Δεν τιμωρούν τα παιδιά όταν δεν πάνε καλά σε κάτι, αλλά επιβραβεύουν την προσπάθεια και αναδεικνύουν τις θετι
To euronews ταξίδεψε στην Ολλανδία για να ανακαλύψει το μυστικό της επιτυχίας του σχολικού συστήματος της χώρας.
Στο Ναϊμέγκεν, μια πόλη της Ολλανδίας με περίπου 200.000 κατοίκους, υπάρχει ένα συνηθισμένο δημοτικό σχολείο που αποκαλείται «Ο ανεμόμυλος». Τα παιδιά διάλεξαν τα ίδια το όνομά του. Πρόκειται για μια κατοικημένη περιοχή με μεγάλη ποικιλία αναφορικά με τους κατοίκους της. Δίπλα – δίπλα μένουν άνθρωποι με μεγάλο και μικρό εισόδημα.
Ρωτήσαμε ορισμένους γονείς γιατί επέλεξαν να στείλουν τα παιδιά τους σε αυτό το σχολείο. Η Ιρένε Κβαατααλ αναφέρει: «Κάναμε μια περιήγηση με ένα παιδί ηλικίας περίπου 10 ετών και το παιδί ήταν τόσο υπερήφανο να δείξει το σχολείο του (…) Τότε ήταν που σκέφτηκα, ουάου, το παιδί έμαθε εδώ να παρουσιάζει τον εαυτό του. Επομένως δεν είναι μόνο η διδασκαλία και η γνώση, αλλά επίσης η συνολική ανάπτυξή τους».
Μία από τις ιδιαιτερότητες του ολλανδικού συστήματος είναι ότι το δημοτικό σχολείο αρχίζει από πολύ νωρίς, ήδη από την ηλικία των 4 ετών και διαρκεί ώσπου τα παιδιά να γίνουν 12.
Στον «Ανεμόμυλο» το πρώτο πράγμα που γίνεται το πρωί είναι ότι τα ίδια τα παιδιά επιλέγουν τι θέλουν να μάθουν. Αρκετά επιλέγουν τα μαθηματικά για… διασκέδαση. Τα μαθηματικά γίνονται μέσα από ένα παιχνίδι με τα μανταλάκια. Έτσι μαθαίνουν τα παιδιά την αφαίρεση.
Δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι μέθοδοι διδασκαλίας συνδέονται στενά με την πραγματική ζωή. Ο διευθυντής του σχολείου Ρότζερ Βίσερ εξηγεί τα βασικά στοιχεία της παιδαγωγικής προσέγγισης:
«Η κριτική σκέψη είναι το ένα από αυτά, αλλά το πιο σημαντικό είναι η ομαδική δουλειά. Το να εργάζονται μαζί σημαίνει ότι μιλούν σχετικά με ευθύνες. Εγώ είμαι υπεύθυνος για αυτό το σχολείο αλλά και τα παιδιά έχουν την ευθύνη να μας μεταφέρουν τις πιστεύουν ότι είναι σημαντικό για αυτά».
Σήμερα συνεδριάζει το διοικητικό συμβούλιο του σχολείου και συζητά τον επανασχεδιασμό του. Δεν είναι μια κλειστή συνάντηση εκπαιδευτικών αλλά μια συνάντηση των ίδιων των παιδιών που εκπροσωπούν διαφορετικές ηλικιακές ομάδες.
Οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτό το συμβούλιο γίνονται πράξη, όπως το πού να μπουν τα παγκάκια, πώς θα οριοθετηθούν οι παιδικές χαρές κλπ. Η 8χρονη Μισέλ λέει: «Είναι πραγματικά ωραίο να έχεις λόγο. Υπάρχουν και πολλά άλλα παιδιά που θέλουν να μετάσχουν σε αυτό το διοικητικό συμβούλιο του σχολείου. Εδώ καθόμαστε μαζί και συζητούμε όλα τα πράγματα που πρέπει να γίνουν στο σχολείο».
Ο 11χρονος Μπαράν Κιγιακ προσθέτει: «Όταν ήρθα για πρώτη φορά σε αυτό το σχολείο, ήταν λίγο διαφορετικό. Έγιναν πολλές αλλαγές και σήμερα το σχολείο είναι πολύ πιο ωραίο επειδή αυτήν την στιγμή διαφορετικές ηλικιακές ομάδες παίζουν μαζί. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να βοηθήσουν τα μικρότερα και να αναλάβουν κάποιες ευθύνες. Αυτό είναι όμορφο».
Το Ναϊμέγκεν είναι γνωστό και ως «Αβάνα της Ολλανδίας» εξαιτίας του αριστερής κλίσης δημοτικού συμβουλίου. Η πόλη εισήγαγε ένα ηλεκτρονικό σύστημα που θεωρείται όπλο απέναντι στον σχολικό διαχωρισμό.
Η Νένσκε Χέλμερ είναι η σύμβουλος που έχει υπό την ευθύνη του τον τομέα της εκπαίδευσης. «Το πρόβλημα είναι ότι σε μερικά σχολεία υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά από φτωχές οικογένειες. Αυτά τα σχολεία ονομάζονται “μαύρα σχολεία”, επειδή σε αυτά τα σχολεία υπήρχαν κυρίως παιδιά μεταναστών. Τα παιδιά από πιο αναπτυγμένες οικογένειες στέλνονταν από τους γονείς τους αλλού, έτσι κατά κάποιον τρόπο ξεφεύγουν από την γειτονιά. Το αποτέλεσμα ήταν να έχουμε ισχυρά και αδύναμα σχολεία και η λύση που προκρίναμε ήταν να αναμείξουμε τον πληθυσμό αυτών των σχολείων».
Το Κολέγιο Καντίνσκι είναι σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και προσφέρει υπό την ίδια στέγη διαφορετικές επιλογές. Υπάρχει μια καταπληκτική ποικιλομορφία. Εκεί το euronews συνάντησε την Ικράαν, 17 ετών. Έφτασε στην Ολλανδία πριν δέκα χρόνια από την Σομαλία. Της πήρε έναν χρόνο να μάθει τα βασικά στην ολλανδική γλώσσα. Γνωρίζει όμως ότι χρειάζεται ειδική προσπάθεια. Είχε την ισχυρή υποστήριξη από τους δασκάλους της.
Η ίδια αναφέρει: «Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές με βοήθησαν πολύ. Ήμουν κακή στην ολλανδική γλώσσα. Νομίζω ότι δεν τα πάω καλά γενικά με τις γλώσσες. Πέρα από αυτό όμως, κάθε εκπαιδευτικός εδώ ξέρει σε τι είμαι κακή και σε τι είμαι καλή. Έτσι προσπαθούν να βελτιώσουν αυτά στα οποία είμαι καλή και στην συνέχεια προσπαθούν να βελτιώσουν αυτά στα οποία είμαι κακή».
Ο δάσκαλος της Ικράαν διδάσκει ανάμεσα στους μαθητές, όχι μπροστά τους στην τάξη. Ξεκινά το μάθημα με κάποια αστεία και ένα αυτοσχέδιο διαγώνισμα γρήγορης γραφής προκειμένου να ξυπνήσει τα παιδιά.
Παρακολουθώντας από κοντά τι συμβαίνει στην τάξη της Ικράαν, γίνεται αντιληπτό γιατί το ολλανδικό μοντέλο εκπαίδευσης είναι επιτυχημένο. Ο δάσκαλος έχει λεπτομερή γνώση σχετικά με το τι συμβαίνει με κάθε παιδί ξεχωριστά και έτσι προσαρμόζει τις ερωτήσεις του όπως και τις εργασίες που αναθέτει στον κάθε μαθητή ή μαθήτρια.
Ο εκπαιδευτικός Τον Βίλεμς αναφέρει: «Νομίζω ότι εδώ είναι χαλαρά τα πράγματα. Η μέθοδος είναι η έλλειψη ιεραρχίας. Δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, επομένως υπάρχει μια ανοιχτόμυαλη κουλτούρα».
Η συνεχής εκπαίδευση των εκπαιδευτικών είναι ένα άλλο θεμελιώδες στοιχείο του ολλανδικού συστήματος. Σήμερα το Κολέγιο Καντίνσκι προσκάλεσε τους δασκάλους από τα τριγύρω δημοτικά σχολεία για να τους γνωστοποιήσει με μια τεχνική που αποκαλείται “υποστήριξη θετικής συμπεριφοράς”. Αυτήν την μέθοδο το Κολέγιο καντίνσκι την εισήγαγε από τις ΗΠΑ. Αναφέρεται στην προσπάθεια να τονίζονται πάντα τα δυνατά σημεία κάθε παιδιού.
Η Γκρέτσεν Κόνραντ είναι επίσης από τις ΗΠΑ. Μητέρα η ίδια, εργάζεται ως καθηγήτρια αγγλικών αρχικά στην Γαλλία και τώρα στην Ολλανδία. Αποκαλεί το γαλλικό σύστημα “ελιτίστικο”, βασισμένο στις τιμωρίες, τις απογοητεύσεις των παιδιών και τελικά τον αποκλεισμό των αδυνάτων.
Η ίδια αναφέρει: «Στην Γαλλία σε τροφοδοτούν συνέχεια με πληροφορίες. Απαγγέlλεις πράγματα, γράφουν πολλά πράγματα στον πίνακα, πρέπει να τα αντιγράψεις σωστά. Στο γράψιμο με το χέρι δίνουν μεγαλύτερη σημασία από αυτήν που πραγματικά έχει. Εδώ προσπαθούμε να διδάξουμε τα παιδιά να σκέφτονται για τους εαυτούς. Στην Ολλανδία ποτέ δεν θα τολμούσαμε καν να σκεφτούμε να πούμε σε ένα παιδί: καλά, είσαι ηλίθιο; προσπαθούμε, ιδιαίτερα σε αυτό το σχολείο, να είμαστε θετικοί. προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε τους μαθητές και σίγουρα δεν τους τιμωρούμε».
Ήρθε πλέον το τέλος μιας μακράς μέρας στο σχολείο, γιατί στην Ολλανδία η μαθητική μέρα έχει πράγματι μεγάλη διάρκεια. Η Ικράαν μας δίνει μια συμβουλή. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να δώσει μια πραγματική ευκαιρία σε κάθε παιδί ξεχωριστά: «Ποτέ μην τα παρατάς με τα μικρά παιδιά. Ποτέ! Αν πεις σε ένα παιδί “δεν θα μάθεις ποτέ”, αν λαμβάνεις χαμηλούς βαθμούς ακόμα και αν κάνεις πραγματικά προσπάθεια για να μάθεις, αυτό το σύστημα δεν θα δουλέψει. Αν δώσεις μεγάλη προσοχή στο παιδί και το αφήσεις να μάθει και να προσπαθήσει, αντί να του δημιουργείς εμπόδια, αυτό το σύστημα θα δουλέψει».
Η Ικρααν θέλει να λάβει υψηλό βαθμό στον έλεγχό της και να λάβει ακολούθως το απολυτήριο που θα της επιτρέψει να μπει στο πανεπιστήμιο.Το όνειρό της είναι να γίνει γιατρός…