Πρώτη έκθεση φωτογραφίας του Γεράσιμου Ρήγα στην αίθουσα τέχνης Σκουφά
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Γεράσιμος Ρήγας παρουσιάζει την πρώτη έκθεση φωτογραφίας του με τίτλο «0.7 to infinity» στην αίθουσα τέχνης Σκουφά από την Πέμπτη 23 Μαρτίου. Πρόκειται για μια επιλογή περίπου 80 έργων, στα οποία πρωταγωνιστεί η ανθρώπινη μορφή, το γυμνό γυναικείο σώμα. Ένα σώμα όμως κατακερματισμένο, παραμορφωμένο, ασαφές, με φόντο το κυκλαδίτικο τοπίο. Τα υλικά, που χρησιμοποιεί στα έργα του είναι ευτελή: βότσαλα, βράχια, το φως, οι πέτρες, το αλάτι και το γυναικείο σώμα, στην πιο απλή και καθημερινή του μορφή.
Οι φωτογραφίες της έκθεσης τραβήχτηκαν κατά την διάρκεια των τελευταίων επτά χρόνων σε διαφορετικές περιόδους του χρόνου. Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνα: «Συνολικά έκανα γύρω στα 40 ταξίδια» μας επισημαίνει ο δημιουργός. «Φωτογράφιζα αυτό που αγαπώ και μου αρέσει. Κατά την διάρκεια των φωτογραφήσεων δεν υπήρχαν συγκεκριμένες οδηγίες, η διαδικασία ήταν αρκετά ενστικτώδης, σαν μια ερωτική πράξη δύο ανθρώπων που προσπαθούν να ανακαλύψουν ο ένας τον άλλον και είναι αβέβαιοι για το αποτέλεσμα».
Στο προλογικό της σημείωμα στο φωτογραφικό λεύκωμα, που συνοδεύει την έκθεση, η σκηνοθέτις Εύα Στεφανή παρομοιάζει τις γυναίκες, που απεικονίζονται με ζωντανά ειδώλια και συμπληρώνει: «Οι γυμνές γυναίκες του, όπως τις “τρώει” το κυκλαδίτικο φως, απέχουν πολύ από αντίστοιχες ελληνικές φωτογραφικές αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος. Στις φωτογραφίες του δεν υπάρχει ίχνος ηδονοβλεπτικού βλέμματος αλλά ούτε και μία προσπάθεια εξωραϊσμού του γυναικείου σώματος. Ο φωτογράφος βλέπει τις γυναίκες σαν γλυπτά, αναπόσπαστα από τον γεωγραφικό χώρο που τα γέννησε, τις Κυκλάδες. Τα όρια μεταξύ σώματος και περιβάλλοντος χώρου είναι δυσδιάκριτα. Δεν ξέρει κανείς αν βλέπει σώμα ή βράχο, τοπίο ή κορμί. Το στήθος μιας γυναίκας είναι ένας κρατήρας, τα μαλλιά της ένας θάμνος που τον φυσάει βίαια ο αέρας, η πλάτη της μία άγονη πλαγιά. Αντί για ένα “κοινωνικό σώμα”, επιθυμεί να ερευνήσει το αρχετυπικό γυναικείο σώμα, να ανιχνεύσει την πρωτογενή του μορφή. Για αυτό και εμμένει στις ευθείες και τις καμπύλες του, που πότε το ενώνουν με το τοπίο και πότε το χωρίζουν από αυτό».
Η αφετηρία αυτής της φωτογραφικής ενότητας ήταν η Αμοργός. Ο Γεράσιμος Ρήγας είχε ήδη γυρίσει εκεί το 2006 το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «Πάρβας, Άγονη Γραμμή», που τον έφερε σε επαφή με την ομορφιά και την άγρια φύση του νησιού. Πρωταγωνιστής ήταν ο Δημήτρης Γιαννάκος, ένας ηλικιωμένος που έζησε όλη του τη ζωή στο νησί, διατηρώντας ένα παραδοσιακό καφενείο. Ο σκηνοθέτης παρατηρούσε τη ζωή του Πάρβα και της οικογένειάς του. Είχε τραβήξει τότε αρκετές ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, αλλά και της χώρας της Αμοργού.
Μετά το θάνατο του πρωταγωνιστή του, σταμάτησε να φωτογραφίζει. Ξανάρχισε το 2010, με τα γυναικεία γυμνά. Η γνωριμία με το παρθένο και ταυτόχρονα άγονο φυσικό τοπίο, το ένστικτο και η μακροχρόνια παρατήρηση τον κατηύθυνε σταδιακά στην κατακερματισμένη οπτική που βλέπουμε τώρα στην έκθεση:
«Το 2010 φωτογραφίζω για πρώτη φορά το γυναικείο σώμα κατακερματισμένο, παραμορφωμένο, ασαφές, περίπου όπως το έβλεπα πριν, ως παρατηρητής. Το πρόσωπο και το σώμα φωτογραφημένο με ένα ευρυγώνιο φακό αποκτά μη πραγματικές διαστάσεις αλλά ταυτόχρονα μοιάζει πιο ζωντανό, πιο αληθινό, ίσως πιο κοντά στην ίδια την εμπειρία της φωτογράφησης, και της ζωής. Όπως λέει και ο Edward Weston: “Η κάμερα βλέπει πολλά περισσότερα από το ανθρώπινο μάτι, οπότε γιατί να μην εκμεταλλευτείς αυτή την δυνατότητα που σου δίνει;».
Το σώμα στα έργα του αποδίδεται ως γεωμετρική φόρμα, αλληλένδετο με το κυκλαδικό τοπίο που παραμένει αναλλοίωτο στο χρόνο. Η ασυμμετρία του εκάστοτε σώματος οδηγεί το θεατή μέσα από την αφαίρεση, στην ταύτιση. Επιπλέον, αναθεωρείται η σχέση του σώματος με το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα επαναπροσδιορίζεται η αισθητική του ερωτικού. Ο φωτογράφος εξηγεί: «Τόσο το σώμα μιας γυναίκας όσο και η φύση έχουν μια ανεξέλεγκτη δύναμη, μια δύναμη που είναι ικανή να γεννήσει αλλά και να σκοτώσει. Φωτογραφίζοντας σε ασπρόμαυρο φιλμ και με τον συγκεκριμένο φακό οι φωτογραφίες αναδεικνύουν την σχέση του σώματος με το τοπίο».
Τι άλλαξε στη συνέχεια στον σκοτεινό θάλαμο; «Ενώ δουλεύαμε με τον Ηλία Κοσίντα αντιλήφθηκα τόσο τις δυνατότητες του ίδιου του μέσου όσο και τους περιορισμούς του. Και έτσι από την αρχική σύνθεση, καταλήξαμε να βλέπουμε το ανθρώπινο σώμα χωρίς κανένα διαχωρισμό ανάμεσα στην σκιά και το φως. Ενώ δηλαδή αρχικά η πηγή φωτός και ο ορίζοντας, το τοπίο, τα βράχια, τα βότσαλα υπάρχουν στις εικόνες, σιγά-σιγά τα αφαιρούμε και βλέπουμε γεωμετρικά σχήματα, ή ούτε καν γεωμετρικά σχήματα παρά μόνο τόνους του άσπρου, του μαύρου και του γκρι. Μένει δηλαδή μόνο η φόρμα στην πιο καθαρή της μορφή και τα διαφορετικά σώματα μετατρέπονται σε κάτι άλλο που είναι πολύ κοντά στην φύση. Ένα κομμάτι από το γυναικείο σώμα παραπέμπει σε μια θαλάσσια πίνα η στο κέλυφος ενός αχινού που είναι ότι πιο όμορφο και πρακτικά αθάνατο».
Επιμέλεια Έκθεσης: Ελένη Πανουλή
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΓΚΑΛΕΡΙ ΣΚΟΥΦΑ
Σκουφά 4, Κολωνάκι
Τ.: 210-3643025, 210-3603541
Εγκαίνια: Πέμπτη 23 Μαρτίου 2017, 19.30
Διάρκεια έκθεσης: 23 Μαρτίου – 10 Απριλίου 2017
Ώρες λειτουργίας: Δευτ-Τετ-Σαβ 10:00-15:30, Τρ-Πεμ-Παρ: 10:00-15:30 & 17:30-21:00