Οι Ολλανδοί είπαν «όχι» στην Ουκρανία. Μήπως όμως είπαν «όχι» και στην Ευρώπη; Οι επιπτώσεις από την απόρριψη της συμφωνίας ανάμεσα σε Κίεβο και
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι Ολλανδοί είπαν «όχι» στην Ουκρανία. Μήπως όμως είπαν «όχι» και στην Ευρώπη;
Οι επιπτώσεις από την απόρριψη της συμφωνίας ανάμεσα σε Κίεβο και Βρυξέλλες είναι απρόβλεπτες. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θεωρείται από πολλούς πλήγμα για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Παράλληλα, ψαλιδίζει και τις ουκρανικές προσδοκίες ενώ αποτελεί ηχηρό «χαστούκι» για την ολλανδική κυβέρνηση.
Παρά το γεγονός ότι το δημοψήφισμα είχε μόνο γνωμοδοτικό χαρακτήρα, είναι έγκυρο και ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσε ότι θα λάβει υπόψιν το αποτέλεσμά του. «Κατά την άποψή μου, αν η συμμετοχή είναι μεγαλύτερη από 30%, με μια τόσο μεγάλη νίκη για το “όχι”, η κύρωση της συμφωνίας δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς περαιτέρω συζήτηση», είχε πει με την ανακοίνωση των exit polls ο Μαρκ Ρούτε.
Σύμφωνα με την ολλανδική νομοθεσία, δικαιοδοσία κύρωσης έχουν μόνο τα δύο σώματα του εθνικού κοινοβουλίου και μάλιστα από κοινού, γεγονός που σημαίνει ότι η κυβέρνηση θεωρητικώς θα μπορούσε να αγνοήσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Ωστόσο ο πρωθυπουργός δεν θα πράξει κάτι τέτοιο.
Κατά συνέπεια, ανοίγει μια μακρά περίοδος διαπραγματεύσεων τόσο εσωτερικά όσο και με τους Eυρωπαίους εταίρους, ώστε να βρεθεί η χρυσή τομή. Η Συμφωνία χρειάζεται 28 επικυρώσεις. Εάν δεν υπάρχει αυτή από τις Κάτω Χώρες, θεωρητικά είναι σα να μην υπάρχει η Συμφωνία. Αν όμως αποφασιστεί κάποια τροποποίηση της Συμφωνίας για να περάσει από την Ολλανδία, θα πρέπει μετά να εγκριθεί αυτή και πάλι από τα υπόλοιπα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ όπως φυσικά και από την Ουκρανία.
Οι υπογραφές Κιέβου και Βρυξελλών έπεσαν τον Μάρτιο του 2014. Η Συμφωνία επικυρώθηκε από όλα τα άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ. Επίσης, πριν καν συμβεί αυτό, έλαβε το «πράσινο φως» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο δεν περίμενε όλες τις επικυρώσεις για να την θέσει σε ισχύ, έστω και με προσωρινό καθεστώς. Το πιο πιθανό είναι να παραμείνει σε αυτό το καθεστώς όσο συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις, μετά το ολλανδικό «όχι».
Συνεπώς, η Ουκρανία δεν έχει να φοβάται για κάτι βραχυπρόθεσμα. Η Ολλανδία θα μπορούσε να διεκδικήσει την εξαίρεσή της από συγκεκριμένα κεφάλαια – τμήματα της Συμφωνίας.
Όμως αυτή η Συμφωνία είναι ζωτικής σημασίας για το Κίεβο. Δεν είχε υπογραφεί από τον προηγούμενο πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, οδηγώντας σε μια εξέγερση εναντίον του και τελικά στην ανατροπή του. Η πλήρης εφαρμογή της θα ενισχύσει τις ελπίδες προσέγγισης με την ΕΕ. Η ολλανδική ψήφος είναι ένα κρύο ντους και θα μπορούσε να περιπλέξει τα πράγματα.
Όσο για τους πραγματικούς νικητές; Είναι οι Ευρωσκεπτικιστές. Ο Γκεερτ Βίλντερς, ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος για την Ελευθερία, τρίβει τα χέρια του. Ο ίδιος και οι σύμμαχοί του έχουν ομολογήσει ότι σε αυτό το δημοψήφισμα δεν είχαν ως στόχο την Ουκρανία αλλά την Ευρώπη. Εκτιμούν ότι η απόρριψη της συμφωνίας Βρυξελλών – Κιέβου ανοίγει το κουτί της Πανδώρας.
Υπάρχει πλέον ο κίνδυνος της μετάδοσης. Με την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών στην Ευρώπη, θα μπορούσαν και άλλες χώρες να διεκδικήσουν εξαιρέσεις από μελλοντικές συμφωνίες και αποφάσεις. Και όλα αυτά, ενώ βρισκόμαστε μόλις δυόμισι μήνες πριν το δημοψήφισμα για την παραμονή της Μ. Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.