Ελαστικές σχέσεις εργασίας, υποσιτισμός, ανεργία, φτώχεια και κατάθλιψη είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ζωής στην Ισπανία
Είναι μια συνηθισμένη καλοκαιρινή σκηνή, σε μια δημόσια πισίνα στα περίχωρα της Σεβίλης, στον ισπανικό Νότο.
Αυτά τα παιδιά, όπως και εκατομμύρια ακόμη Ισπανοί ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Δεν έχουν πάρει μυρωδιά από την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.
Οι κοινωνικοί λειτουργοί της οργάνωσης Entre Amigos τα παρακολουθούν στην γειτονιά τους, στο Πολίγονε που αποτελείται από 3.000 κατοικίες και είναι από τις πιο φτωχές περιοχές της Ισπανίας.
Στα παιδιά αυτά ο οργανισμός προσφέρει καθημερινά γεύματα, κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, στα σχολεία της περιοχής. Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν από 3 χρόνια, χάρις στην ΜΚΟ Educo.
«Φέτος είχαμε αύξηση 40% των αιτήσεων συμμετοχής στο πρόγραμμα καλοκαιρινών γευμάτων σε σχέση με πέρσι. Η οικονομική κρίση έφερε μαζί της και περικοπή δαπανών στα κοινωνικά επιδόματα αλλά και στους τομείς της υγείας και της παιδείας. Αυτό οδήγησε πολλές οικογένειες να περικόψουν τα χρήματα που δίνουν για φαγητό. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για πείνα στην Ισπανία, αλλά σίγουρα μπορούμε να μιλήσουμε για υποσιτισμό» αναφέρει ο Φερνάρντο Ροντρίγκεζ, εκπρόσωπος της ΜΚΟ Educo στην Ανδαλουσία.
Παραπάνω από το 40% των παιδιών της Ανδαλουσίας ζουν σε απόλυτη φτώχεια. Είναι από τα υψηλότερα ποσοστά σε όλη την Ισπανία. Η Σεβίλη, παρόλο που είναι ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός είναι η πέμπτη πιο φτωχή πόλη της χώρας.
Η Σαλούδ πηγαίνει τα δίδυμά της κάθε μέρα στο σχολείο, στο Παλμέτε, πριν πάει στη δουλειά της. Εδώ η ανθρωπιστική οργάνωση Save the Children προσφέρει στα παιδιά εκπαιδευτικές και αθλητικές δραστηριότητες, που δεν παρέχονται πλέον από το δημόσιο σύστημα της χώρας.
«Έχουν έρθει νέες οικογένειες, που δεν έχουν δουλειές ή δουλεύουν κάτω από πολύ άσχημες συνθήκες και έχουν χάσει όλα τα κοινωνικά επιδόματα. Είμαστε πολύ ανήσυχοι γιατί αυτή η κατάσταση φτώχειας είναι πλέον μόνιμη. Χρονίζει» τονίζει ο Χαβιέ Τσουένκα, επικεφαλής του γραφείου της ανθρωπιστικής οργάνωσης Save the Children στην Ανδαλουσία.
Η Σαλούδ Φούνες ζει στο σπίτι των γονιών της μαζί με τις οικογένειες του αδελφού και της αδελφής της. Η ίδια δουλεύει ως οικιακή βοηθός και ο άνδρας της ως οικοδόμος. Τα λεφτά που βγάζουν και οι δύο μαζί δεν φτάνουν για να νοικιάσουν ένα σπίτι:
«Η μητέρα μου μας βοηθά. Αυτή φέρνει το φαγητό και αγοράζει πρωινό για τα παιδιά. Έτσι τα βγάζουμε πέρα» εξηγεί η Σαλούδ.
Άνεργος για πολλά χρόνια λόγω της κρίσης, ο άνδρας της Σαλούδ βρήκε δουλειά πριν από λίγους μήνες. Οι μισθοί όμως δεν είναι σταθεροί:
«Τον πρώτο μήνα ο άνδρας μου έβγαλε 800 ευρώ, τον δεύτερο 900 και τον τρίτο 550. Είναι καταστροφή. Δεν ξέρουμε τι λεφτά θα βγάζουμε κάθε μήνα. Το ποσό κυμαίνεται, ανάλογα με τις ώρες δουλειάς που έχουμε. Εξοικονομώ χρήματα τους μήνες που κερδίζω περισσότερα, τα οποία χρησιμοποιώ τον υπόλοιπο καιρό, που έχω λιγότερη δουλειά. Γιατί αλλιώς υπάρχουν μήνες που δεν έχουμε να πληρώσουμε ούτε καν τους λογαριασμούς».
Σε μια άλλη γειτονιά της Σεβίλης, στην καρδιά της παλιάς πόλης συναντάμε τον Μανόλο. Είναι μέλος της Πλατφόρμας PAH, που έχει να κάνει με όσους επλήγησαν από τη φούσκα των στεγαστικών δανείων.
Ο περισσότερος κόσμος εδώ ζούσε πολύ καλά πριν την κρίση. Τώρα η ζωή τους όμως έχει αλλάξει ριζικά. Πνιγμένοι στα χρέη είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις προς τις τράπεζες. Πολλοί έχουν χάσει τα σπίτια τους σε πλειστηριασμούς ενώ άλλοι αγωνίζονται για να τα σώσουν.
«Εδώ βρίσκουν βοήθεια και συμπαράσταση. Αντιλαμβάνονται ότι μπορούμε να διαπραγματευτούμε γι’ αυτούς. Εάν δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους, μπορούν να βρουν μια λύση, αντί να τους πετάνε κατευθείαν στο δρόμο, όπως περιμένουν» εξηγεί ο Μανόλο Γκαρίντο, εκπρόσωπος της Πλατφόρμας όσων επλήγησαν από τις υποθήκες κατοικιών.
Η Σελεστίνα απασχολούσε 15 άτομα στην κατασκευαστική εταιρία που είχε με τον σύζυγό της. Όταν οι μεγαλύτεροι πελάτες τους σταμάτησαν να τους πληρώνουν, τότε το ζευγάρι βρέθηκε αντιμέτωπο με δάνεια που δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει. Έτσι ήρθε η χρεωκοπία. Η τράπεζα κατέσχεσε το σπίτι τους. Αλλά και το οίκημα της εταιρίας θα μπει σε πλειστηριασμό:
«Εδώ στεγαζόταν η επιχείρησή μας. Αυτό ήταν το κτίριό μας. Έχασα το σπίτι μου και τώρα μια δίκη έχει ήδη ξεκινήσει ώστε η τράπεζα να κατασχέσει και το οίκημα που στεγαζόταν η εταιρία μας. Ακόμη και τότε όμως, όταν επιβληθεί η ποινή, εγώ θα πρέπει να συνεχίσω να πληρώνω το χρέος μου. Για την υπόλοιπη ζωή μου».
Η Σελεστίνα ζει σήμερα με τα δύο παιδιά της, στο διαμέρισμα του 25χρονου γιου της. Αυτός είναι που καλύπτει τα προς το ζην όλων. Ο μισθός του είναι 1.000 ευρώ.
Τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα οδήγησαν τη Σελεστίνα να χωρίσει. Η κατάθλιψη της χτύπησε την πόρτα. Στα 53 της προσπαθεί να ανακάμψει. Βρήκε μια προσωρινή δουλειά σε μια εταιρία που παρέχει βοήθεια σε ηλικιωμένους ανθρώπους. Της δίνουν 500 Ευρώ:
«Έχω αυτή τη δουλειά δύο-τρεις μήνες. Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει. Κάθε μέρα ψάχνω για δουλειά. Δεν σταματάω ποτέ. Έχω ζητήσει βοήθεια από κοινωνικούς λειτουργούς, από την Caritas. Με φέρνουν σε επαφή με διάφορο κόσμο. Στέλνω το βιογραφικό μου σε εστιατόρια, μπαρ. Προσπαθώ να βρω κάτι».
Παρόλα αυτά, η Ισπανία έχει έναν από τους μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη. Ο δείκτης φτώχειας παραμένει στην Ανδαλουσία στο ίδιο επίπεδο με την εποχή που η κρίση ήταν στο απόγειό της, σύμφωνα με τον τοπικό διευθυντή της ΜΚΟ Caritas. Η αβεβαιότητα και η απαισιοδοξία έχουν χτυπήσει ποσοστά ρεκόρ, εξαιτίας των σκληρών πολιτικών λιτότητας που έχει ακολουθήσει η ισπανική κυβέρνηση, αλλά και λόγω της πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας.
«Έχουμε ένα σύστημα που διορθώνει μετά βίας τις ανισότητες στην εποχή της οικονομικής ανάπτυξης. Σαρώνει πολλές δουλειές και βαθαίνει τις ανισότητες στην εποχή της κρίσης. Η κρίση έχει σβήσει από το χάρτη πολλές κοινωνικές κατακτήσεις στην Ευρώπη. Βλέπουμε την άνοδο του νεοφιλελεύθερου ιδεολογικού μοντέλου που περιορίζει τις κοινωνικές πολιτικές και όλες τις εργασιακές αλλαγές που έχουν εφαρμοστεί. Πλέον οι συνέπειες είναι καταστροφικές όσον αφορά τις κατακτήσεις των προηγούμενων χρόνων» αναφέρει ο Μαριάνο Πέρεζ ντε Αγιάλα, διευθυντής της ΜΚΟ Caritas της Ανδαλουσίας.
Η Ασουνθιόν δεν έχει σταθερή δουλειά τα τελευταία εννιά χρόνια. Αγοράζει στη χονδρική τα προϊόντα που στη συνέχεια πουλά στη γειτονιά της.
Πέρα από τα δύο παιδιά της, φροντίζει και τη μητέρα της. Δεν θα μπορούσαν να ζήσουν χωρίς τη βοήθεια των φιλανθρωπικών οργανώσεων:
«Είχα τη δική μου δουλειά. Είχα ένα μπαρ. Δούλεψα στο χώρο του χονδρεμπορίου. Πωλούσα κοσμήματα και αξεσουάρ. Ο άντρας μου δούλευε παντού. Στη συντήρηση ανελκυστήρων, σε κατασκευαστικές εταιρίες. Τα πηγαίναμε πολύ καλά. Δουλεύαμε για εταιρίες. Ήμασταν πολύ καλά τότε. Τώρα είμαστε αυτοαπασχολούμενοι. Δουλεύουμε πολύ περισσότερο, βγάζουμε πολύ λιγότερα».
Συναντήσαμε την Ασουνθιόν την επόμενη μέρα στην υπαίθρια αγορά:
«Οι πωλήσεις είναι πεσμένες, γιατί κάνει ζέστη και δεν κυκλοφορεί πολύς κόσμος. Τα βγάζω όμως πέρα. Είμαι από αυτές που μιλούν πολύ, γι’ αυτό πουλάω».
Η Ασουνθιόν δεν πιστεύει ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν στο μέλλον:
«Θα διαρκέσει πολύ η κρίση. Οι πολιτικοί θα συνεχίσουν να κλέβουν χρήματα και να γεμίζουν τις τσέπες τους. Σκέφτονται μόνο την πάρτη τους. Είμαστε οι τελευταίοι στον κόσμο. Είμαστε οι φτωχοί και έτσι θα παραμείνουμε. Θα γινόμαστε ολοένα και φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Πάντα έτσι ήταν τα πράγματα».