Ερωτήσεις και απαντήσεις για τις γερμανικές εκλογές
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓνωρίζετε ότι οι Γερμανοί ψηφίζουν δύο φορές στις γενικές εκλογές; Γνωρίζετε ότι ο συνολικός αριθμός των εδρών δεν είναι σταθερός; Ποια είναι τα πιο ασυνήθιστα πολιτικά κόμματα και ποιο είναι το πρόγραμμά τους; Ολες οι απαντήσεις στο Q&A του euronews για τις γερμανικές εκλογές.
Πότε θα γίνουν οι γερμανικές εκλογές;
Οι Γερμανοί πηγαίνουν στις κάλπες για να εκλέξουν την 19η Μπούντεσταγκ την Κυριακή, 24 Σεπτεμβρίου.
Τι ώρα ανοίγουν οι κάλπες;
Οι κάλπες ανοίγουν στις 8 το πρωί και κλείνουν στις 6 το απόγευμα, τοπική ώρα.
Ποιοι ψηφίζουν;
Οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι 61,5 εκατομμύρια Γερμανοί. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στις φετινές εκλογές θα ψηφίσουν 400.000 λιγότεροι απ΄ότι στις εκλογές του 2013. Από αυτούς τα 29,9 εκατομμύρια είναι άνδρες, τα 31,7 εκατομμύρια γυναίκες και 3 εκατομμύρια θα ψηφίσουν για πρώτη φορά.
Η ψηφοφορία δεν είναι υποχρεωτική.
Στις φετινές εκλογές είναι διπλάσιος ο αριθμός των Γερμανών του εξωτερικού που έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να ψηφίσουν, σε σχέση με το 2013.
Γιατί δύο ψήφοι;
Το γερμανικό εκλογικό σύστημα είναι περίπλοκο και δίνει πάντα κυβερνήσεις συνασπισμού δύο ή και τριών κομμάτων. Συνδυάζει το πλειοψηφικό σύστημα με την απλή αναλογική και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1953. Ο πολίτης έχει δικαίωμα δύο ψήφων. Μία για τη μονοεδρική της περιοχής του και μία για την περιφέρειά του. Στο πρώτο ψηφοδέλτιο σταυρώνει τον βουλευτή της αρεσκείας του στην περιοχή. Με το δεύτερο ψηφοδέλτιο ψηφίζει μόνο κόμμα στην περιφέρειά του. Ετσι ο κάθε ψηφοφόρος έχει τη δυνατότητα να ψηφίσει, εάν θέλει, δύο διαφορετικά κόμματα. Στις μονοεδρικές ισχύει το πλειοψηφικό σύστημα και στις περιφέρειες η απλή αναλογική. Ενα κόμμα για εισέλθει στη Βουλή πρέπει να περάσει το 5% ή να κερδίσει τρεις μονοεδρικές.
Πώς ψηφίζουν;
Οι εκλογές βγάζουν τους βουλευτές της Κάτω Βουλής της Μπούντεσταγκ ενώ υπάρχει και μικρή Ανω Βουλή η Μπούντεσρατ (ένα είδος Γερουσίας) με πολύ μικρότερο αριθμό βουλευτών οι οποίοι δεν εκλέγονται αλλά διορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατιδίων και απηχεί ακριβώς αυτό, τον βαθμό ανεξαρτησίας των κρατιδίων.
Ταυτόχρονα κάθε κρατίδιο εκλέγει και μια τοπική κυβέρνηση με εκλογές που δεν συμπίπτουν με τις ομοσπονδιακές καθώς κάθε κρατίδιο αποφασίζει ανεξάρτητα τις εκλογές για την τοπική βουλή και την τοπική αυτοδιοίκησή του. Βέβαια οι τοπικές εκλογές των κρατιδίων έχουν μεγάλη σημασία για τα γερμανικά κόμματα καθώς αποτελούν πρόκριμα για την δημοτικότητα και την εθνική εκλογική τους δύναμη.
Το ομοσπονδιακό (εθνικό) γερμανικό εκλογικό σύστημα, που έχει βρει μιμητές και σε άλλες χώρες (Νέα Ζηλανδία, Μεξικό, Βολιβία), είναι μικτό σύστημα αναλογικότητας και πλειοψηφικότητας που από τη μια προσπαθεί να είναι αναλογικό στον αριθμό των βουλευτών των κομμάτων σε σχέση με την ψήφο των πολιτών και παράλληλα να δίνει στους πολίτες τη δύναμη να εκλέγουν συγκεκριμένα πρόσωπα υποψηφίων ανεξαρτήτως κόμματος.
Αυτό το επιτυγχάνει με ένα αρκετά πολύπλοκο τρόπο προσπαθώντας να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο δίκαιος.
Ο αριθμός των βουλευτών της γερμανικής βουλής (Μπούντεσταγκ) είναι κατ’ ελάχιστο 598 (ο οποίος όμως μπορεί να αυξηθεί ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα οι οποίοι εκλέγονται από τους ψηφοφόρους με βάση δύο ξεχωριστά ψηφοδέλτια-πίνακες.
Οι μισοί βουλευτές από αυτούς, οι 299 ψηφίζονται ως πρόσωπα στις 299 μονοεδρικές περιοχές που έχει χωριστεί η χώρα (δηλαδή που έχουν χωριστεί τα 16 κρατίδια). Η εκλογή αυτών των 299 βουλευτών γίνεται με πλειοψηφικό σύστημα. Εκλέγεται όποιος πάρει τις περισσότερες ψήφους με σταυροδοσία. Αυτοί οι βουλευτές περιλαμβάνονται στο ένα ψηφοδέλτιο το ονομαστικό.
Στο άλλο ψηφοδέλτιο το κομματικό οι ψηφοφόροι ψηφίζουν το κόμμα της αρεσκείας τους. Αυτή είναι η ψήφος που θα καθορίσει με την αρχή της απλής αναλογικής την κατανομή των εδρών που θα πάρουν τα κόμματα στη Βουλή. Το κομματικό αυτό ψηφοδέλτιο είναι διαφορετικό σε κάθε κρατίδιο και περιλαμβάνει σε λίστα τα ονόματα των υποψηφίων βουλευτών χωρίς να χρειάζεται να μπει σταυρός όπως στο άλλο ψηφοδέλτιο το ονομαστικό.
Έτσι ο ψηφοφόρος έχει δύο ψήφους. Μία (με σταυρό) για τους υποψήφιους στις 299 μονοεδρικές περιφέρειες και μία για τις κομματικές λίστες από τις οποίες με αναλογικό σύστημα θα εκλεγούν οι άλλοι 299 βουλευτές.Η πρώτη ψήφος επιτρέπει στους ψηφοφόρους να διαλέξουν τον υποψήφιο – το συγκεκριμένο πρόσωπο – που προτιμούν στην περιοχή τους ανεξαρτήτως κόμματος. Με τη δεύτερη ψήφο διαλέγουν το κόμμα που προτιμούν.
Η πρώτη ψήφος είναι προσωποποιημένη αφού αφορά επιλογή συγκεκριμένου προσώπου (προσωπικές θέσεις, εξαγγελίες) και όχι κομματικού προγράμματος. Με τη δεύτερη ψήφο οι πολίτες επιλέγουν κόμμα, δηλαδή καθορίζουν τα ποσοστά των εδρών που θα πάρουν στη Βουλή τα κόμματα.
Σύμφωνα με το νόμο, για να εκπροσωπηθεί κόμμα στη Βουλή πρέπει να περάσει το όριο του 5% του συνόλου των ψήφων.
Τι γίνεται όμως στη περίπτωση που ένα κόμμα εκλέξει με τις προσωπικές ψήφους περισσότερους βουλευτές απότι του αναλογούν σύμφωνα με τα αποτελέσματα των κομματικών ψήφων;
Τότε το κόμμα αυτό κρατά τις επιπλέον έδρες και δεν τις χάνει. Οι έδρες αυτές αποτελούν πρωτοτυπία του γερμανικού συστήματος και ονομάζονται υπεράριθμες. Στις εκλογές του 2009 η συμμαχία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος και του Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος κέρδισαν 24 υπεράριθμες έδρες με αποτέλεσμα η Βουλή αντί 598 έδρες να φθάσει τις 622 έδρες.
Επειδή όμως οι υπεράριθμες αυτές έδρες θεωρήθηκε ότι ευνοούν ορισμένα κόμματα σε βάρος άλλων, το 2013 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας κατήργησε το σχετικό νόμο και ανάγκασε τη Βουλή να ψηφίσει νέο νόμο σύμφωνα με τον οποίο όταν ένα κόμμα κερδίσει υπεράριθμες έδρες τότε και τα άλλα κόμματα δικαιούνται αναλογικά και αυτά υπεράριθμες έδρες. Και προκειμένου να μην υπάρξει πληθωρισμός εδρών το Συνταγματικό Δικαστήριο έθεσε ανώτατο όριο υπεράριθμων εδρών τις 15 ανά κόμμα.
Με τον τρόπο αυτό λαμβάνονται υπόψη και τα μικρότερα κόμματα, που δεν έχουν κερδίσει καμία εκλογική περιφέρεια με βάση τα ονομαστικά ψηφοδέλτια. Θα πρέπει, όμως, να έχουν εξασφαλίσει σε ομοσπονδιακό επίπεδο τουλάχιστον το 5% των ψήφων για να εισέλθουν στη Ομοσπονδιακή Κάτω Βουλή.
Επίσης εάν κάποιο μικρό κόμμα έχει κερδίσει με βάση τα ονομαστικά ψηφοδέλτια τουλάχιστον τρεις εκλογικές περιφέρειες, συμπεριλαμβάνεται και στην συνολική κατανομή των εδρών με βάση τα κομματικά ψηφοδέλτια, ακόμη κι αν δεν έχει υπερβεί το όριο του 5% σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Τέλος, εάν ο αριθμός των εδρών ενός κόμματος που κερδήθηκαν σ’ ένα κρατίδιο με βάση τα κομματικά ψηφοδέλτια, είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των ονομαστικά εκλεγμένων υποψηφίων βουλευτών του, τότε για την εκλογή βουλευτών λαμβάνεται υπόψη η σειρά προτεραιότητάς τους στο κομματικό ψηφοδέλτιο του κρατιδίου. Για το λόγο αυτό και προκειμένου να αυξήσουν τις πιθανότητες εκλογής τους, οι υποψήφιοι πολύ συχνά διεξάγουν αφενός προσωπικό προεκλογικό αγώνα σε μία εκλογική περιφέρεια, και αφετέρου συμμετέχουν και στο κομματικό ψηφοδέλτιο του κόμματός τους στην ίδια περιφέρεια.
Η Γερμανία χωρίζεται σε 299 μονοεδρικές περιφέρεις όπου αντιστοιχούν οι μισές βουλευτικές έδρες. Επίσης χωρίζεται σε 16 πολυεδρικές περιφέρειες οι οποίες συμπίπτουν γεωγραφικά και αριθμητικά με τα 16 ομόσπονδα κρατίδια στις οποίες διανέμονται οι υπόλοιπες βουλευτικές έδρες.
Υπάρχουν, λοιπόν, δύο ψηφοφορίες από τις οποίες η πρώτη βασίζεται στο πλειοψηφικό και η δεύτερη στο αναλογικό σύστημα.
Το όριο του 5%
Προκειμένου ένα κόμμα να καταλάβει έδρες στη Βουλή, θα πρέπει να έχει λάβει τουλάχιστον ένα ποσοστό 5% επί του συνόλου των έγκυρων κομματικών ψηφοδελτίων στην επικράτεια (δεύτερη κατανομή) ή να έχει λάβει τρεις έδρες από τις μονοεδρικές περιφέρειες στην πρώτη κατανομή, την προσωπική.
Στη δεύτερη κατανομή δεν λαμβάνονται υπόψη οι έδρες που παραχωρήθηκαν στο κάθε κόμμα από την πρώτη κατανομή.
Αν ένα κόμμα κερδίσει, σε ένα κρατίδιο, περισσότερες μονοεδρικές από όσες έδρες δικαιούται από τις δεύτερες (κομματικές) ψήφους, οι επιπλέον έδρες παραμένουν στο κόμμα με τον περιορισμό του 2013 ότι κανένα κόμμα δεν μπορεί να έχει περισσότερες από 15 υπεράριθμες έδρες.
Συμμετοχή στις εκλογές
Το 2013 η συμμετοχή ανήλθε σε 71,5% . Το ρεκόρ καταγράφηκε το 1972 με συμμετοχή 91,1%
Δημοσκοπήσεις
Στις τελευταίες δύο εκλογικές αναμετρήσεις (2009, 2013) οι δημοσκοπήσεις ήταν κοντά στο τελικό αποτέλεσμα με τα δύο βασικά Ινστιτούτα Allensbach και Emnid να προβλέπουν το αποτέλεσμα με διαφορά 1-2%.
Γι αυτές τις εκλογές προβλέπουν, 38,8% στο CDU, 24% στο SPD, 9% στο FDP, 8.5% στην Αριστερά , 8% στο AfD, 7,3% στους Πράσινους και 4,5% στα άλλα κόμματα.
Ποιοι είναι βασικοί υποψήφιοι και τι υπόσχονται;
Στις εκλογές συμμετέχουν συνολικά 42 κόμματα όμως μόνο τα 8 εκπροσωπούνται στην πρώτη ψήφο.
Ποιοι είναι οι βασικοί υποψήφιοι;
Ανγκελα ΜέρκελCDU)
Ολες οι δημοσκοπήσεις δίνουν την Καγκελαρία στην Μέρκελ η οποία αναμένεται να εκλεγεί για τέταρτη θητεία.
Το CDU υπόσχεται αλλαγή της μεταναστευτικής πολιτικής και διατήρηση του αριθμού των μεταναστών σε χαμηλά επίπεδα. Αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων και αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ.
Μάρτιν Σουλτς (SPD)
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η απόσταση που τον χωρίζει από τη νίκη είναι μεγάλη.
Το SPD υπόσχεται νόμο για την μισθολογική ισότητα ανδρών και γυναικών, προσλήψεις αστυνομικών, CCTV σε δημόσιους χώρους, λιγότερες εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού και δικαίωμα ψήφου στα 16.
Ζάρα Βάγκενκνεχτ, Ντίτμαρ Μπαρτς Die Linke
Είναι το μόνο κόμμα του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου που απορρίπτει στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό. Ζητεί διάλυση του ΝΑΤΟ και αισθητή αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου στα 12 ευρώ. Ορισμένοι πολιτικοί επιστήμονες θεωρούν την Αριστερά ακραίο κόμμα, που επιδιώκει την ανατροπή της καπιταλιστικής οικονομικής τάξης, ωστόσο το ίδιο το κόμμα τάσσεται στην πραγματικότητα μόνο υπέρ της αυστηρότερης ρύθμισης των χρηματαγορών, υψηλότερων φόρων για τα μεγάλα εισοδήματα, περιορισμό στο ύψος των ενοικίων και περισσότερες επενδύσεις στις κοινωνικές υποδομές.
Κρίστιαν Λίντνερ: Κόμμα Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP)
Το ποσοστό που έλαβε στις ομοσπονδιακές εκλογές το 2013 ήταν 4,8% και έμεινε εκτός ομοσπονδιακής Βουλής. Το FDP υποστηρίζει την αρχή της ατομικής ελευθερίας και πρωτοβουλίας, καθώς και των δικαιωμάτων των πολιτών. Κεντρικά αιτήματά του είναι η μείωση των φόρων και των ρυθμιστικών διατάξεων για τις χρηματαγορές στη βάση της αρχής «λιγότερο κράτος».
Ζιμόνε Πέτερ, Τζεμ Έτζντεμιρ, Πράσινοι
Οι Πράσινοι είναι ιδιαίτερα ισχυροί στα αστικά κέντρα της πρώην Δυτικής Γερμανίας και κυρίως στις πανεπιστημιουπόλεις. Υπόσχονται αύξηση φορολογίας στους πλουσιότερους και μείωση στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Διάθεση τουλάχιστον 7% του ΑΕΠ στην εκπαίδευση, ευέλικτο ωράριο εργασίας 30-40 ώρες εβδομαδιαία, ασφαλείς και νόμιμες διόδους για τους πρόσφυγες, τερματισμό της παραγωγής άνθρακα έως το 2030 και χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑλεξάντερ Γκάουλαντ, Άλις Βάιντερ: Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD)
Το 2013 δεν κατόρθωσε να εισέλθει στη Βουλή. Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του AfD είναι άνδρες, συνήθως νεαρότερης ηλικίας, έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και είναι εισοδηματικά ασθενέστεροι. Θέλει να κλείσει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, να επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα γερμανικά σύνορα και να κατασκευάζει στρατόπεδα μεταναστών στο εξωτερικό με στόχο να αποτρέψει την είσοδό τους στη Γερμανία. Τάσσεται υπέρ της ταχύτατης απέλασης απορριφθέντων αιτούντων άσυλο και της παροχής οικονομικών κινήτρων σε αλλοδαπούς που ζουν στη Γερμανία ώστε να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Το AfD δίνει προτεραιότητα σε μια παραδοσιακή, γερμανική κυρίαρχη κουλτούρα και απορρίπτει την άποψη ότι το Ισλάμ αποτελεί μέρος της γερμανικής κοινωνίας. Επίσης αμφιβάλλει ότι για την κλιματική αλλαγή ευθύνεται ο άνθρωπος και θέλει να αντιστρέψει την πορεία της Γερμανίας προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Κόμματα με περίεργα ονόματα
- Το“Μωβ” Κόμμα (Die Violetten)
- Το κόμμα του κήπου του Μαγδεμβούργου
*Φεμινιστικό Κόμμα DIE FRAUEN- V-Party³ (V-Partei³) Το Κόμμα των Χορτοφάγων
- Το Κόμμα της Κοινής Λογικής