«Η εθνική πρωτοβουλία των Gr - eco islands ξεκινά από εδώ, από τη Χάλκη», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Η εθνική πρωτοβουλία των Gr - eco islands ξεκινά από εδώ, από τη Χάλκη, μετά την πρωτοβουλία της Αστυπάλαιας, για να απλωθεί σε πολλά περισσότερα ακόμα νησιά -σε πρώτη φάση- και σε όλα τελικά τα ελληνικά νησιά σε βάθος χρόνου, προβάλλοντας ουσιαστικά ένα μοντέλο του αύριο», σημείωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Χάλκη για τη μετατροπή του νησιού σε πρότυπο πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτάρκειας, ψηφιακών καινοτομιών και βιώσιμης κινητικότητας.
Τόνισε δε ότι «εδώ, στη Χάλκη το πράσινο μέλλον της ανάπτυξης για όλους χαράζει σε μια Ελλάδα η οποία αλλάζει. Μια Ελλάδα η οποία πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια προσπάθεια για ένα ακόμα πιο υγιές περιβάλλον φροντίζοντας, ταυτόχρονα, την εθνική οικονομία με συμπράξεις που στηρίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
«Πετυχαίνουμε εδώ στη Χάλκη να περάσουμε στην εποχή- και επιτρέψτε μου εδώ να δανειστώ έναν αγγλοσαξονικό όρο- των «prosumers», των καταναλωτών - παραγωγών, που αξιοποιούν τις φυσικές πηγές ενέργειας για να καλύψουν τις ανάγκες τους χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις. Καλώ σήμερα και τους υπόλοιπους νησιωτικούς Δήμους να ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα, να δημιουργήσουν, με την υποστήριξή μας, τις δικές τους Ενεργειακές Κοινότητες και να ενταχθούν με τη σειρά τους στην πρωτοβουλία GR - eco islands», τόνισε παράλληλα ο Πρωθυπουργός.
«Έχω, εδώ στα χέρια μου», συνέχισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, «λογαριασμούς των επόμενων μηνών των κατοίκων του νησιού, που δείχνουν πρακτικά το μηδενισμό του σκέλους των ανταγωνιστικών χρεώσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ, χάρη στον συμψηφισμό που έχει πραγματοποιηθεί. Ένας ενδεικτικός λογαριασμός: από τα 407 ευρώ θα πέσει στα 157 ευρώ. Και αντίστοιχα παραδείγματα, αντίστοιχες μειώσεις, θα δουν όλοι οι κάτοικοι του νησιού πολύ σύντομα, στους επόμενους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. Είναι μια τολμηρή απάντηση, όχι μόνο στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στις αυξήσεις των τιμών που προκαλεί η πρόσφατη κρίση στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Αλλά είναι και η καλύτερη απόδειξη ότι -ειδικά για τον τόπο μας- οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η μόνη μακροχρόνια σταθερή λύση. Γιατί μπορεί η κυβέρνηση να έχει πάρει άμεσα μέτρα ανακούφισης των καταναλωτών και να προωθεί ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για το ζήτημα των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, μεσομακροπρόθεσμα όμως τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δύναμη του Ήλιου, του ανέμου και της θάλασσας».
Ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «δράσεις όπως το GR - eco islands γίνονται και διπλωματικοί βραχίονες της Ελλάδας στο ισοζύγιο των νέων συσχετισμών στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Κάτι που αναβαθμίζει τη διεθνή θέση της αλλά και ενισχύει τον ρόλο της στη Μεσόγειο και στην Ευρώπη, ειδικά μάλιστα σε μία περίοδο που η Ευρώπη καλείται να κάνει τα πρώτα της βήματα στην κατεύθυνση της στρατηγικής αυτονομίας της. Και είναι σαφές ότι αυτή δεν μπορεί να οικοδομηθεί χωρίς την ενεργειακή αυτονομία της».
«Η Χάλκη, όμως, πρέπει να είναι μόνο η αρχή. Διότι ο μετασχηματισμός των ελληνικών νησιών με βιώσιμες πρακτικές, είναι ένα ταξίδι στο οποίο το ελληνικό δημόσιο όπως είπε και ο κύριος Υπουργός, θα επενδύσει 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ από μια σειρά από χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει στη διάθεσή του τα επόμενα χρόνια», ανέφερε ακόμη ο Πρωθυπουργός.
Όραμα- σημασία της πρωτοβουλίας
Η ενεργειακή μετάβαση της χώρας, όπως αυτή αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), αποτελεί για τα ελληνικά νησιά μια ευκαιρία για να αναδείξουν το σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην προσπάθεια επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί για μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, αξιοποιώντας παράλληλα τις δυνατότητες που δίνονται για το σκοπό αυτό στο πλαίσιο της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης.
Η πρωτοβουλία επικεντρώνεται στην επιτυχή μετάβαση των ελληνικών νησιών προς την κλιματική ουδετερότητα με παράλληλη τόνωση των τοπικών οικονομιών μέσω δέσμης αλληλοσυμπληρούμενων δράσεων, υπό το πρίσμα της αειφόρου ανάπτυξης.
Υπό αυτό το πρίσμα, η αναπτυξιακή τους προοπτική επιχειρείται μέσω ολοκληρωμένων παρεμβάσεων να διασυνδεθεί άμεσα με την παραγωγή και αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας, την αειφορική διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων, την κυκλική και γαλάζια οικονομία, τη διασυνδεσιμότητα των νησιών με βασική προτεραιότητα στις θαλάσσιες μεταφορές, την ψηφιακή μετάβαση, τη διαφοροποίηση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού κ.ο.κ.
Ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης ενός βιώσιμου κυκλικού αναπτυξιακού υποδείγματος, αναμένεται - μεταξύ άλλων - η δημιουργία μιας νέας «εικόνας» των νησιών που αφενός θα διασφαλίσει ποιοτικές συνθήκες διαβίωσης για τους μόνιμους και εποχικούς κατοίκους καθώς και νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας και αφετέρου ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ολοένα αυξανόμενου ρεύματος των περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων τουριστών.
Συνεπώς, η πράσινη μετάβαση στην προκείμενη περίπτωση στοχεύει να αποτελέσει ανταγωνιστικό τουριστικό πλεονέκτημα και κατ’ επέκταση διέξοδο προς μία βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη ιδιαίτερα των μικρών νησιών που δεν έχουν πληθώρα υφιστάμενων αναπτυξιακών επιλογών.
Η πρωτοβουλία GR-eco islands έρχεται να αξιοποιήσει την εμπειρία και τα πολύ χρήσιμα συμπεράσματα, από πιλοτικά έργα που υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται στον ενεργειακό κατά βάση τομέα σε μεμονωμένα νησιά, όπως αυτά στην Τήλο, στον Άη-Στράτη ή στην Αστυπάλαια. Γίνεται έτσι μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα κοινό πλαίσιο μέσα από το οποίο όλα τα ελληνικά νησιά, ξεκινώντας από τα πιο μικρά, θα μπορέσουν να είναι συμμέτοχοι στην πράσινη μετάβαση που συντελείται, αποτελώντας εν τέλει παραδείγματα προς μίμηση για άλλες ευρωπαϊκές περιοχές και χώρες.
Η πρωτοβουλία αφορά στο σύνολο των νησιών της χώρας, ενώ σε πρώτη φάση προτεραιότητα δίνεται στα μικρότερα, μη διασυνδεμένα και απομακρυσμένα νησιά.
Βασικοί πυλώνες της πρωτοβουλίας
Η πρωτοβουλία στοχεύει στην υλοποίηση παρεμβάσεων σε ευρύ φάσμα τομέων. Οι βασικοί τομείς παρέμβασης αφορούν στους 4 παρακάτω πυλώνες/άξονες:
Στον τομέα της Ενέργειας, ο βασικός στόχος είναι η επίτευξη Ενεργειακής και Κλιματικής Ουδετερότητας. Αυτή θα επιτευχθεί με τη μέγιστη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών, μέσω υβριδικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγή υδρογόνου, την αύξηση της ενεργειακής εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα αλλά και σε όλους τους τομείς δραστηριότητας όπως είναι ο τουριστικός κ.α.
Στον ίδιο άξονα, αποτελεί προτεραιότητα ο εξηλεκτρισμός στις Μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των οδικών και θαλάσσιων μεταφορών, κάτι που συνοδεύεται από την ανάγκη ανάπτυξης των απαραίτητων υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.
Στο τομέα της συνδεσιμότητας των νησιών, και σε άμεση σχέση με τα παραπάνω, είναι πολύ σημαντική η ανάπτυξη νέων και ο εκσυγχρονισμός υφιστάμενων λιμενικών και άλλων υποδομών, αλλά και ο εκσυγχρονισμός του στόλου του ακτοπλοϊκού δικτύου που εξυπηρετούν ενδονησιωτικά.
Στον τομέα της κυκλικής οικονομίας εντάσσονται τα θέματα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, και ο τομέας της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, όπου ζητούμενο είναι η διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε επαρκές και καλής ποιότητας νερό, συμπεριλαμβανόμενης της ανάπτυξης φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων αφαλάτωσης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτον Τομέα του Τουρισμού οι παρεμβάσεις αναμένεται να έχουν συμπληρωματικό και αθροιστικό χαρακτήρα. Τόσο οι παρεμβάσεις για πράσινη ενέργεια και βελτίωση ενεργειακής απόδοσης, όσο και οι παρεμβάσεις στην βιώσιμη κινητικότητα, αναμένεται να μεταβάλλουν την εικόνα των νησιών, προσδίδοντάς του ένα «πράσινο» profile και ενισχύοντας έτσι την ελκυστικότητά τους προς αυτούς που θέλουν να τα επισκεφτούν.
Επιπλέον τομείς παρέμβασης αφορούν στα εξής:
διατήρηση και αξιοποίηση της διακριτής περιφερειακής/τοπικής πολιτιστικής κουλτούρας
προώθηση περιφερειακών/τοπικών προϊόντων διατροφής και ανάπτυξη/διαφοροποίηση της αγροτικής δραστηριότητας
διαφύλαξη του ιδιαίτερου φυσικού κεφαλαίου της βιοποικιλότητας των νησιών μας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗπροώθηση εξαιρετικά γρήγορης ευρυζωνικής σύνδεσης μέσω της ενίσχυσης των ψηφιακών υποδομών καθώς και η ανάπτυξη δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών που θα αναβαθμίσουν τη ζωή των κατοίκων και θα διευκολύνουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Πόροι Υλοποίησης
Η πρωτοβουλία GR - eco islands κινητοποιεί πόρους από όλα τα Ταμεία, Προγράμματα και γενικότερα πηγές χρηματοδότησης όπως ΕΣΠΑ 2021-2027 (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ+, Ταμείο Συνοχής, ΤΔΜ, ΕΤΘΑΥ), Πυλώνες 2 και 3 Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης) ΤΑΑ/RRF.
Έχει ήδη προβλεφθεί στα σχέδια των Προγραμμάτων ΕΣΠΑ 2021-2027 (συμπληρωματικά με τους πόρους του ΤΔΜ) ως αρχική συνεισφορά ποσό περίπου 100 εκατ. ευρώ συνολικά από το Τομεακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», καθώς και από τα Περιφερειακά Προγράμματα Ιονίων Νήσων, Βορείου Αιγαίου και Νοτίου Αιγαίου.
Προβλέπεται επιπλέον η αξιοποίηση περίπου 200 εκατ. ευρώ από το υπό σύσταση Ταμείο Απανθρακοποίησης, διασφαλίζοντας τη χρηματοδοτική επάρκεια που θα είναι αναγκαία για την υλοποίηση παρεμβάσεων σε ευρεία ομάδα ελληνικών νησιών.