου
Διασκευή – Δραματουργική επεξεργασία: Σέβη Ματσακίδου
Σύμβουλοι κειμένου: Χριστόφορος Λιοντάκης & Αριστοτέλης Χαϊτίδης
Σκηνικά: Γιάννης Θεοδωράκης
Κουστούμια: Τίνα Τζόκα
Μουσική: Χαράλαμπος Γωγιός
Επιμέλεια κίνησης: Ζωή Χατζηαντωνίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Προϊστάκη & Δομνίκη Μητροπούλου
Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου
Video Trailer: Γιώργος Αλεξίου & Αθανάσιος Μυλωνόπουλος
Σκηνοθεσία & Ερμηνεία: Γεράσιμος Μιχελής & Γιώργος Χριστοδούλου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΘέατρο του Νέου Κόσμου
Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Νέος Κόσμος, 2109212900
Δευτέρα & Τρίτη στις 21.15 / 5.10 έως 24.11 / Διάρκεια: 85’
Τιμή εισιτηρίου: Κανονικό 12€, Εκπτωτικό & Φοιτητικό 10€, Kάρτα ανεργίας 8€, Ατέλειες 5€
Ακολουθήστε το euronews στα Ελληνικά στο Facebook και στο Twitter