Πρώτη τετ α τετ συνομιλία μεταξύ Τζο Μπάιντεν - Σι Τζινπίνγκ - Πρακτικά αμετακίνητες στις θέσεις τους οι δύο πλευρές μετά την ολοκλήρωση της ψηφιακής συνόδου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΉταν η πρώτη τετ α τετ συζήτηση μεταξύ των προέδρων Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον Τζο Μπάιντεν, έστω και αν έγινε ψηφιακά.
Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ είναι παλιοί «γνωστοί» και μετέφεραν το καλό μεταξύ τους κλίμα και στη συνάντηση.
Στόχος των συνομιλιών, που θα συνεχιστούν σε ψηφιακή μορφή, είναι να αποτρέψουν «την αντιπαλότητα μεταξύ των δύο χωρών να εξελιχθεί σε σύγκρουση», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Η σύνοδος διεξήχθη με φόντο την συνεχιζόμενη κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ της Ουάσινγκτον και του Πεκίνου για σειρά ζητημάτων, από την Ταϊβάν ως τα ανθρώπινα δικαιώματα και από τον συνεχιζόμενο διμερή εμπορικό πόλεμο ως τις κινεζικές εδαφικές διεκδικήσεις, το Χονγκ Κονγκ, τη Σιντζιάνγκ, το Θιβέτ κ.λπ.. Ο τόνος μπορεί να έχει αλλάξει σε σύγκριση με την περίοδο του Ντόναλντ Τραμπ, η διμερής σχέση όμως παραμένει πιο τεταμένη παρά ποτέ από το 1979, όταν τα δύο κράτη σύναψαν επίσημα διπλωματικές σχέσεις.
Καθεμιά από τις δύο χώρες θεωρεί την άλλη τη βασική ανταγωνίστριά της σε διεθνές επίπεδο. Η Ουάσινγκτον αντιμετωπίζει με βαθιά καχυποψία την άνοδο της ισχύος του Πεκίνου και τις διεκδικήσεις του. Από την άλλη, η κινεζική ηγεσία διαμαρτύρεται ολοένα εντονότερα για τον αμερικανικό προστατευτισμό.
Δεν περιμέναμε καμία αιφνίδια πρόοδο και δεν υπήρξε καμία, συνόψισε αμερικανός αξιωματούχος μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters μετά τη σύνοδο.
Ο Κινέζος πρόεδρος χαιρέτισε στην αρχή της συζήτησης χρησιμοποιώντας μια έκφραση στα κινεζικά που αποδίδεται «παλιέ μου φίλε» τον Αμερικανό ομόλογό του, παρότι ο Τζο Μπάιντεν δήλωνε δημόσια τον Ιούνιο πως οι δυο τους δεν είναι επ’ ουδενί «φίλοι».
Ο Σι Τζινπίνγκ επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη έκφραση στην αρχή της συζήτησης με τον αμερικανό ομόλογό του, σε μια προσπάθεια να δείξει αληθινή καλή θέληση, όπως το είδε ο Ουάνγκ Χουιγιάο, πρόεδρος του ινστιτούτου μελετών Κέντρο για την Κίνα και την Παγκοσμιοποίηση.
«Η Κίνα και οι ΗΠΑ πρέπει να σέβονται η μια την άλλη», είπε ο Σι Τζινπίνγκ. Κάλεσε να αποκατασταθεί καλύτερη «επικοινωνία», να βαθύνει η διμερής «συνεργασία», να επιδιωχθεί «ειρηνική συνύπαρξη». Οι δύο κυβερνήσεις πρέπει να «αναλάβουν τις ευθύνες τους» έναντι του υπόλοιπου κόσμου, εγγυώμενες πως η διμερής σχέση δεν θα οδηγηθεί σε τροχιά σύγκρουσης, είπε. Η Γη είναι αρκετά μεγάλη για να αναπτυχθούν και οι δύο χώρες και η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο δεν πρέπει να παίζουν παιγνίδια μηδενικού αθροίσματος, πρόσθεσε.
Αλλά και ο Τζο Μπάιντεν επέμεινε στο ότι «ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις δύο χώρες δεν πρέπει να μετατραπεί σε σύγκρουση, είτε ηθελημένα ή αθέλητα».
Στη σύνοδο συμμετείχαν από την κινεζική πλευρά ο υπουργός Εξωτερικών Ουάνγκ Γι και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Λίου Χε, αρμόδιος για τις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Στην άλλη πλευρά, στη συζήτηση συμμετείχαν ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν.
Τόσο η Ουάσινγκτον, όσο και το Πεκίνο υποβάθμιζαν εκ των προτέρων κάθε προσδοκία για απτές προόδους στη σύνοδο αυτή. Δεν αναμένονταν «συγκεκριμένα αποτελέσματα», προειδοποιούσε ο Λευκός Οίκος. Ο Τζάο Λιτζιάν, εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, είπε από την πλευρά του πως αναμενόταν οι δύο ηγέτες να έχουν «ειλικρινή, εις βάθος και πλήρη ανταλλαγή απόψεων» για τις διμερείς σχέσεις, που βρίσκονται σε «κρίσιμο σταυροδρόμι».
Ο κ. Μπάιντεν υπογράμμισε στον κ. Σι, σύμφωνα με την ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα ο Λευκός Οίκος, ότι οι ΗΠΑ «θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται τα συμφέροντα και τις αξίες τους και, μαζί με τους συμμάχους και τους εταίρους τους, να διασφαλίζουν ότι οι κανόνες (...) θα οδηγήσουν σε ένα διεθνές σύστημα ελεύθερο, ανοικτό και δίκαιο». Εξέφρασε τις «ανησυχίες του για τις (κινεζικές) πρακτικές στη Σιντζιάνγκ, στο Θιβέτ, στο Χονγκ Κονγκ, και ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα ευρύτερα».
Είπε ακόμη πως παρότι η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να τηρεί την πολιτική της «ενιαίας Κίνας», εναντιώνεται «σθεναρά» σε κάθε «μονομερή» απόπειρα «να αλλάξει το status quo ή να καταφερθεί πλήγμα στην ειρήνη και στη σταθερότητα στο στενό της Ταϊβάν».
Για το ίδιο ζήτημα, ο κ. Σι τόνισε στον κ. Μπάιντεν πως το Πεκίνο θα αναγκαστεί να λάβει «αποφασιστικά μέτρα» εάν δυνάμεις που τάσσονται «υπέρ της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν» ξεπεράσουν αυτή που η κινεζική κυβέρνηση θεωρεί «κόκκινη γραμμή», ανέφεραν κινεζικά κρατικά ΜΜΕ.
Η ακριβής ατζέντα της συνομιλίας δεν έγινε γνωστή, ούτε ελήφθη κάποια συγκεκριμένη απόφαση.
Όπως εξηγούν αναλυτές, στόχος αυτών των συναντήσεων είναι να πέσουν οι τόνοι μεταξύ των δύο χωρών, που είχαν έρθει σε ανοιχτή αντιπαράθεση στη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ.
Ένα πρώτο βήμα έγινε την προηγούμενη εβδομάδα, όταν Ουάσιγκτον και Πεκίνο συνυπέγραψαν διακήρυξη για κοινές προσπάθειες στη μείωση των εκπομπών ρύπων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.