2.500 χρόνια από την Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Εκδήλωση για τον επίσημο εορτασμό της επετείου των 2.500 χρόνων από την Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 30 Σεπτεμβρίου, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, στον Πειραιά, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη και της προέδρου της Τιμητικής Κοσμητείας του Επετειακού Έτους «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020», Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη. Η εκδήλωση υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Γενικού Επιτελείου Εθνικής 'Αμυνας.

«Το 2020 συμπληρώνονται 2.500 ετών από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, δύο γεγονότα που σημάδεψαν την εξέλιξη των Περσικών Πολέμων και επηρέασαν καθοριστικά σε πολλαπλά επίπεδα την ελληνική αλλά και την παγκόσμια Ιστορία και τον πολιτισμό», δήλωσε στον χαιρετισμό της η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού. «Οι βάσεις του νεοελληνικού, του ευρωπαϊκού και του δυτικού πολιτισμού, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, και η αναγνωρίσιμη ως κοινή πνευματική και ιδεολογική καταβολή και ταυτότητα των λαών που τον ενστερνίστηκαν και τον καλλιέργησαν περαιτέρω, στηρίζονται εν πολλοίς στα συμβολικά και ουσιαστικά θεμέλια που τέθηκαν ακριβώς πριν 2.500 χρόνια με τις περιφανείς ελληνικές νίκες στα Περσικά, και την καταλυτική επίδραση που αυτές άσκησαν διατηρώντας αμείωτη τη δυναμική τους στο μύθο και στην ιστορία», τόνισε μεταξύ άλλων η κ. Μενδώνη.

Ακολουθεί ολόκληρος ο χαιρετισμός της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού:

«Εκατόν ενενήντα εννέα χρόνια, από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 που οδήγησε στην αποτίναξη του μακραίωνου οθωμανικού ζυγού, την απελευθέρωση του Έθνους και τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, τιμάται μια ακόμη ιδιαίτερα σημαντική επέτειος. Το 2020 συμπληρώνονται 2.500 ετών από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, δύο γεγονότα που σημάδεψαν την εξέλιξη των Περσικών Πολέμων και επηρέασαν καθοριστικά σε πολλαπλά επίπεδα την ελληνική αλλά και την παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό».

Ο πόλεμος ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις-κράτη και την αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών έμελλε να υπερβεί κατά πολύ τα όρια μιας απλής στρατιωτικής σύγκρουσης. Εξελίχθηκε σε μια αντιπαράθεση σε όλα τα επίπεδα, από το πολιτικό και το κοινωνικό, έως το φιλοσοφικό και το ηθικό. Υπήρξε μια 'αναμέτρηση' με την πρωταρχική έννοια του όρου, μια καθολική αντιπαραβολή και αξιολογική κρίση δύο αντιδιαμετρικών πολιτικο-κοινωνικών μοντέλων, ηθικο-αξιακών συστημάτων και κοσμοθεωριών.

Στην αφήγηση των δραματικών γεγονότων των Περσικών Πολέμων από τον Ηρόδοτο και τους μεταγενέστερους συγγραφείς -ιστορικούς και ποιητές- με τα αναμενόμενα πάντοτε στοιχεία ιδεολογικής προδιάθεσης ή ακόμη και μεροληψίας και προκατάληψης, μέσα από τη σύγκρουση και σύγκριση Ελλήνων και Περσών διαμορφώνεται, καλλιεργείται και σταδιακά αποκρυσταλλώνεται μια ειδοποιός διάκριση: Ανάμεσα στην ελληνική αγάπη για την ελευθερία και τον περσικό δεσποτισμό, ανάμεσα στην αρετή του μέτρου, της σωφροσύνης και του σεβασμού στα θεία και στην ύβρη της απληστίας, της αυθαιρεσίας και της αλαζονείας, που οδηγεί στη θεία δίκη, τη νέμεση και την τιμωρία.

Οι φαινομενικά ανέλπιστες και αντίθετες στη λογική των αριθμών θριαμβευτικές στρατιωτικές νίκες των Ελλήνων ανάγονται στο ηθικό τους πλεονέκτημα, στην ανωτερότητα των κινήτρων και στο δίκαιο του σκοπού, που αιτιολογούν τη συμπαράταξη και καταλυτική συμπαράσταση των θεών. Αλλά και οι ήττες καταξιώνονται στη συνείδηση συγχρόνων και μεταγενέστερων ως περιφανείς ηθικές νίκες, συνειδητές θυσίες και υπέρτατες εκδηλώσεις συνέπειας, αρετής, πατριωτισμού και ελευθερίας ή ηθικές δοκιμασίες που λειτουργούν καθαρτικά και διδακτικά.

Ο νικηφόρος πατριωτικός αγώνας των Ελλήνων για την προάσπιση της ελευθερίας τους και την υπεράσπιση όχι μόνο βωμών και εστιών, αλλά ενός τρόπου ζωής, μιας κοσμοθεωρίας και ενός ολόκληρου πολιτισμού απέναντι στον ανατολικό δεσποτισμό και τον ολοκληρωτισμό, αποκτά με το πέρασμα των αιώνων και υπό τη δυναμική συνθετική και ερμηνευτική συνδρομή της ιστορίας και του μύθου, της φιλοσοφίας, της ποίησης και της τέχνης, ένα ισχυρό ηθικό έρεισμα. Αναδεικνύεται σε πρότυπο με το οποίο μπορούν να ταυτιστούν σε συμβολικό επίπεδο οι επόμενες γενεές όχι μόνο του Ελληνισμού, αλλά και ολόκληρου του δυτικού κόσμου, χάρη στη λαμπρή παράδοση που μεταλαμπαδεύτηκε από τους Ρωμαίους στην Αναγέννηση και τη νεότερη εποχή. Στην πορεία η διάκριση και το πεδίο εφαρμογής διευρύνονται και επεκτείνονται γεωγραφικά και εννοιολογικά ανάμεσα σε «Έλληνες» και «βαρβάρους», ανάμεσα σε «Ευρώπη» και «Ασία».

Εδώ και 2.500 χρόνια, ο Ελληνισμός και ο δυτικός κόσμος αναγνωρίζουν στη νικηφόρο έκβαση των Περσικών Πολέμων ένα γεγονός που συνέβαλε καθοριστικά στη διάσωση και εμπέδωση του αναδυόμενου τότε πολιτισμού τους, λειτουργώντας καταλυτικά για τη φιλοσοφική, πολιτική και καλλιτεχνική έκρηξη που ακολούθησε εν συνεχεία υπό τη φυσική και πνευματική ηγεσία της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Η θριαμβευτική νίκη αφενός διέσωσε τον Ελληνισμό, αφετέρου κατέστησε αυτά τα πολιτιστικά επιτεύγματα εφικτά. Πριν τα Περσικά, οι περισσότερες από τις πολυπληθείς ελληνικές πόλεις παρέμεναν σε σημαντικό βαθμό απομονωμένες, συντηρητικές και εσωστρεφείς αγροτικές κοινωνίες. Οι κοινές νίκες γέννησαν μια νέα, περισσότερο συλλογική και εξωστρεφή προοπτική, που αργότερα θα οδηγούσε τους Έλληνες να ανοιχθούν με ανανεωμένη και ισχυρή αυτοπεποίθηση στον κόσμο. Πριν τα Περσικά, η ίδια η Αθήνα αποτελούσε ένα ιδιάζον, μάλλον εκκεντρικό παράδειγμα, όπου ο πειραματισμός με τη δημοκρατία είχε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει. Μετά αναδείχθηκε σε μια τολμηρή, ριζοσπαστική δημοκρατία, που παρά τις εγγενείς της αδυναμίες και εκρηκτικές της αντιθέσεις, ηγήθηκε πολιτικά και πνευματικά των Ελλήνων, δημιούργησε τον Παρθενώνα και ανέδειξε εμβληματικές μορφές όπως του Περικλή, του Θουκυδίδη, του Σοφοκλή και του Αισχύλου.

Τα συνακόλουθα φιλοσοφικά, πολιτικά και κοινωνικά επιτεύγματα των Ελλήνων, επρόκειτο αργότερα μέσω της Ρώμης να διαδοθούν και να εδραιωθούν σε ολόκληρη τη δυτική Μεσόγειο και την Ευρώπη. Με αφετηρία τις νίκες στα Περσικά και πρώτους ηγήτορες τους Αθηναίους και τους Έλληνες, ο δυτικός κόσμος επρόκειτο να αναπτυχθεί πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά με τόλμη και δυναμισμό. Να διατηρήσει - παρά τις προφανείς ατέλειες - ζωντανούς τους γόνιμους σπόρους του ορθολογισμού, της φιλελεύθερης κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας.

Οι βάσεις του νεοελληνικού, του ευρωπαϊκού και του δυτικού πολιτισμού, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, και η αναγνωρίσιμη ως κοινή πνευματική και ιδεολογική καταβολή και ταυτότητα των λαών που τον ενστερνίστηκαν και τον καλλιέργησαν περαιτέρω, στηρίζονται εν πολλοίς στα συμβολικά και ουσιαστικά θεμέλια που τέθηκαν ακριβώς πριν 2500 χρόνια με τις περιφανείς ελληνικές νίκες στα Περσικά, και την καταλυτική επίδραση που αυτές άσκησαν διατηρώντας αμείωτη τη δυναμική τους στο μύθο και στην ιστορία.

Το yπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι παρόν σε όλες τις επετειακές εκδηλώσεις με το δικό του πρόγραμμα, υποστηρίζοντας και ευχαριστώντας σταθερά όλα τα μέλη της Τιμητικής Κοσμητείας και ιδιαίτερα την πρόεδρό της, κ. Μαριάννα Βαρδινογιάννη».

Οι νίκες στους Περσικούς Πολέμους είναι η απαρχή της μακράς και θαυμαστής διαδρομής του δυτικού πολιτισμού, τόνισε η ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου

«Η τιμή και μνήμη των Θερμοπυλών και της Σαλαμίνας συνιστά την ηχηρή υπόμνηση της ευθύνης και της βαριάς ιστορικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αυτής που προσέδωσε στο έθνος μας το ιστορικό του βάθος και το συνέδεσε ακλόνητα με την Ευρώπη» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κατά την ομιλία της στον εορτασμό του επετειακού έτους «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020», στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων.

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε λόγο για «μία ανεκτίμητη παρακαταθήκη που οφείλουμε να διατηρήσουμε ακέραια και ζωντανή, με πλούσιες επιστημονικές και εκπαιδευτικές δράσεις, και να καταστήσουμε ελκυστική και προσιτή στην κοινωνία, κυρίως στους νέους».

Παράλληλα, ανέφερε ότι σήμερα, η χώρα μας και η Ευρώπη αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις και διαφορετικές δοκιμασίες: στην οικονομία, στη δημόσια υγεία, στη γεωπολιτική.

Μάλιστα, τόνισε ότι «Πολλοί μιλούν για κρίση της δημοκρατίας και του ίδιου του πολιτισμού μας» και επεσήμανε ότι « η εμβάθυνση στην ιστορία και τα διδάγματά της, στα γεγονότα που ακτινοβολούν μέσα στους αιώνες, είναι το ανεξάντλητο γνωστικό και ψυχικό μας απόθεμα».

Όπως είπε «Καθαρίζει τη σκέψη μας από τις προκαταλήψεις και μας επανασυνδέει με τα ουσιώδη, τα θεμέλια της συνύπαρξής μας. Μας προφυλάσσει από ιστορικούς αναχρονισμούς και απλουστεύσεις που συρρικνώνουν τα όρια της κατανόησής μας και υπονομεύουν τον διάλογο των πολιτισμών».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Παράλληλα, υποστήριξε ότι «στους εορτασμούς και τις εκδηλώσεις μας ξαναπιάνουμε το νήμα της δημοκρατίας και του φωτεινού πνεύματος που συνδέει την αρχαία με τη σύγχρονη Ελλάδα και την Ευρώπη», ενώ πρόσθεσε ότι «ο επετειακή επιστροφή στις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα αποτελεί την ελάχιστη τιμή και οφειλή στην εθνική μας υπερηφάνεια και την οικουμενική αξία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Υπογράμμισε, επίσης, ότι σήμερα τιμάμε τη μνήμη των προγόνων που πολέμησαν για την ελευθερία τους, αντλώντας θάρρος και έμπνευση από τη σύμπνοια και την αυταπάρνησή τους, τη στρατηγική ευφυΐα και την εφευρετικότητά τους απέναντι σε έναν εχθρό με συντριπτική υπεροχή, αριθμητική και στρατιωτική.

Όπως τόνισε «Στις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα, η αρχαία Ελλάδα ενώθηκε και πολέμησε για τον πιο υψηλό κοινό σκοπό. Κατάφερε με σχέδιο, επινοητικότητα και ομοψυχία να υπερασπιστεί τα πάτρια εδάφη, αλλά και να διαφυλάξει έναν πολιτισμό που έμελλε να ανθίσει και να καθορίσει, με την καθολικότητα των ιδεών και των αρχών του, ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο».

Παράλληλα, σημείωσε ότι αισθανόμαστε δέος και συγκίνηση για την αυτοθυσία και το απαράμιλλο φρόνημα των γενναίων των Θερμοπυλών και της Σαλαμίνας και διευκρίνισε «Όχι όμως μόνο για τα πολεμικά τους κατορθώματα και τη σθεναρή αντίστασή τους στον κατακτητή. Οι επικές αυτές στιγμές, που ανακαλούμε και γιορτάζουμε 2500 χρόνια μετά, συγκροτούν την ιστορική μας συνείδηση και συμπυκνώνουν τις θεμελιώδεις αξίες των πολιτικών και πολιτισμικών μας καταβολών. Αυτές τις αξίες φύλαγαν στις Θερμοπύλες και υπερασπίζονταν στη Σαλαμίνα εκείνοι «οι δίκαιοι κι ίσοι σ' όλες των τες πράξεις / αλλά με λύπη κιόλας κ' ευσπλαχνία» όπως τόσο όμορφα τους θυμάται ο Καβάφης».

Όπως παρατήρησε, χάρη σε εκείνους διασώθηκε και ήκμασε ο ελληνικός πολιτισμός της αρχαιότητας, μήτρα του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού και υποστήριξε ότι «οι νίκες στους Περσικούς Πολέμους δεν είναι μόνον κτήμα της ελληνικής ιστορίας, αλλά η απαρχή της μακράς και θαυμαστής διαδρομής του δυτικού πολιτισμού».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ