Πώς οι αρχιτεκτονικοί χώροι του Κατάρ, που έχουν σχεδιαστεί από τα πιο δημιουργικά μυαλά στον κόσμο συνδυάζουν τον μοντερνισμό με την πολιτιστική κληρονομιά;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕκατοντάδες αλληλοσυνδεόμενοι δίσκοι δημιουργούν το σχήμα ενός τριαντάφυλλου της ερήμου. Είναι μια φυσική κρυσταλλική δομή στην υγρή άμμο. Αυτό είναι το Εθνικό Μουσείο του Κατάρ. Είναι εμπνευσμένο από το περιβάλλον, από το οποίο αναδύεται. Πολλοί διάσημοι, ξένοι αρχιτέκτονες επηρεάστηκαν στις δημιουργίες τους από το τοπίο που αντίκρισαν γύρω τους.
Ο Ζαν Νουβέλ σχεδίασε το Εθνικό Μουσείο. Ο Ιεό Μινγκ Πέι σχεδίασε το μουσείο Ισλαμικής Τέχνης και ο Ρεμ Κούλχαας την Εθνική Βιβλιοθήκη.
Ο Αλί Αλραούφ είναι καθηγητής αρχιτεκτονικής και αστικής ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Χαμάντ Μπιν Καλίφα. Επισημαίνει πού έχει στραφεί το ενδιαφέρον του Κατάρ: «Οι πόροι κατευθύνονται κυρίως προς την κατασκευή μουσείων, πολιτιστικών κέντρων, εκπαιδευτικών και ερευνητικών μονάδων. Ταυτόχρονα όμως, ενώ υπάρχει αυτή η γενική ιδέα, δίνουμε στον κάθε αρχιτέκτονα την ελευθερία να δημιουργήσει αυτό που επιθυμεί».
Μάθηση εν μέσω αρχιτεκτονικής
Η πόλη της Εκπαίδευσης. Ένα τόπος μάθησης. Φημίζεται όμως και για την αρχιτεκτονική της. Η παραδοσιακή ισλαμική αρχιτεκτονική και κουλτούρα είναι το σήμα κατατεθέν αυτών των εγκαταστάσεων. Γεωμετρικά μοτίβα κοσμούν τα κτίρια.
Η Νουρ Αλάχ Αμπντελζαγιέντ Βαλντεομίλος είναι Επικεφαλής Αρχιτέκτονας στη Διεύθυνση Μεγάλων Πρότζεκτ του Qatar Foundation: «Όλα τα κτίρια εντός του campus υπηρετούν αρχές και έννοιες που σέβονται το περιβάλλον και αντλούν στοιχεία από τον πολιτισμό, την παράδοση και τις ισλαμικές αρχιτεκτονικές αρχές από όλο τον κόσμο».
Η Αυλή των Επίσημων Εκδηλώσεων του Qatar Foundation, είναι ένας υπαίθριος χώρος που σχεδιάστηκε από τον βραβευμένο Ιάπωνα αρχιτέκτονα Αράτα Ισοζάκι. Πηγή έμπνευσης αποτέλεσε το τοπίο του Κατάρ. Είναι εμπνευσμένη από το παρελθόν και ατενίζει το μέλλον. Είναι κάτι που είναι εμφανές σε όλα τα αρχιτεκτονικά τοπόσημα της χώρας.
Ο κορυφαίος αρχιτέκτονας του Κατάρ
Ο γνωστός αρχιτέκτονας Ιμπραχίμ Αλ Τζαϊντα από το Κατάρ έχει σχεδιάσει μερικά από τα πιο εμβληματικά κτίρια στην Ντόχα και στον υπόλοιπο κόσμο. Ανάμεσά τους και το κτίριο, που ήταν κέντρο διάσωσης και σταθμός Πυροσβεστικής. Ο χώρος έχει μετατραπεί σε ένα σύγχρονο στούντιο τέχνης.
Το πιο πρόσφατο έργο του είναι το στάδιο Αλ Τουμάνα που θα φιλοξενήσει αγώνες του Μουντιάλ, το 2022. Ήθελε να δημιουργήσει κάτι που να αντανακλά την κουλτούρα της χώρας. Πηγή έμπνευσής του το παραδοσιακό ανδρικό «σκουφάκι», γκαφίγια.
Καινοτόμος σχεδιασμός σταδίων
Όταν το Κατάρ κέρδισε τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2022, ήξερε ότι έπρεπε να γίνει μεγάλη προετοιμασία. Η χώρα χρειαζόταν 8 στάδια, το καθένα με ελάχιστη χωρητικότητα 40.000 θεατών. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια έπρεπε να είναι έξυπνα, ευέλικτα και λόγω των υψηλών θερμοκρασιών της ερήμου, να έχουν τεχνολογία ψύξης φιλική προς το περιβάλλον.
Το γήπεδο Ρας Αμπού Αμπούντ θα αποσυναρμολογηθεί εντελώς. Είναι φτιαγμένο από εμπορευματικά κοντέινερ που έχουν τροποποιηθεί. Η φουτουριστική πόλη Λουσέιλ θα φιλοξενήσει το μεγαλύτερο γήπεδο της διοργάνωσης, που έχει διάφορα παραδοσιακά διακοσμητικά σχέδια.
Το στάδιο Αλ Μπαϊτ θυμίζει παραδοσιακή αραβική σκηνή. Διαθέτει 40.000 τετραγωνικά μέτρα πράσινων χώρων. Τα 28.000 καθίσματα θα δωρηθούν σε διάφορα μέρη του κόσμου, μετά τους αγώνες. Το στάδιο Αλ Τζανούμπ, που σχεδίασε η Ζάχα Χαντίντ, αντλεί έμπνευση από τα πανιά του παραδοσιακού ιστιοφόρου ντάου. Έχει αεροδυναμικό σχήμα. Ένα άλλο στάδιο είναι γνωστό ως το διαμάντι της ερήμου. Είναι το πρώτο στάδιο που κέρδισε πέντε αστέρια στο σύστημα παγκόσμιας αξιολόγησης της βιωσιμότητας. Το 85% των υλικών έχουν εισαχθεί από την περιοχή και το 25% των υλικών είναι προϊόν ανακύκλωσης. Ο φωτισμός είναι με led σε όλο το χώρο. Υπάρχουν συστήματα άρδευσης και ανακυκλωμένο νερό.
Έξυπνες πόλεις
Το Κατάρ είναι πρωτοπόρο στις έξυπνες πόλεις. Το Μουσαρέμπ, είναι το πρώτο πρότζεκτ στον κόσμο βιώσιμης αναγέννησης του κέντρου μιας πόλης. Είναι η σύγχρονη μεταμόρφωση της παλιάς εμπορικής συνοικίας της Ντόχα.
Εκτείνεται σε 310 στρέμματα και έχει πάνω από 100 κτίρια. Ανάμεσά τους μουσεία, ξενοδοχεία, εστιατόρια, θέατρα, εμπορικά κέντρα και το Doha Design District.
Κάθε εκατοστό της συνοικίας έχει δημιουργηθεί με άξονα τη βιωσιμότητα. Υπάρχουν πάνω από 5000 ηλιακά πάνελ στις στέγες. Οι δρόμοι έχουν σχεδιαστεί ώστε να προσφέρουν σκιά στους πεζούς. Φυτά και δέντρα μεγαλώνουν σε συνθήκες ερήμου. Ένα τραμ που λειτουργεί με ηλεκτρικές μπαταρίες σταματά σε όλα τα σημαντικά μέρη της πόλης. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να γίνει πραγματικότητα αυτή η φουτουριστική εικόνα του ιστορικού κέντρου της πόλης.
Η Σέϊκα Αλ Σουλαϊτι, διευθύντρια στον τομέα του Interior Design στην Msheireb Properties θεωρεί ότι αυτή είναι μια εξαιρετική μαγιά για να γίνει η χώρα, ο σημαντικότερος κόμβος δημιουργίας στην περιοχή: «Κάθε στοιχείο της πόλης είναι αντικείμενο σχεδιασμού. Εγώ που εργάζομαι σ’ αυτό το πρότζεκτ για πάνω από δέκα χρόνια, όταν περπατώ στο δρόμο, πάντα ανακαλύπτω μια νέα αξιοθαύμαστη λεπτομέρεια».
Αυτές οι λεπτομέρειες διακρίνουν τη συγκεκριμένη περιοχή και δημιουργούν μια νέα ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική γλώσσα.