Ο Ιωάννης Μεταξάς απορρίπτει το τελεσίγραφο της Ιταλίας
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Αι Ιταλικαί Στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5:30 πρωινής της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται επί του πατρίου εδάφους».
Το ανακοινωθέν του Γενικού Στρατηγείου, ακούστηκε από τα ραδιόφωνα της εποχής, ό,που αυτά υπήρχαν τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940. Λίγες ώρες νωρίτερα, στις 3 το πρωί, ο πρεσβευτής της Ιταλίας στην Αθήνα, Εμμανουέλε Γκράτσι, συναντήθηκε με τον τότε δικτάτορα πρωθυπουργό της Ελλάδας, Ιωάννη Μεταξά, στο σπίτι του δεύτερου στην Κηφισιά.
Κατά την συνάντηση, ο Γκράτσι επέδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο με το οποίο η Ιταλία απαιτούσε από την Ελλάδα την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο, με στόχο εν συνεχεία την κατάληψη στρατηγικών σημείων της χώρας για την διευκόλυνση των περαιτέρω επεκτατικών της βλέψεων.
Η κυβέρνηση των Αθηνών είχε διορία τρεις ώρες για να δώσει την απάντησή της. Ωστόσο, αυτή δόθηκε άμεσα από τον δικτάτορα:
«Donc, Monsieur c'est la guerre» («Λοιπόν, Κύριέ μου έχουμε πόλεμο!»).
Πριν την εκπνοή του τελεσίγραφου, στις 5 το πρωί, η εντολή για προσβολή των ελληνικών θέσεων δόθηκε από τον αρχιστράτηγο Βισκόντι Πράσκα. Ο 27χρονος πεζικάριος Βασίλειος Τσιαβαλιάρης από τα Τρίκαλα, που υπηρετούσε σε φυλάκιο της ελληνοαλβανικής μεθορίου, σκοτώθηκε από θραύσμα ιταλικού όλμου.
Ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις της Ιταλίας εισέβαλαν στους τομείς της Πίνδου και της Ηπείρου (από το Γράμμο μέχρι το Ιόνιο) και με τοπικές συμπλοκές στην περιοχή της ΒΔ Μακεδονίας. Ο ιταλός αρχιστράτηγος Βισκόντι Πράσκα είχε στη διάθεσή του 135.000 άνδρες και ο έλληνας ομόλογός του Αλέξανδρος Παπάγος μόλις 35.000.
Το ΟΧΙ γίνεται δεκτό με πρωτοφανή ενθουσιασμό απ' όλο τον ελληνικό λαό, που ξυπνά στις 6 το πρωί από τους συριγμούς των σειρήνων και ξεχύνεται στους δρόμους, κρατώντας τη γαλανόλευκη.
Οι στρατεύσιμοι ετοιμάζονταν για το μέτωπο «με το χαμόγελο στα χείλη».
Η απόφαση της Ελλάδας να αντισταθεί προκαλεί αυθημερόν εκδηλώσεις θαυμασμού, κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία και τις χώρες της Κοινοπολιτείας. Σταδιακά αρχίζουν να καταφθάνουν δεκάδες μηνύματα συμπαράστασης, με πρώτο αυτό του βασιλιά της Αγγλίας Γεώργιου ΣΤ', που τονίζει: «Η υπόθεσίς σας είναι και ιδική μας υπόθεσις». Στο ίδιο μήκος κύματος και το τηλεγράφημα του Τσόρτσιλ: «Θα σας παράσχομεν όλην την δυνατήν βοήθειαν μαχόμενοι εναντίον του κοινού εχθρού και θα μοιρασθώμεν την κοινήν νίκην».
Οι ΗΠΑ, που ήταν εκτός πολέμου, εξέφρασαν απλώς τη λύπη τους δια του Προέδρου Ρούζβελτ, ενώ η Σοβιετική Ένωση παρέμεινε «άφωνη», αφού δεσμευόταν από το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ - Μολότοφ. Σε αντίθεση, ο Τουρκικός Τύπος δεν φείσθηκε διθυραμβικών επαίνων για το «ΟΧΙ». Η «Ικδάμ» έγραφε στις 29 Οκτωβρίου «Ζήτω η Ελλάς! Είμαστε υπερήφανοι, που έχουμε σύμμαχο ένα τέτοιο έθνος», ενώ η «Βακίτ» ανέφερε την Ελλάδα ως «αλησμόνητο για όλο τον κόσμο παράδειγμα γενναιότητας».