Χωριά της βορειοδυτικής Βουλγαρίας, της πιο φτωχής περιοχής της ΕΕ, κάποτε γεμάτα ζωή, έχουν πλέον ερημώσει.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτην 36η ημέρα του πανευρωπαϊκού μας ταξιδιού, το euronews βρέθηκε στη βορειοδυτική Βουλγαρία.
Ο δημοσιογράφος του euronews Μπράιαν Κάρτερ εξηγεί: «Πηγαίνουμε εκεί, διότι η βορειοδυτική Βουλγαρία είναι η φτωχότερη περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα επισκεφθούμε τα λεγόμενα χωριά-φαντάσματα. Δεν είναι ότι είναι στοιχειωμένα, κάτι άλλο συμβαίνει».
Πριν τριάντα χρόνια, πάνω από 100 άνθρωποι ζούσαν στα σπίτια και περπατούσαν στους δρόμους του χωριού Κανίτς. Το μόνο που έχει μείνει πλέον είναι άδεια, εγκαταλειμμένα κτίρια. Κειμήλια από μια εποχή ακμής.
Ο Μπράιαν μαζί με τον Απόστολο Στάικο μίλησαν με τον Πέτκο Νικόλοφ, έναν από τους τέσσερις μόνιμους κατοίκους.
«Πολλοί άνθρωποι έμεναν εδώ. Υπήρχε ζωή, υπήρχαν ζώα. Μετά την κολλεκτιβοποίηση του 1956 είχαμε ένα τεράστιο αγρόκτημα. Τώρα δεν έμεινε πια κανείς», λέει ο Πέκτο. «Κάθε Δευτέρα και Παρασκευή πάω στο δίπλα χωριό, γιατί εδώ δεν υπάρχει κανείς να μιλήσεις. Πολλοί πεθαίνουν, οι φίλοι μου, οι άνθρωποι που δουλεύαμε μαζί έχουν πεθάνει. Όμως δεν είμαι και τόσο μόνος. Ζω με το κοπάδι μου. Αν δεν είχα τα ζώα μου και την τηλεόρασή μου, θα είχα πεθάνει. Δεν θα υπήρχε κανείς να μιλήσω. Όταν παίρνω κάποιον τηλέφωνο, του μιλώ για ώρες. Μέλλον εδώ δεν υπάρχει».
Εκεί που κάποτε βρισκόταν ένα σούπερ μάρκετ βλέπει κανείς σήμερα μόνο άδεια ράφια, σπασμένα αντικείμενα και σκόνη. Παρόμοια εικόνα εγκατάλειψης παρουσιάζει και το κτίριο που κάποτε στέγαζε το κοινοτικό γραφείο.
«Πριν έρθουμε εδώ, διαβάσαμε πολύ για τα χωριά-φαντάσματα της Βουλγαρίας. Όμως το να τα βλέπουμε είναι σοκαριστικό και στενάχωρο. Όμως, Μπράιαν, οι εποχές αλλάζουν», λέει ο Απόστολος. Όπως επισημαίνει, όμως, ο Μπράιαν, «οι εποχές αλλάζουν προς το καλύτερο και προς το χειρότερο. Όταν βλέπω αυτά τα χωριά, σκέφτομαι ότι η αστυφιλία συνεχίζεται στην Ευρώπη. Είτε στη Βουλγαρία είτε σε άλλα κράτη-μέλη, κάποια χωριά που σήμερα ανθούν, ίσως σε δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια θα είναι εντελώς άδεια».
Αυτό το δυστοπικό μέλλον σύντομα μπορεί να πλήξει το γειτονικό χωριό του Ράμπροβο. Το σχολείο πρόσφατα έκλεισε. Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι 250, πριν τριάντα χρόνια ήταν οι διπλάσιοι.
Η δήμαρχος Γκαλίνα Βακαρίτσοβα θυμάται πώς ήταν η ζωή τότε: «Νιώθω πολύ άσχημα με την κατάσταση του χωριού μας. Ζω εδώ για τρεις δεκαετίες. Κάποτε ήμασταν πάρα πολλοί. Σήμερα, όταν πηγαίνω στη δουλειά το πρωί, δεν υπάρχει κανείς. Το ίδιο και το απόγευμα. Υπήρχαν κάποτε τόσοι πολλοί και τότε ήταν πολύ καλύτερα»
Η αποβιομηχάνιση μαζί με την ιδιωτικοποίηση της γης μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού είναι οι κύριες αιτίες που ανάγκασαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τα χωριά αυτά. Σήμερα, οι νέοι εξακολουθούν να πηγαίνουν στις πόλεις για να βρουν δουλειά. Η πλειοψηφία όσων μένουν πίσω είναι ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών με συντάξεις το πολύ 150 ευρώ.
«Η γεωργία κατέρρευσε, όλα έγιναν ιδιωτικά και η κατάσταση για τα χωριά επιδεινώθηκε. Οι ηλικιωμένοι σίγουρα νοσταλγούν τη σοσιαλιστική εποχή. Λένε ότι τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα. Είχαν λιγότερα χρήματα, όμως είχαν δουλειά. Τώρα δεν υπάρχουν ούτε χρήματα, ούτε δουλειά», λέει η Γκαλίνα Βακαρίτσοβα.
Σύμφωνα με τη δήμαρχο του Ράμπροβο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει βοηθήσει χωριά σαν το δικό της στην ανέγερση υποδομών και στη δημιουργία προγραμμάτων εργασίας για τους κατοίκους.
Όμως η Βακαρίτσοβα διευκρινίζει πως η επιστροφή του κόσμου στα περίπου 600 χωριά που άδειασαν, προϋποθέτει δουλειές και δυνατότητες καριέρας.