Οι κομβικές στιγμές της αλλαγής στην Ουγγαρία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΉταν Ιούνιος του 1989 όταν ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών, Γκιούλα Χορν, έκοψε μαζί με τον Αυστριακό ομόλογό του, Αλόις Μοκ, κομμάτι από το σιδηρούν παραπέτασμα.
Εκείνη η χρονιά ήταν γεμάτη με παρόμοια συμβολικά γεγονότα στις πρώην κομμουνιστικές χώρες, αν και οι αποφάσεις είχαν ληφθεί στο παρασκήνιο.
Μία τέτοια απόφαση πάρθηκε στην Σοβιετική Ένωση σε σχέση με τις ρήτρες της συνθήκης της Βαρσοβίας.
«Οι ρήτρες δέσμευαν τη Σοβιετική Ένωση ως προς την στρατιωτική υπεράσπιση των καθεστώτων της ανατολικής Ευρώπης σε περίπτωση εσωτερικών απείλων. Ακολούθησε μια μακρά διαδικασία που οδήγησε στην απόφαση του Politburo (Πολιτμπιρό) στις 28 Μαρτίου 1989 και κατήργησε αυτές τις ρήτρες» εξηγεί ο Μαρκ Κράμερ, ιστορικός του Χάρβαρντ.
Η σοβιετική αλλαγή πολιτικής ήταν αποφασιστική για όλο το ανατολικό μπλοκ, όμως η ελίτ του Ουγγρικού Κομμουνισμού ήταν η πιο επιεικής όλων, καθώς στις τάξεις της υπήρχαν αρκετοί μεταρρυθμιστές.
«Όσον αφορά στην Ουγγαρία όλα άλλαξαν όταν τον Φεβρουάριο του 1989 η κεντρική επιτροπή του Κόμματος, αποδέχτηκε μετά από πολύ έντονες διεργασίες, πως τον επόμενο χρόνο θα διεξάγονταν ελεύθερες και πολυκομματικές εκλογές στη χώρα. Στην Πολωνία και την Σοβιετική Ένωση για παράδειγμα, οι εκλογές του 1989 ήταν ελάχιστα πλουραλιστικές» λέει ο Ίγκνατς Ρόμσιτς, Ούγγρος ιστορικός.
Παρά το γεγονός πως στην Ουγγαρία δεν υπήρχε οργανωμένη αντιπολίτευση, σε σχέση για παράδειγμα με την Πολωνία, οι αντιπολιτευόμενες ομάδες κατάφεραν να ασκήσουν πίεση στο κομμουνιστικό κόμμα μέσα από μαζικές διαδηλώσεις. Ο επανενταφιασμός των εκτελεσθέντων της εξέγερσης του 1956, όπως και του πρωθυπουργού Ίμρε Νάγκι, ήταν μία ιστορική στιγμή της αλλαγής στην Ουγγαρία.
«Όταν ο Βίκτορ Όρμπαν έβγαλε τον διάσημο λόγο του, ήμουν φρουρός στο φέρετρο του Ίμρε Νάγκι. Το να βλέπω εκταοντάδες χιλιάδες ανθρώπους ενώ άκουγα αυτή την ομιλία, ήταν η σπουδαιότερη στιγμή στη ζωή μου. Είδα μία κόκκινη γραμμή σε εκείνη την πλατεία. Μπήκε ένα τέλος σε μία κατάσταση και ξεκίνησε κάτι καινούργιο» λέει ο εκπρόσωπος Τύπου του επανενταφιασμού του Ίμρε Νάγκι, Αντράς Βαγκβόλτζιμπι.
Τον Οκτώβριο του 1989, στην 33η επέτειο της εξέγερσης του '56, η Ουγγαρία άλλαξε την κυβέρνησή της από Λαϊκή Δημοκρατία σε Δημοκρατίας. Έναν μήνα αργότερα, διεξήχθη το πρώτο δημοψήφισμα σε σχέση με την εκλογή του προέδρου της Δημοκρατίας.
Ένα ζήτημα που δίχασε την αντιπολίτευση και έστειλε το μήνυμα πως η ομόνοια και η ενότητα ήταν απλά ένα ευχάριστο διάλειμμα στην ουγγρική ιστορία.