Η τέχνη και ο πολιτισμός μπορούν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εποχή μας; Αυτό ήταν το θέμα της Παγκόσμιας Συνόδου για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό στην…
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ τέχνη και ο πολιτισμός μπορούν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εποχή μας; Αυτό ήταν το θέμα της Παγκόσμιας Συνόδου για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό στην Βαλέττα.
Η διευθύντρια της διοργάνωσης, Νίνα Ομπούλιεν έγινε πρόσφατα υπουργός πολιτισμού στην Κροατία. Υποστηρίζει ότι πρέπει να δούμε το συγκεκριμένο ζήτημα από παγκόσμια σκοπιά, γιατί η κατάσταση σε πολλές χώρες είναι τραγική:
«Αυτό που μαθαίνουμε σε διεθνή φόρα όπως αυτό είναι: ενώ εμείς στην Ευρώπη, βιώνουμε μια κρίση, γιατί φοβούμαστε ότι χάνουμε μερικά στοιχεία από τη κοινωνική μας ζωή, που τα θεωρούσαμε σχεδόν δεδομένα, σε άλλες περιοχές του πλανήτη, ειδικά όσον αφορά τις τέχνες και τον πολιτισμό, όπου δεν υπάρχει πολιτιστική πολιτική, δεν υπάρχουν στρατηγικές υποστήριξης των τεχνών. Δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον για το πώς ζουν οι καλλιτέχνες και αν έχουν λόγο ύπαρξης στην κοινωνία. Μάχονται για τα στοιχειώδη».
Η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη, στις περιτπώσεις κρατών, που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Ράνα Γιατζάι είναι ακτιβίστρια και κάνει έρευνες στον πολιτιστικό τομέα. Έχει συστήσει με άλλους ακτιβιστές, έναν οργανισμό που ενισχύει τις δράσεις καλλιτεχνών και τις επαφές τους με τον κόσμο στο πλαίσιο της συριακής κοινωνίας:
«Είναι αποστολή μας να δημιουργήσουμε παράλληλες αφηγήσεις για να δείξουμε ότι οι τέχνες και ο πολιτισμός μπορούν να αλλάξουν πολύ την κατάσταση στα προσφυγικά στρατόπεδα. Δεν μπορούν να προσφέρουν σπίτια σ’ αυτό τον κόσμο, αλλά μπορούν να προσφέρουν ελπίδα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε κοινές μνήμες και μπορούμε να ονειρευτούμε ένα άλλο κοινό μέλλον, μέσω του πολιτισμού».
Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που έδωσαν συναυλίες, κατά τη διάρκεια των εργασιών, ήταν ο ιρανός τσεμπαλίστας, Μαχάν Εσφαχανί, που μένει πλέον στην Πράγα. Οι συνθήκες για τους ιρανούς καλλιτέχνες δεν είναι ιδανικές στη χώρα τους, μετά την Ισλαμική Επανάσταση. Οι γυναίκες δημιουργοί δεν επιτρέπεται να δίνουν συναυλίες σε δημόσιους χώρους με κοινό και των δύο φύλων:
«Πολύ συχνά εμείς οι μουσικοί δεν δίνουμε σημασία στις οπτικές τέχνες και οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες δεν παρακολουθούν τους μουσικούς και όσοι ασχολούνται με το θέατρο δεν ξέρουν τίποτε για τους άλλους καλλιτέχνες. Πρέπει να αντιληφθούμε όλοι ότι έχουμε τους ίδιους φίλους. Κάνουμε τα ίδια πράγματα στην κοινωνία και έχουμε κοινούς εχθρούς. Χρειάζεται λοιπόν να αλληλοϋποστηριζόμαστε. Τέτοιες σύνοδοι είναι πολύ θετικές λοιπόν από αυτή την πλευρά» τόνισε ο μουσικός.
Η Μαρίνα Μπαράμ είναι συνιδρύτρια και γενική διευθύντρια του Θεάτρου και του Εκπαιδευτικού Κέντρου Παραστατικών Τεχνών Αλ-Χαρά. Στόχος ων δύο φορέων είναι να δοθεί έμφαση μέσα από την τέχνη του θεάτρου, στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και την ελευθερία έκφρασης στην Παλαιστίνη. Μας αποκαλύπτει πώς το θέατρο άλλαξε τη ζωή ενός νέου που ζούσε στο στρατόπεδο παλαιστινίων προσφύγων στη Ντεϊσέχ, στη Δυτική Όχθη.
«Αυτός ο νέος πάντα αμφιταλαντευόταν να πάει και να ρίξει πέτρες στους στρατιώτες ή σε ένα σημείο ελέγχου, αλλά αισθανόταν ότι αν το έκανε θα έχανε τη ζωή του. Αποφάσισε λοιπόν να κάνει θεατρικές σπουδές και τώρα ο Μουράντ έχει πάρει μάστερ και ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο. Μας λέει την ιστορία του στρατοπέδου προσφύγων, μας λέει την ιστορία της Παλαιστίνης και προσπαθεί να βρει η χώρα του το δίκιο της, μέσα από τον πολιτισμό και τις τέχνες».
Η Παγκόσμια Σύνοδος για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια από την αυστραλιανή οργάνωση «Διεθνής Ομοσπονδία των Συμβουλίων Τεχνών και των Πολιτιστικών Φορέων» (IFACCA), με στόχο να αναγνωριστεί από τις κυβερνήσεις και τους πολίτες, η σημαντική τους συμβολή. Σήμερα έχει χτιστεί πλέον ένα παγκόσμιο δίκτυο, το οποίο αποτελούν οργανισμοί από 70 χώρες. Η Σάρα Γκέρντνερ, εκτελεστική διευθύντρια της IFACCA επισημαίνει:
«Οι συνέπειες αυτών που συμβαίνουν εδώ, δεν περιορίζονται στις μέρες που διεξάγεται η Σύνοδος. Παρόλο που όλα συμβαίνουν σε 3-4 μέρες, με μια συγκεκριμένη ομάδα συμμετεχόντων, το αντίκτυπο είναι τεράστιο και αφορά όλο τον κόσμο, καθώς όλοι επιστρέφουν στη συνέχεια στην πατρίδα τους».
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, η μαλτέζικη μπάντα Kafena έδωσε συναυλία. Το πρώτο τους άλμπουμ ονομάζεται Lukanda Propaganda. Όλοι οι στίχοι είναι στα μαλτέζικα, όπως εξηγεί ο μουσικός Κρις Σπιτέρι:
«Αν ανατρέξετε στην παγκόσμια ιστορία, θα δείτε ότι πίσω από κάθε επαναστατική ομάδα, υπάρχει ένα τραγούδι. Άρα είναι σίγουρο ότι η τέχνη είναι πολύ σημαντική, ακόμη και για την ταυτότητα των λαών, για το ποιοι είμαστε. Εμείς είμαστε Μαλτέζοι, έχουμε αυτές τις μελωδίες. Είναι μέρος της ιστορίας μας. Αυτό που λέω εγώ είναι ότι όλα έχουν σχέση με την πολιτική. Γιατί όχι και η τέχνη»;
Ο απεσταλμένος του Euronews στη Βαλέτα, Βόλφγκανγκ Σπίντλερ μεταδίδει:
«Δώστε δύναμη στις τέχνες και τον πολιτισμό. Αυτό ήταν το μήνυμα της διεθνούς συνάντησης. Θα γίνει πραγματικότητα στην πρωτεύουσα της Μάλτας το 2018, γιατί τότε η Βαλέτα θα γίνει πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης».