Ο Πίτερ Γουόκερ με αφετηρία το βιβλίο του «The Miracle Pill» αναφέρεται στο τι μπορεί να γίνει στις σύγχρονες πόλεις για να αλλάξει ο τρόπος ζωής των κατοίκων
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓια μια εβδομάδα, τον Μάρτιο του 2021, το Euronews παρουσιάζει τα τελευταία νέα από τον τομέα της υγείας στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, αναλύοντας και συζητώντας τις επαναστατικές αλλαγές που θα καθορίζουν το μέλλον της υγείας.
Η σωματική αδράνεια είναι η τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Πολλοί την μπερδεύουν με την τεμπελιά ή την προσωπική επιλογή του να μην κάνεις τίποτε. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένα ζήτημα που συνδέεται άμεσα με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, τις τελευταίες δεκαετίες.
Ο πολιτικός ανταποκριτής και ποδηλάτης Πίτερ Γουόκερ αφιερώνει ένα κεφάλαιο από το καινούργιο του βιβλίο, «The Miracle Pill: Why a sedentary world is getting it all wrong» (Το μαγικό χάπι: Γιατί η καθιστική ζωή είναι λάθος) σ’ αυτό το ζήτημα, που απασχολεί όλη την υφήλιο. Προτείνει μάλιστα λύσεις στους αναγνώστες του.
Σήμερα, 1,5 δις άνθρωποι παγκοσμίως είναι τόσο αδρανείς, ώστε βάζουν μακροπρόθεσμα σε κίνδυνο την υγεία τους. Κάθε χρόνο 5,3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από αιτίες που συνδέονται με την σωματική αδράνεια. Αυτός είναι σχεδόν ο πληθυσμός της Νορβηγίας. Το 80% των παιδιών στη Βρετανία κινούνται τόσο λίγο, ώστε αναμένεται να έχουν στο μέλλον αδύναμα κόκαλα, προβλήματα στην ανάπτυξη των καρδιαγγειακών συστημάτων τους και θα αντιμετωπίσουν χρόνια νοσήματα.
Παρά τους δυσοίωνους αριθμούς και τις απαισιόδοξες προβλέψεις, ο συγγραφέας αφήνει διαρκώς ένα παράθυρο ελπίδας ανοικτό. Θεωρεί ότι αυτά τα μοτίβα και οι συμπεριφορές μπορούν να ανατραπούν και η υγεία του πληθυσμού να βελτιωθεί. Ποτέ δεν είναι αργά για να μην δουλεύουμε τόσες ώρες σε ένα γραφείο ή να μην χρησιμοποιούμε το αμάξι για κάθε ανάγκη που προκύπτει. Ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσουμε να περπατάμε ή να ασχοληθούμε με τη σωματική άσκηση.
Η ευθύνη για αυτό το σοβαρό θέμα που άπτεται της δημόσιας υγείας, δεν βαρύνει, σύμφωνα με τον Γουόκερ κυρίως τα άτομα. Θεωρεί ότι το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο από την προσωπική απόφαση του καθενός μας να αράξει στον καναπέ και να μην κάνει τίποτε ή να βλέπει με τις ώρες περιεχόμενο σε μια από τις πολλές οθόνες που έχει στη διάθεσή του.
Η σωματική αδράνεια και ο σχεδιασμός των πόλεων
Πιστεύει ότι για να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίση πρέπει να κάνουμε πράγματα για τον σχεδιασμό των πόλεών μας. Για παράδειγμα, για να πάμε σε πολλά μέρη, δεν γίνεται να αποφύγουμε το αυτοκίνητό μας. Αν όμως μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε σωστά τη δύναμη της δραστηριότητάς μας όλα μπορούν να αλλάξουν θεαματικά.
Ο τίτλος του βιβλίου - Το Μαγικό Χάπι - σχετίζεται με μια μελέτη στην Δανία που κατέγραψε τις συνήθειες 30.000 τυχαίων ανθρώπων σε διάρκεια 15 ετών. Ένα από τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε, είναι ότι οι άνθρωποι που πήγαιναν στη δουλειά με ποδήλατο, έκανα μια διαδρομή που ήταν κατά μέσο όρο 15 λεπτά, είχαν 40% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της περιόδου της έρευνας.
«Αυτό το στατιστικό εύρημα σε βοηθά να κατανοήσεις γιατί μερικοί ειδικοί συγκινούνται όταν μιλούν για τη σωματική δραστηριότητα. Γι’ αυτό τόσοι πολλοί συγκρίνουν το καθημερινό περπάτημα με ένα θαυματουργό χάπι» επισημαίνει στο βιβλίο του και συμπληρώνει «αν μια επιστημονική ομάδα ανακάλυπτε ένα φάρμακο με το ίδιο αποτέλεσμα στην ανθρώπινη ζωή, θα έπαιρνε σίγουρα το Νόμπελ».
Ο συγγραφέας παρατηρεί παράλληλα τη μείωση των παγκοσμίων επιπέδων φυσικής δραστηριότητας, γιατί ως κοινωνία έχουμε απομακρυνθεί συστηματικά από το τυχαίο, χωρίς σκοπό περπάτημα στη ζωή μας. Αυτό παλιότερα γινόταν σε διάφορες χρονικές στιγμές της ημέρας. Δεν είχε να κάνει με την εκούσια σωματική άσκηση, αλλά με την απλή βόλτα στα μαγαζιά, το ραντεβού με ένα φίλο, την ποδηλασία για να πας στην εργασία σου.
Καθώς ολοένα και περισσότεροι δουλεύουμε πολλές ώρες σε γραφεία, οδηγούμε για να κάνουμε τα ψώνια σε σούπερ μάρκετ ή εμπορικά κέντρα, παίρνουμε το αυτοκίνητο για να πάμε στους φίλους μας ή να πάμε τα παιδιά μας σε διάφορα μέρη, είναι πλέον πολύ εύκολο να μένουμε σωματικά αδρανείς στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας.
Το ενδιαφέρον στοιχείο, που αναδεικνύει, είναι ότι οι άνθρωποι στις πόλεις έχουν μεγαλύτερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας σε σχέση με αυτούς που ζουν σε επαρχία ή απομακρυσμένες περιοχές: «Περπατούν δέκα λεπτά για να πάρουν το λεωφορείο ή το τρένο από το να πάρουν το αυτοκίνητό τους για να πάνε στον προορισμό τους» τονίζει ο συγγραφέας: «Αντίθετα στην επαρχία οι αποστάσεις είναι πιο μεγάλες και αναγκάζεσαι να χρησιμοποιήσεις το αυτοκίνητό σου».
Το σίγουρο είναι ότι πολλές πόλεις δεν διαθέτουν ποδηλατοδρόμους ή δρόμους-λωρίδες για περπάτημα των πεζών. Γι’ αυτό και χρειάζεται να επανασχεδιαστούν και αυτό είναι ζήτημα του κράτους.
Η πανδημία έχει αλλάξει την εικόνα
Η εικόνα στην πανδημία είναι αμφίσημη. Από την μια πλευρά, η πανδημία άλλαξε τη ζωή μας κι οδήγησε πολύ κόσμο σε εγκλεισμό στο σπίτι. Υπάρχουν αυτοί που δεν έχουν διάθεση να κάνουν συστηματική σωματική δραστηριότητα, είτε επειδή έκλεισαν οι χώροι που αθλούνταν ή επειδή δεν είχαν καθοδήγηση ή δεν είχαν διάθεση για κάτι τέτοιο. Πολλοί όμως, λόγω των περιορισμών μετακίνησης ή λόγω της τηλεεργασίας, άρχισαν το περπάτημα, την ελαφριά άθληση, το τζόκινγκ και το ποδήλατο.
Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας: «Πολύς κόσμος που ζει σε αστικές περιοχές είδε ξαφνικά ότι ο ουρανός έγινε και πάλι γαλανός, το νέφος και ο καπνός εξαφανίστηκαν. Πολλοί ενθουσιάστηκαν από την εικόνα των άδειων δρόμων και ξεκίνησαν το ποδήλατο ή βρήκαν χρόνο για βόλτες σε πάρκα». Ταυτόχρονα όμως επισημαίνει: «Βιώνουμε μια περίοδο που ολόκληρες οικονομίες έχουν κλείσει για σχεδόν έναν χρόνο. Η σωματική αδράνεια για δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια μπορεί να σκοτώσει περισσότερο κόσμο από ότι ο κορονοϊός. Ταυτόχρονα έχει αυξηθεί η ανησυχία των ανθρώπων για την υγεία τους και του τι πρέπει να γίνει».
Πότε θα δράσει το «Μαγικό Χάπι»;
Η Ολλανδία είναι πρωτοπόρος στον αστικό σχεδιασμό που ενισχύει την κίνηση, τη δραστηριότητα. Δυστυχώς τα γενικότερα στοιχεία για την Ε.Ε. δεν είναι καλά. Τα 2/3 του ενήλικου πληθυσμού δεν φτάνουν ούτε στα κατώτερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, που είναι αναγκαία για να παραμείνουν υγιή.
Τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν πολύ γρήγορα, αρκεί να υπάρξει ένα πλαίσιο που να ενισχύει τη δραστηριότητα και να προωθεί τη σωματική άσκηση: «Είναι επαναστάσεις που θα έρθουν. Δεν είναι σίγουρο ότι θα είμαι μια από αυτές που αναμένουμε. Τα πράγματα αλλάζουν όμως πολύ γρήγορα».