Ολόκληρη η συνέντευξη του Ζόραν Ζάεφ στο Euronews και την Έφη Κουτσοκώστα
Συνέντευξη στην Έφη Κουτσοκώστα
To βέτο της Γαλλίας στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία χαρακτηρίστηκε ιστορικό λάθος από κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Για αρκετούς, με αυτήν την κίνηση ο Γάλλος πρόεδρος, ίσως να οδηγεί τη δεκαετή ευρωπαϊκή στρατηγική έναντι των Βαλκανίων σε κατάρρευση. Το τίμημα πλήρωσε ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος προκήρυξε πρόωρες εκλογές.
Εuronews:Θεωρείτε προσωπική σας ήττα την ευρωπαϊκή απόρριψη; Αισθάνεστε προδομένος;
Zόραν Ζάεφ: Ναι φυσικά. Γιατί; Διότι όλες εμείς οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουμε μια ατζέντα ενσωμάτωσης στην ΕΕ. Στη χώρα μου έγιναν πολλά θετικά πράγματα. Είμαστε ένα σπάνιο θετικό παράδειγμα για το πως χειριστήκαμε τα διμερή ζητήματα στην περιοχή. Η συμφωνία με την Ελλάδα είναι ένα σπάνιο είδος συμφωνίας. Τέτοιου είδους συμφωνίες συνάπτονταν μόνο μετά από πολέμους, όταν οι πολιτικοί κάθονταν κι έκαναν τέτοιου είδους συμφωνίες. Αλλάξαμε το όνομά μας. Αλλάξαμε το Σύνταγμά μας. Λάβαμε την έγκριση του κοινοβουλίου για τη συμφωνία μετά από 120 ημέρες επίπονης διαδικασίας, γιατί υπήρχαν πολλές απειλές από εθνικιστές και εξτρεμιστές στη χώρα μας και μετά από αυτό μας είπαν πως είμαστε έτοιμοι. Όμως, τώρα δεν είμαστε έτοιμοι. Πράγματι, μπορεί να περιμένουμε, αλλά είναι μια μεγάλη απογοήτευση για εμάς.
Εuronews: Χ_αρακτηρίσατε τη συμφωνία των Πρεσπών ορόσημο για τη χώρα σας και την Ελλάδα. Τώρα όμως, εν όψει των πρόωρων εκλογών και με δεδομένο πως η αντιπολίτευση είναι αντίθετη στη συμφωνία, θεωρείτε πως η συμφωνία κινδυνεύει;_
Ζόραν Ζάεφ: Ναι. Ειδικά στο κομμάτι της συμφωνίας με την Ελλάδα, της συμφωνίας των Πρεσπών η εφαρμογή της συνδέεται με το άνοιγμα και το κλείσιμο κεφαλαίων, ιδιαίτερα με την εσωτερική χρήση σε κάποιες περιπτώσεις. Η σύνδεση αυτή υπάρχει γιατί οι Έλληνες φίλοι μας το αποδέχτηκαν εξαιτίας του ευρωπαϊκού μέλλοντος της Βόρειας Μακεδονίας. Και με αυτόν τον τρόπο δεν υπάρχει πιθανότητα να εφαρμοστεί η συμφωνία των Πρεσπών. Αυτό που καταφέραμε με τη συμφωνία των Πρεσπών μέχρι τώρα είναι κάτι τεράστιο. Αλλάξαμε τα πάντα στην χώρα. Αλλάξαμε όλες τις πινακίδες στους δημόσιους οργανισμούς. Όλες τις πινακίδες στα αεροδρόμια, τα κρατικά έγγραφα, τις ιστοσελίδες, τα πάντα. Και τώρα είμαστε στη διαδικασία για την αλλαγή των σχολικών βιβλίων, γιατί αυτή είναι τώρα η συνταγματική μας ονομασία.
Εuronews:Συνεπώς λέτε πως όλη αυτή η προσπάθεια μπορεί να παγώσει ή να σταματήσει.
Ζόραν Ζάεφ: Μέρος της θα παγώσει, διότι δεν είναι δυνατή η εφαρμογή της. Θα προσπαθήσουμε να υλοποιήσουμε κάποιες διατάξεις, όμως τα δύο συνδέονται μεταξύ τους, διότι η διαδικασία εναλλαγής των κεφαλαίων σημαίνει ότι θα παραδώσουμε την εθνική μας κυριαρχία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τέτοιες διατάξεις υπήρξε η αλλαγή στα έγγραφα και την εσωτερική επικοινωνία των κρατικών φορέων. Για παράδειγμα στους δήμους. Όταν ένας δήμος επικοινωνεί με μια επιστολή με ένα άλλο ή ένας δήμος επικοινωνεί με ένα θεσμό. Αυτές οι διατάξεις που μπορούν να εφαρμοστούν είναι συνδεδεμένες με τα κεφάλαια. Συνεπώς πιστεύω πως μπορούμε να συνεχίσουμε με την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά αυτά τα κεφάλαια πρέπει να ανοίξουν το συντομότερο για να εφαρμοστεί η συμφωνία των Πρεσπών.
Εuronews:Στις προηγούμενες εκλογές κατήλθατε με αφήγημα την ευρωπαϊκή προοπτική. Πήγατε σε δημοψήφισμα, προσφύγατε στον λαό σας για να αλλάξετε τη συνταγματική ονομασία της χώρας σας για χάρη της ευρωπαϊκής προοπτικής. Πως μπορείτε να τους πείσετε τώρα πως ακόμα εμπιστεύεστε τους Ευρωπαίους;
Ζόραν Ζάεφ: Πιθανώς, συνεχίζουμε τη μάχη του Δον Κιχώτη. Δεν υπάρχει εναλλακτική για εμάς. Το γνωρίζουμε. Είμαστε φίλοι με όλους. Είμαστε μια μικρή χώρα. Είμαστε φίλοι με την Ελλάδα, την Ρωσία, την Κίνα, την Μέση Ανατολή με όλους. Όμως, δεν έχουν όλοι δημοκρατία και κράτος δικαίου.
Εuronews:Ο πρόεδρος της Σερβίας, μιλώντας γενικά, δήλωσε πως η απόφαση της ΕΕ άφησε την περιοχή με την αίσθηση πως δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στους δυτικούς γείτονές της. Πιστεύετε το ίδιο;
Ζόραν Ζάεφ: Σίγουρα όχι. Έχουμε όμως συνηθίσει να απογοητευόμαστε οι μικρές χώρες εδώ στα Βαλκάνια. Η χώρα μου είναι υποψήφια προς ένταξη για 15χρόνια. Έχουμε δέκα θετικές εισηγήσεις για να ανοίξουν οι ενταξιακές συνομιλίες, δέκα από το 2009, και για ακόμα μια φορά απογοητευόμαστε. Πριν αυτό γινόταν κυρίως λόγω της Ελλάδας, τώρα μετά την επίλυση κυρίως λόγω της Γαλλίας.
Εuronews:Συνεπώς πιστεύετε πως ο κύριος Μακρόν «σκοτώνει» το ευρωπαϊκό όνειρο των Βαλκανίων;
Ζόραν Ζάεφ: Η συζήτηση που είναι ανοιχτή με τους Γάλλους αξιωματούχους και ιδιαίτερα προσωπικά με τον προέδρο Μακρόν μου παρείχε μια εξήγηση που αφορά τη διαδικασία διεύρυνσης, η οποία πρέπει να γίνεται με μια μεθοδολογία που θα δώσει περισσότερες ευκαιρίες στις χώρες να έχουν μια επιτυχή διαδικασία μετασχηματισμού. Για εκείνες που δεν τα καταφέρνουν η διαδικασία θα σταματά, θα παγώνει ή θα γυρίζει πίσω για να ανοίξουν κάποια κεφάλαια. Αυτό είναι αρκετά δίκαιο. Νομίζω πως τις επόμενες ημέρες και μήνες θα υπάρξουν κάποιες προτάσεις για να προετοιμαστεί αυτή η νέα μεθοδολογία και η εφαρμογή της μας δίνει ξανά μια ευκαιρία, διότι πρέπει να γνωρίζουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μας δώσει κίνητρο και να μας στηρίξει, γιατί είναι δικαίωμά μας να γίνουμε κράτος-μέλος που απορρέει από τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Έχοντας αυτά υπ’ όψιν, εάν σβήσουν τα φώτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ θα έχουμε σκοτάδι. Και στο σκοτάδι θα χάσουμε τους εαυτούς μας. Αυτό σημαίνει πως τα πολυεθνικά Βαλκάνια δεν πρέπει να οδηγηθούν στο παρελθόν.
Εuronews:Βλέπετε ένα πραγματικό κίνδυνο εκεί;
Ζόραν Ζάεφ: Ναι, φοβάμαι πολύ. Είναι τραγικό. Γιατί; Διότι εάν υπάρξει πρόσφορο έδαφος ξανά για τον εθνικισμό και τον εξτρεμισμό θα προκληθεί μεγάλη καταστροφή σε όλα τα Βαλκάνια. Κι όταν τα Βαλκάνια έχουν πρόβλημα, η Ευρώπη έχει πρόβλημα. Εάν για παράδειγμα εμφανιστεί ο εθνικισμός στη χώρα μου και για αυτό πήγα σε εκλογές, για να αποφύγω αυτό, να αγοράσω μερικούς μήνες και να στείλω ένα μήνυμα στον πρόεδρο Μακρόν και τους άλλους ευρωπαίους ηγέτες να μην δώσω πρόσφορο έδαφος για την άνοδο του εθνικισμού, του εξτρεμισμού και του λαϊκισμού που θα προκαλούσε τους γείτονές μας, ιδιαίτερα την Ελλάδα και την Βουλγαρία. Δεν το χρειαζόμαστε αυτό. Εαν υπάρξουν τέτοιες προκλήσεις θα υπάρξουν και εσωτερικές αντιδράσεις. Κανείς μετά από 2,5 χρόνια συνομιλιών για τις εθνοτικές σχέσεις δεν θέλει άσχημες συμπεριφορές. Όχι, είμαστε ίσοι. Εάν ανοίξουμε ξανά αυτά τα ζητήματα με αρνητικό τρόπο, αν υπάρξει πρόκληση σε εθνοτικό επίπεδο θα προκαλέσει τεράστια ζημιά.