Εκατοντάδες παιδιά που είχαν στρατολογηθεί για τον εμφύλιο, προσπαθούν τώρα να επανενταχθούν στην κοινωνία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΎστερα από πάνω από πέντε χρόνια εμφυλίου πολέμου, και την ειρηνευτική συμφωνία που υπογράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 2018, το Νότιο Σουδάν προσπαθεί ακόμη να συνέλθει. Σχεδόν 4 εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν πρόσφυγες σε γειτονικές χώρες ή είναι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό του Σουδάν. Το τραύμα του πολέμου είναι ακόμη ανοικτό και αυτό αφορά κυρίως τη νεολαία. 98.000 παιδιά και έφηβοι έχουν υποστεί σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους. Ανάμεσά τους είναι και πολλά παιδιά-στρατιώτες.
Είμαστε στο Γιάμπιο, την πρωτεύουσα του πολιτείας της δυτικής Εκουατόρια, στα νότια της χώρας. Κάθε πρωί, δεκάδες έφηβοι συγκεντρώνονται στο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Τιντόκα, που είναι κοντά στην πόλη. Φοιτούν περίπου 3600 νέοι που έχουν αποστρατευθεί από τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας ή προέρχονται από παραστρατιωτικές ομάδες. Για να προστατεύσουμε την ταυτότητά τους, έχουμε αλλάξει τα ονόματά τους.
Όπως πολλοί άλλοι, ο 19χρονος Κρίστιαν στρατολογήθηκε με τη βία Πιάστηκε αιχμάλωτος από μια ένοπλη ομάδα στα 13 του και έζησε δύο χρόνια στην κόλαση: «Κοιμόμασταν κάτω από τα δέντρα. Ήταν δύσκολο να βρούμε φαγητό. Εκτός και αν έκανες επιθέσεις σε κόσμο. Μας ζητούσαν να κάνουμε άσχημα πράγματα. Μπορούσαμε να σφάξουμε οποιονδήποτε. Εάν δεν το κάναμε, μας σκότωναν. Ήμουν εκεί με τον αδελφό μου. Τον σκότωσαν».
Η Άννα ήταν 13 ετών, όταν την έπιασαν στη διαδρομή προς το σχολείο. Την εκπαίδευσαν να πολεμά. Η δοκιμασία της κράτησε πάνω από ένα χρόνο: «Όταν ήμασταν εκεί, χτύπαγαν και βασάνιζαν κόσμο. Έκλεβαν την περιουσία των πολιτών. Μας ζητούσαν να πυροβολούμε ανθρώπους. Έπρεπε να το κάνουμε. Εάν έλεγες όχι, σε βασάνιζαν ή σε σκότωναν. Ήταν δύσκολο για τις κοπέλες, γιατί τα αγόρια μας ήθελαν για συζύγους».
Η Άννα μαθαίνει τώρα να ράβει, μαζί με άλλες κοπέλες στο κέντρο. Όπως και πολλές άλλες, έχει παιδί. Ελπίζει ότι μέσω αυτής της εκπαίδευσης θα μπορέσει να μαζέψει κάποια χρήματα για τη μόρφωση του αγοριού της. Αλλά και η ίδια ονειρεύεται να γίνει μια μέρα γιατρός.
Η επαγγελματική κατάρτιση είναι μόνο ένα μέρος από το τριετές πρόγραμμα κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης των παιδιών στρατιωτών, που χρηματοδοτείται από το Γραφείο Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ε.Ε.: «Το να καλύψουμε τις ανάγκες των παιδιών στο Νότιο Σουδάν είναι από τις βασικές μας προτεραιότητες. Υπάρχουν δύο εκατομμύρια παιδιά που έχουν χάσει κάθε επαφή με την εκπαίδευση. Εστιάζουμε στα παιδιά, γιατί δεν θέλουμε άλλη μια χαμένη γενιά. Να τους προσφέρουμε τη βασική εκπαίδευση, τα στοιχειώδη προσόντα, ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της χώρας τους» τονίζει ο Ματίας Άικ από το Γραφείο Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ε.Ε.
Ο Κρίστιαν, όπως και οι άλλοι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, έχουν ωφεληθεί από την ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη που τους προσφέρεται. Είναι πολύτιμη βοήθεια ώστε να κλείσουν τα τραύματα του πολέμου. Κοινωνικοί λειτουργοί τους βοηθούν σ' αυτή την προσπάθεια επανένταξης στην κοινωνία. Είναι σίγουρα μια μεγάλη πρόκληση. Ο πατέρας του Κρίστιαν δεν θέλει να τον δει στα μάτια του. Τον μάζεψε ο θείος του, ο αδελφός της μάνας του που έχει πεθάνει: «Όταν επέστρεψε, ήταν αγρίμι. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι συνέβαινε γύρω του. Ακόμη κι εγώ, ο θείος του, τον φοβόμουν. Από τότε που πήγε σχολείο, έμαθε πολλά και άλλαξε εντελώς. Όταν έρχεται, μιλάει πλέον με τον κόσμο. Χαμογελά. Είναι τεράστια αλλαγή».
Το πρόγραμμα που έχει αλλάξει τη ζωή των εφήβων, πραγματοποιείται από την UNICEF. Ο στόχος είναι μια σταθερή δουλειά για τα παιδιά. Λείπουν όμως οι πόροι. Χιλιάδες παιδιά συμμετέχουν ακόμη σε ένοπλες ομάδες αλλά και στον στρατό της χώρας: «Αυτό το πρόγραμμα υποχρηματοδοτείται για πάνω από ένα χρόνο. Χρησιμοποιούμε άλλους πόρους για να το συνεχίσουμε. Εάν δεν έχουμε νέα χρηματοδότηση, ίσως χρειαστεί να κλείσουμε το κέντρο Τιντόκα που είμαστε τώρα. Ίσως και όλο το πρόγραμμα. Και με την ελπίδα ότι η ειρήνη θα συνεχιστεί, θα δούμε σίγουρα καινούργια παιδιά να καταφτάνουν. Θα χρειάζονται τη βοήθειά μας. Χωρίς όμως χρήματα, δεν θα μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε με τον σωστό τρόπο» εξηγεί η Έλεν Σάντμπου Ριένγκ από την UNICEF του Νότιου Σουδάν.
Ο Κρίστιαν θέλει να γίνει υδραυλικός. Ξέρει ότι το μέλλον του εξαρτάται από την ύπαρξη ειρήνης στο Νότιο Σουδάν: «Δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που χτίζουν κανονικά σπίτια. Γιατί το μέρος εδώ, είναι στο επίκεντρο του πολέμου. Εάν όμως υπάρξει ειρήνη, όλα είναι δυνατά».
