ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤην παραίτησή του από επικεφαλής του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου υπέβαλε ο Γιαν Φαμπρ μετά τις αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν από την απόφασή του να αφιερώσει το Φεστιβάλ σε βελγικές παραγωγές, όπως είχε ανακοινώσει σε συνέντευξη Τύπου.
To υπουργείο Πολιτισμού εξέδωσε μακροσκελή ανακοίνωση, όπου επισυνάπτει και την επιστολή παραίτησης του Βέλγου καλλιτέχνη. Εκτός αυτού, το ΥΠΠΟ τοποθετείται και αναλυτικά για το ζήτημα.
Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ
«Με μεγάλη του λύπη ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κος Αριστείδης Μπαλτάς, έλαβε την ακόλουθη επιστολή παραίτησης:
*“Με την παρούσα, εγώ, ο Jan Fabre, παραιτούμαι από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή (curator) του Ελληνικού Φεστιβάλ. Αποδέχτηκα την πρόταση του Υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας να προβώ σε καλλιτεχνικές επιλογές με πλήρη ελευθερία. Αυτό δεν φαίνεται να είναι πλέον δυνατόν στην Ελλάδα. Δεν επιθυμώ να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο προσήλθα με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά. Εύχομαι στους Έλληνες καλλιτέχνες καλή τύχη στη δουλειά τους και στο Φεστιβάλ τους”.*Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί ότι ο Jan Fabre προσήλθε ουσιαστικά ως εθελοντής για να συνεισφέρει στην Ελλάδα της κρίσης. Με αυτό κατά νου, ανέλαβε να οργανώσει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το Ελληνικό Φεστιβάλ αυτοπεριορίζοντας το σύνολο των οικονομικών του αξιώσεων στο ποσό των 20.000 ευρώ για κάθε χρόνο που θα παρείχε τις υπηρεσίες του, τόσο ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος του θεσμού, όσο και για τις παραγωγές της ομάδας του.
Η επιλογή της παραίτησης υπήρξε αποτέλεσμα της συντονισμένης επίθεσης που δέχτηκε ο Jan Fabre από πολιτικά κόμματα, Μ.Μ.Ε. και μέρους του καλλιτεχνικού κόσμου. Οι επιτιθέμενοι χαρακτήρισαν συλλήβδην ως ανθελληνικό ένα δομημένο τετραετές πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπούσε όχι απλώς στη διεύρυνση του ούτως ή άλλως διεθνούς χαρακτήρα του Φεστιβάλ, αλλά και στη διεθνοποίηση της ίδιας της ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Θεώρησαν persona non grata έναν διεθνώς καταξιωμένο δημιουργό και απαξίωσαν συνολικά και οργανωμένα το καλλιτεχνικό του έργο καταρρακώνοντας έτσι κάθε έννοια ελευθερίας στην καλλιτεχνική έκφραση. Σε απόλυτο συγχρονισμό, Μ.Μ.Ε., αποσπασματικά και στοχευμένα εστίασαν σε ένα ελάχιστο σημείο ενός έργου του, παράγοντας πλήρως παραπλανητικές εντυπώσεις και παίζοντας με το δημόσιο αίσθημα.
Οι βεβιασμένες αντιδράσεις των καλλιτεχνών, πριν καν ανακοινωθεί το πλήρες πρόγραμμα του Φεστιβάλ, μέσα μάλιστα από την παραπειστική επιχειρηματολογία περί αφελληνισμού του θεσμού, οδηγούν σε θλιβερούς συνειρμούς σε σχέση τόσο με την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, όσο και με την επιδιωκόμενη θέση της στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ενδιαφέρουσα αντιστροφή αυτού που κατά κανόνα συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, όπου οι πνευματικές δυνάμεις διεκδικούν την ελευθερία του λόγου και υπεραμύνονται αυτής έναντι της πολιτικής εξουσίας. Στη δική μας ιστορία φαίνεται δυστυχώς να συνέβη το αντίστροφο.
Εξυπακούεται ότι ο Υπουργός σε συνεργασία με το Δ.Σ. του Φεστιβάλ θα αναλάβει άμεσα τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την καλύτερη δυνατή λειτουργία του θεσμού».
Οι πρώτες δηλώσεις του Γιαν Φαμπρ μετά την παραίτησή του
Στην πρώτη του δήλωση μετά την παραίτησή του, στη βελγική εφημερίδα «L’ Avenir», ο Γιαν Φαμπρ έκανε λόγο για «εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον». Όπως αναφέρει η εφημερίδα, ο Φαμπρ δήλωσε: «Αποδέχθηκα την εντολή που που χορήγησε ο Έλληνας υπουργός Πολιτισμού, υπό την προϋπόθεση να κάνω τις καλλιτεχνικές επιλογές μου με πλήρη ελευθερία. Αυτό δεν φαίνεται πλέον δυνατό στην Ελλάδα. Δεν επιθυμώ να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο ήρθα με ανοιχτό μυαλό και καρδιά».
Οι καλλιτέχνες άλλωστε με επιστολή τους ζήτησαν την Παρασκευή την παραίτηση του υπουργού Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά και κήρυξαν τον Φλαμανδό επιμελητή-καλλιτεχνικό διευθυντή persona non grata στην Ελλάδα.