Ελλάδα: Το «στοίχημα» της ανάπτυξης - Επιπλέον έσοδα χωρίς νέους φόρους

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στην κατεύθυνση της μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης με ταυτόχρονη αύξηση των εσόδων από την φορολογία κινείται ο πρϋπολογισμός του 2022 στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, που κατατέθηκε στην Βουλή, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα φέρει αυξημένα φορολογικά έσοδα για το 2022 .

Σε αυτόν δεν περιλαμβάνεται κανένας νέος φόρος ενώ στελέχη του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι θα φανεί δημοσιονομικά και η μείωση του φορολογικού συντελεστή από το 24% στο 22% για τις επιχειρήσεις.

Τα συνολικά φορολογικά έσοδα για το 2022 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν από 46,56 δισ. σε 50,055 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα σε σχέση με το προσχέδιο κατά 536 εκατ. ευρώ. Αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην μεγαλύτερη προσδοκώμενη ανάπτυξη.

Ανάμεσα στο 2021 και στο 2022 υπάρχει μία θετική διαφορά φορολογικών εσόδων ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Αν δει κανείς την διάρθρωση της φορολογίας και την διαφορά μεταξύ των δύο ετών, η αύξηση οφείλεται αποκλειστικά στην ανάπτυξη.

Πιο συγκεκριμένα οι φόροι που αναφέρονται στην κατανάλωση είναι περισσότεροι σχεδόν κατά 2,2 δισ. ευρώ, ενώ οι φόροι από το εισόδημα είναι αυξημένοι κατά 1,3 δισ. και είναι περίπου ισομερώς κατανεμημένοι ανάμεσα σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα από τα φυσικά πρόσωπα εκτιμάται ότι θα έρθουν επιπλέον 653 εκατ. και από τις επιχειρήσεις 614 εκατ.

Επίσης η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να φέρει περισσότερα έσοδα ύψους 520 εκατ. για τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) από ασφαλιστικές εισφορές.

Σε ό,τι αφορά τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, μετά την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 55.425 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 602 εκατ. ευρώ ή 1,1%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025, κυρίως λόγω επικαιροποίησης του μακροοικονομικού πλαισίου μεγέθυνσης της οικονομίας.

Η διάρθρωση των φόρων του 2022

Με βάση τις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού 2022, οι εισπράξεις του Δημοσίου κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους αναμένεται να κινηθούν ως εξής:

- Φόρος εισοδήματος: Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 15,348 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 799 εκατ. ευρώ ή 5,5% έναντι του στόχου. Ειδικότερα:

1. ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 10,352 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 196 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου και

2. ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να παρουσιάσει αύξηση κατά 582 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025 και να διαμορφωθεί στα 3,794 δισ. ευρώ, λόγω επικαιροποίησης του μακροοικονομικού πλαισίου μεγέθυνσης της οικονομίας που σχετίζεται με τα κέρδη των επιχειρήσεων μετά την πανδημία.

- Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών: Τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 28,491 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 176 εκατ. ευρώ ή 0,6%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025. Ειδικότερα:

1. τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 18,755 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 42 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου,

2. οι φόροι κατανάλωσης προβλέπονται στα 7,067 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένοι κατά 58 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

- Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών: Από φόρους και δασμούς επί εισαγωγών προβλέπονται έσοδα 297 εκατ. ευρώ, οριακά αυξημένα έναντι του στόχου.

- Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας. Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 2,503 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 75 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

- Λοιποί φόροι παραγωγής: Από τους λοιπούς φόρους παραγωγής προβλέπονται έσοδα ύψους 1,034 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 43 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

- Φόροι κεφαλαίου: Οι φόροι κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθουν σε 170 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 50 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025, κυρίως λόγω της κατάργησης του φόρου γονικών παροχών - δωρεών έως 800.000 ευρώ, για συγγενείς πρώτου βαθμού.

- Λοιποί τρέχοντες φόροι. Τα έσοδα από τους λοιπούς τρέχοντες φόρους προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.213 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 190 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025, κυρίως λόγω των μειωμένων μη ταξινομημένων φορολογικών εσόδων και της ορθής ταξινόμησής τους, ανάλογα με τη φύση τους, στις κατηγορίες εσόδων.

- Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 4,957 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 86 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης: Τι «βλέπουν» οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης

Ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας «βλέπουν» οι διεθνείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης, στις οποίες άλλωστε βασίστηκαν σε σημαντικό βαθμό οι αναβαθμίσεις του ελληνικού αξιόχρεου την τελευταία διετία.

Οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης -S&P, Fitch και Moody's- σημειώνουν ότι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και οι πόροι ύψους 31 δισ. ευρώ (από επιχορηγήσεις και δάνεια) του Ταμείου Ανάκαμψης, η εκταμίευση των οποίων αναμένεται να αυξηθεί από το 2022 και να παραμείνει υψηλή έως το 2026, θα δώσουν μεγάλη ώθηση στις επενδύσεις και συνεπώς και στην ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η γρήγορη μείωση των κόκκινων δανείων των ελληνικών τραπεζών, χάρη κυρίως στις τιτλοποιήσεις τους μέσω του σχεδίου «Ηρακλής» που προώθησε η κυβέρνηση, αναμένεται, επίσης, να συμβάλλει στην υψηλή αύξηση του ΑΕΠ καθώς θα δώσει τη δυνατότητα στις τράπεζες να επιταχύνουν τις χορηγήσεις δανείων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Η ανάπτυξη θα βοηθήσει στην αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους, το οποίο και οι τρεις μεγάλοι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης προβλέπουν ότι θα μειωθεί σταδιακά από το πολύ υψηλό επίπεδο άνω του 200% του ΑΕΠ, στο οποίο αυξήθηκε πέρυσι λόγω της πανδημίας και των μεγάλης έκτασης μέτρων στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που έλαβε η κυβέρνηση.

S&P

Ο S&P, που αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας φέτος τον Απρίλιο στη βαθμίδα "ΒΒ" από "ΒΒ-" επισήμανε ότι αναμένει ισχυρές αναπτυξιακές επιδόσεις για την περίοδο 2022-2024. Για το 2022 προέβλεπε αύξηση του ΑΕΠ 5,8% σε συνέχεια της ανάκαμψης το 2021 από την κρίση του κορονοϊού, η οποία θα συνεχισθεί το 2023 και το 2024 με ρυθμούς 5% και 4,5%, αντίστοιχα.

«Για τα επόμενα τρία χρόνια αναμένουμε ότι η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, κάτι που ισχύει και για την αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της. Αναμένουμε ότι η οικονομική επίδοσή της θα τροφοδοτηθεί κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές φέτος, αν και δεν αναμένουμε ότι τα τουριστικά έσοδα θα φθάσουν στα επίπεδα του 2019 πριν το 2024-2025», σημείωνε ο οίκος στην ανακοίνωσή του.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Κατά την άποψή μας», προσέθεσε, «ένα από τα "κλειδιά" για την ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών δανείων καθώς αυτή θα έδινε ώθηση στις χορηγήσεις δανείων στον ιδιωτικό τομέα».

Fitch

Ο Fitch αναβάθμισε το αξιόχρεο της Ελλάδας τον Ιανουάριο του 2020 σε "ΒΒ" από "ΒΒ-". Στην πιο πρόσφατη ανακοίνωση (1η Οκτωβρίου 2021), αναθεώρησε ανοδικά την πρόβλεψή του για την αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ φέτος στο 6% μετά την ισχυρή ανάπτυξη στο πρώτο εξάμηνο του έτους, ενώ σημείωσε ότι είναι πιθανό η ανάπτυξη το 2021 να είναι ακόμη υψηλότερη από το επίπεδο αυτό.

Για το 2022 και το 2023, ο οίκος προβλέπει χαμηλότερους αλλά ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, της τάξης του 4% και 3,5%, αντίστοιχα.

«Για το 2022, αναθεωρήσαμε προς τα κάτω την πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη στο 4% από 5,3% λόγω του λιγότερο θετικού αποτελέσματος βάσης (carryover effect). Όμως, η ανάκαμψη θα συνεχιστεί καθώς η χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης θα εντείνεται και θα αυξάνονται οι δαπάνες. Οι επιχορηγήσεις του Ταμείου που αντιστοιχούν στην Ελλάδα ανέρχονται σε 18,4 δισ. ευρώ (στο 10,1% του ονομαστικού ΑΕΠ το 2019, που την καθιστούν μία από τις πιο ωφελημένες χώρες). Υποθέτουμε ότι ένα ποσοστό λίγο χαμηλότερο από το 45% θα διατεθεί στην περίοδο 2021-2023».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Όσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια, ο οίκος σημείωσε ότι μειώθηκαν στα 29,4 δισ. ευρώ ή το 20,3% στο τέλος του φετινού Ιουνίου από 47,2 δισ. ευρώ ή 30,1% στο τέλος του 2020.

Moody's

O Moody's αναβάθμισε το ελληνικό αξιόχρεο σε "Ba3" τον Νοέμβριο του 2020, σημειώνοντας ότι αναμένει πως «οι ισχυρότερες επενδυτικές προοπτικές θα στηρίξουν την ανάκαμψη και θα βελτιώσουν ουσιαστικά τις προοπτικές ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα». Σημαντικότερο για το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας, ανέφερε, «είναι ότι η ανάπτυξη αναμένεται να ανέλθει κατά μέσο όρο στο 3,5% μεσοπρόθεσμα».

«Οι συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις στηρίζουν μία βιώσιμη βελτίωση της θεσμικής ισχύος και έχουν ήδη οδηγήσει σε απτή πρόοδο σε τομείς, περιλαμβανομένης της φορολογικής διοίκησης και συμμόρφωσης και της μάχης κατά της διαφθοράς. Κατά την άποψη του Moody's, ο κίνδυνος αναστροφής αυτών των σημαντικών βελτιώσεων είναι μικρός», σημείωνε πέρυσι τον Νοέμβριο ο οίκος, προσθέτοντας: «Η ελληνική οικονομία θα ωφεληθεί από τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, σε συνδυασμό με τις εισροές πολύ σημαντικών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης».

Την περασμένη Τετάρτη (17 Νοεμβρίου 2021), σε έκθεσή του για τις προοπτικές της Ευρωζώνης, ο Moody's προέβλεψε ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας 4,3% το 2022 και παράλληλη μείωση του δημόσιου χρέους κατά περισσότερο από 10 ποσοστιαίες μονάδες στο 191% του ΑΕΠ. Σε άλλη έκθεσή του, της περασμένης Δευτέρας (15 Νοεμβρίου 2021), αναφέρθηκε στη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού και της φερεγγυότητας των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών -Alpha Bank, Eurobank, Εθνικής Τράπεζας και Τράπεζας Πειραιώς- που οδηγεί σε θετική δυναμική του αξιόχρεου τους.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ