Πειράματα σε αστροναύτες προσφέρουν χρήσιμα συμπεράσματα σε επιστήμονες για απλά ιατρικά θέματα που αντιμετωπίζουμε όλοι μας στη Γη
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι αστροναύτες έχουν μια απαιτητική δουλειά. Βλέπουν την ανατολή και τη δύση του ήλιου 16 φορές την ημέρα. Επειδή αυτό συμβαίνει για εβδομάδες, το σώμα τους αλλάζει εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά. Χάνουν μυική και οστική μάζα και η υγεία τους επηρεάζεται πολλαπλά.
«Δεν βρισκόμαστε εκεί καθόλου για τη θέα ή για την ομορφιά. Δεν είμαστε τουρίστες. Οι αστροναύτες καριέρας πηγαίνουν εκεί μόνο για την επιστήμη, την τεχνολογία και βέβαια για τη συντήρηση του διεθνούς διαστημικού σταθμού» εξηγεί ο Λούκα Παρμιτάνο, αστροναύτης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος.
Γερμανία
Στο Βερολίνο γίνονται μερικές από τις πιο σημαντικές έρευνες όσον αφορά στην υγεία των αστροναυτών. Οι ερευνητές στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Charité έχουν αναπτύξει ένα νέο αισθητήρα, που τοποθετείται στο κεφάλι και παρακολουθεί τη θερμοκρασία του σώματος των αστροναυτών.
«Θέλουμε να έχουμε τη θερμοκρασία του εγκεφάλου, γιατί ο εγκέφαλος είναι το πιο ζωτικό όργανο όχι μόνο για τους αστροναύτες, αλλά για τους πάντες» αναφέρει ο Χανς Κρίστιαν Γκούνγκα, καθηγητής φυσιλογίας στο Πανεπιστημαικό Νοσοκομείο Charité του Βερολίνου.
Το εύρημα που προκάλεσε έκπληξη είναι ότι οι αστροναύτες που γυμνάζονται καθημερινά έχουν υψηλότερη θερμοκρασία σώματος στο διάστημα από ότι στη Γη. Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει το γιατί:
«Ο εγκέφαλος είναι πολύ ευάλωτος σε οποιαδήποτε αλλαγή θερμοκρασίας. Ο χρόνος αντίληψης και παρακολούθησης για παράδειγμα ή η λήψη γνωστικών αποφάσεων, απαιτούν περισσότερο χρόνο, αν έχετε υψηλότερη θερμοκρασία» συμπληρώνει ο Γκούνγκα.
Καθώς η έρευνα για τους αστροναύτες συνεχίζεται, ο καθηγητής Γκούνγκα χρησιμοποιεί τον αισθητήρα σε ανθρώπους που βρίσκονται στη Γη, όπως σε πυροσβέστες ή ασθενείς που βρίσκονται στο στάδιο της ανάνηψης.
«Θέλουμε εξοπλισμό που να μην είναι επεμβατικός, να είναι εύχρηστος, ελαφρύς, αποτελεσματικός. Να λειτουργεί με μπαταρία. Και αυτός έχει αναπτυχθεί για τους αστροναύτες στο διάστημα» τονίζει ο Χανς Κρίστιαν Γκούνγκα.
Το να αιωρείσαι στο διάστημα μπορεί να φαίνεται ωραίο, αλλά έχετε και τα προβλήματά του. Οι μισοί αστροναύτες παραπονούνται για πόνους στην πλάτη:
«Αισθάνθηκα την σπονδυλική μου στήλη να τεντώνεται, όταν ήμουν σε τροχιά, γιατί οι μύες μου διαρκώς συστέλλονταν. Αισθανόμουν μεγάλο πόνο στη πλάτη μου. Επιστρέφοντας συμβαίνει το αντίθετο. Οι μύες μου στην πλάτη, οι μύες γύρω από την σπονδυλική στήλη, δεν ήταν τόσο δυνατοί όταν γύρισα, γιατί ήταν πολύ δύσκολο να γυμνάσω αυτούς τους μύες» τονίζει ο αστροναύτης Λούκα Παρμιτάνο.
Αγγλία
Στο Πανεπιστήμιο Νορθάμπρια στη Βόρεια Αγγλία, οι ερευνητές αναζητούν λύσεις σ' αυτά τα προβλήματα. Ισχυρίζονται ότι έχουν βρει έναν τρόπο να διεγείρουν τους μύες γύρω από την σπονδυλική στήλη, χρησιμοποιώντας μια συσκευή άσκησης. Χρησιμοποιούν υπέρηχους για τη διέγερση των μυών.
«Έχουμε μαζί μας την Κίρστι. Γυμνάζεται στο μηχάνημα Λειτουργικής Επαναπροσαρμοστικής Άσκησης. Ας το λέμε για συντομία Fred. Έχει να κάνει με την ενεργοποίηση των σκελετικών μυών της σπονδυλικής στήλης και των ορθοστατικών μυών» εξηγεί ο Άντριου Γουίναρντ, λέκτορας Βιομηχανική στο Πανεπιστήμιο Νορθάμπερλαντ.
Η φαινομενικά απλή κίνηση των γοφών, των ποδιών και των κάτω άκρων είναι αρκετά πολύπλοκο να την ελέγξεις, γιατί ο μηχανισμός αντίστασης έχει αφαιρεθεί από το μηχάνημα:
«Επειδή δεν υπάρχει καμιά αντίσταση στην κίνηση, όπως έχουμε σε ένα κανονικό cross trainer, η Κίρστι πρέπει να δουλέψει ενάντια ή να δημιουργήσει τη δική της αντίσταση στα πόδια της. Καθώς το μπροστινό πόδι προσπαθεί να πέσει προς τα κάτω, λόγω βαρύτητας, το πίσω πόδι πρέπει να αντισταθεί σ' αυτή την κίνηση προς τα κάτω του μπροστινού ποδιού» επισημαίνει ο Νικ Κάπλαν, καθηγητής αεροδιαστημικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νορθάμπρια.
Η ομάδα θέλει να στείλει τώρα ένα παρόμοιο μηχάνημα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για τους αστροναύτες εκεί. Παράλληλα, λύνει και πολλά καθημερινά προβλήματα.
«Όλη η δουλειά που κάνουμε εδώ στο Fred, ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει για την επιτάχυνση της αποκατάστασης όλων όσων έχουν πόνους στη μέση, λόγω της καθιστικής εργασίας, ή της στάσης στο γραφείο» τονίζει ο Άντριου Γουίναρντ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕδώ και δύο δεκαετίες ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός έχει προσφέρει πολλά στους αστροναύτες. Έχουν εφαρμοστεί πολλές καινοτομίες, αλλά και ένα σύστημα τηλεϊατρικής.
Ολλανδία
Βρισκόμαστε στην τεχνολογική βάση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, στην Ολλανδία. Ο μηχανικός βιοϊτρακής Αρνό Ρίνζ μας παρουσιάζει ένα πρωτότυπο τηλεϊατρικής που επιτρέπει σε ένα γιατρό να ελέγξει το μηχάνημα με τους υπέρηχους του Σταθμού από τη Γη:
Η ιδέα είναι ότι ο αστροναύτης μπορεί να τοποθετήσει αυτή τη συσκευή πάνω στο σώμα του, στο σημείο που χρειάζεται να γίνει εξέταση και να πάρει μια εικόνα. Ο εξ' αποστάσεως γιατρός χρησιμοποιεί το joystick για να ελέγξει τις κινήσεις του υπέρηχου και να την τοποθετήσει σωστά, ώστε να πάρει την εικόνα που θέλει.
Η έρευνα σε σχέση με θέματα υγείας στο διάστημα αφορά πολλά και διαφορετικά πεδία, από ασκήσεις γνωστικής λειτουργίας μέχρι νέα φάρμακα. Οι ίδιοι αστροναύτες είναι ο ιδανικός συνδυασμός εθελοντή δοκιμαστή των νέων καινοτομιών αλλά και επιστημονικού συνεργάτη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Ξέρουμε τι τρώνε, ξέρουμε τι ασκήσεις κάνουν, με μεγάλη ακρίβεια. Ξέρουμε το ωράριο ύπνου τους. Γι' αυτό το λόγο έχουμε ένα απόλυτα ελεγχόμενο δείγμα πληθυσμού, χωρίς τους ασαφείς παράγοντες που συναντάμε πολύ συχνά στον γενικό πληθυσμό στη Γη» αναφέρει ο Νικ Κάπλαν.
Το διάστημα είναι όμως μια ειδική συνθήκη: τα κόκαλα και οι μύες των αστροναυτών ατροφούν με αποτέλεσμα να υπάρχουν αλλαγές στα κύτταρα και στα όργανα. Αυτή είναι μια λαμπρή ευκαιρία λοιπόν για τους επιστήμονες για τη διεξαγωγή πειραμάτων.
«Υπάρχει κάτι που δεν μπορούμε να εξαφανίσουμε στη Γη και αυτό είναι η επιτάχυνση προς το κέντρο της Γης, η βαρύτητα. Στο διάστημα μπορούμε να κάνουμε πειράματα, αφαιρώντας αυτή την συγκεκριμένη επιτάχυνση. Και παρόλο που είναι τα ίδια πειράματα, τα αποτελέσματα θα είναι πάντα διαφορετικά» εξηγεί ο αστροναύτης Λούκα Παρμιτάνο.
Αυτά τα αποτελέσματα μας διαφωτίζουν πολύ σε σχέση με την ανθρώπινη φυσιολογία. Βέβαια πρέπει να προσαρμοστούν και στους υπόλοιπους που ζουν στη Γη.
«Οι τεχνολογίες που θα κρατούν υγιείς τους αστροναύτες στις αποστολές στον Άρη θα είναι αυτές που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας για να έχουν καλύτερη υγεία» υπογραμμίζει ο Αρνό Ρινζ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔηλαδή με λίγα λόγια, αυτά τα πειράματα που γίνονται στο διάστημα θα μας βοηθήσουν να παραμείνουμε υγιείς στη Γη.