Οι σύγχρονοι «Άθλιοι», βορειοαφρικανοί κυρίως μετανάστες, ζουν στο κάτω κάστρο της πόλης της Μυτιλήνης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜέσα στις υποδοχές των κανονιών του πύργου, στο βορειότερο άκρο του οθωμανικού τμήματος του κάτω κάστρου της Μυτιλήνης, δεκάδες άνθρωποι έχουν βρει καταφύγιο και προσπαθούν στην κυριολεξία να επιβιώσουν στις άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούν εκεί.
«Στις αρχές της εβδομάδας με τις δυνατές βροχές νομίζαμε πως θα πνιγούμε», λένε καθισμένοι γύρω από μια φωτιά, στην οποία καίνε ό,τι… μπορεί να καεί. Πλαστικά μπουκάλια, ξύλα από φράκτες του γειτονικού άλσους, ακόμα και σκουπίδια.
Είναι εγκλωβισμένοι στο σύνολό τους στη Λέσβο εδώ και πολλούς μήνες. Φτάνοντας στο νησί ζήτησαν άσυλο, αφού «έτσι μας είπαν να κάνουμε από την Τουρκία, ακόμα όταν φτάσαμε εκεί», λένε. Φύγανε από την πατρίδα τους μέσα σε φορτηγά με εμπορεύματα. Στην Κωνσταντινούπολη όλοι έναντι 300-500 ευρώ ο καθένας ενημερώθηκαν ότι μπορούσαν να πάνε στην Ελλάδα, απ΄ όπου θα περνούσαν εύκολα στην Ευρώπη. Το μόνο που θα έπρεπε να κάνουν είναι «μόλις φτάσουν να ζητήσουν άσυλο. Όλα τα άλλα μετά θα ήταν εύκολα».
Κάπως έτσι βρέθηκαν στη Λέσβο στις αρχές ή στα μέσα του περασμένου καλοκαιριού, τότε όμως, όπως λένε, «κατάλαβαν ότι η Λέσβος είναι φυλακή». Δεν μπορούσαν να πάνε πουθενά.
Καθημερινή τους έννοια αποτελεί το πώς θα μπουν σε κάποιο φορτηγό να φύγουν για τον Πειραιά. Τους συλλαμβάνουν και τους πάνε στη Μόρια απ΄ όπου στη συνέχεια φεύγουν και ξανακατεβαίνουν στη Μυτιλήνη. «Στη Μόρια δεν χωράμε», λένε.
«Δεν πάμε στη Μόρια, εκεί είναι επικίνδυνα», υποστηρίζουν.
Το κάτω κάστρο της Μυτιλήνης, χτισμένο από τους Οθωμανούς στα μέσα του 17ου αιώνα, επικοινωνούσε με τα βυζαντινά τμήματα μέσω μιας πυλίδας. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εκεί στεγάστηκαν πρόσφυγες από τη Μικρασία και μετά το 1930 το σύνολο των εγκαταστάσεων λειτούργησε σαν συγκρότημα οίκων ανοχής. Ο κεντρικός πύργος στη βόρεια πλευρά λειτούργησε σαν δημοτικό σφαγείο.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 όλες οι λειτουργίες σταμάτησαν και ξεκίνησε η κατεδάφιση όλων των νεότερων κατασκευών. Οι οθωμανικές κατοικίες αναστηλώθηκαν και χρησιμοποιούνται σήμερα για δράσεις πολιτισμού και για στέγη των εργαστηρίων συντήρησης της Εφορείας Αρχαιοτήτων, ενώ ο Δήμος Λέσβου σχεδίαζε να μετασκευάσει τον πύργο σε αναψυκτήριο. Αφού κάτι τέτοιο δεν συνέβη, μετατράπηκε σε… πρόχειρο καταυλισμό.
Οι κάτοικοι της γύρω περιοχής παραπονιούνται για παραβατική συμπεριφορά των συγκεκριμένων μεταναστών. Οι ίδιοι δηλώνουν πως αγωνιούν για το καθημερινό τους φαγητό. Δεν έχουν ούτε ένα ευρώ στην τσέπη. Επαναλαμβάνουν ότι «κρυώνουν» και ότι «θέλουν να φύγουν». Δεν ξέρουν τι θα κάνουν αύριο, «φοβόμαστε» παραδέχονται.
Όσο για την καθημερινή τους υγιεινή, «όπου να ΄ναι», λένε. Πλένονται «οπότε χρειασθεί» στο νερό που τρέχει από το γειτονικό εργοστάσιο της ΔΕΗ στη θάλασσα, αφού προηγουμένως ζεσταθεί κάπως χρησιμοποιείται για την ψύξη των μηχανών παραγωγής ενέργειας.
Από τους περίπου 6.000 μετανάστες και πρόσφυγες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή εγκλωβισμένοι στη Λέσβο – 5.840 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης – οι περίπου 4.000 υπολογίζεται ότι είναι μετανάστες από χώρες της Αφρικής. Οι περισσότεροι από αυτούς ζουν στον καταυλισμό της Μόριας σε ασφυκτικές συνθήκες. «Με καλοκαιρινές σκηνές που έχουν στηθεί σε κάθε υπαίθριο χώρο του κέντρου καταγραφής προσπαθούν να προφυλαχτούν από το κρύο και τη βροχή. Και άγνωστο παραμένει τι θα συμβεί αν έλθουν στη Λέσβο όχι πολλοί ακόμα, μόλις 500», σύμφωνα με στέλεχος των αστυνομικών αρχών στο νησί.
Περίπου 600 από αυτούς έχουν εγκαταλείψει τις επίσημες δομές και περνάνε τη νύχτα τους όπου βρουν, κυρίως σε εγκαταλειμμένες αγροικίες ή σε πρόχειρες κατασκευές στην ύπαιθρο. Κάποιοι διαμένουν και σε παλιό εργοστασιακό χώρο που καταλήφθηκε από ομάδα αλληλέγγυων και χρησιμοποιείται ως δομή φιλοξενίας.
Από το σύνολο των διαμενόντων στη Λέσβο προσφύγων και μεταναστών επίσημα περί τους 4.800 έχουν καταγεγραμμένο χώρο διαμονής τον καταυλισμό στο κέντρο καταγραφής της Μόριας και οι υπόλοιποι το δημοτικό καταυλισμό του Καρά Τεπέ και άλλες επίσημες δομές που λειτουργούν ΜΚΟ.
Είναι όμως αδύνατο να διαπιστωθεί πόσοι από αυτούς διαμένουν εκεί, όπου, σημειώνεται, επίσημα δεν μπορούν να φιλοξενηθούν περισσότερα από 2.000 άτομα. Άγνωστο παραμένει επίσης πόσοι από αυτούς που έχουν διαγραφεί τους προηγούμενους μήνες από τη δύναμη του κέντρου καταγραφής (και άρα θα μπορούσαν να φύγουν από τη Λέσβο) συνεχίζουν αν παραμένουν στο νησί. Κι αυτό γιατί μένουν σε δομές, κυρίως διαμερίσματα μισθωμένα από ΜΚΟ, ενώ σε περίπτωση μετακίνησής τους στην Αθήνα δεν θα είχαν πού να μείνουν.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ