Τα σχολεία δεν έχουν μόνο χαρακτήρα εκπαιδευτικό αλλά και κοινωνικό, όπου τα παιδιά και οι νέοι συναναστρέφονται με συνομήλικούς τους, συνεργάζονται και εξερευνούν διαφορετικές πραγματικότητες από τις δικές τους. Το κίνημα των Special Olympics (SO) αξιοποιεί τον ρόλο των σχολείων με στόχο την ενίσχυση της ένταξης μέσω του προγράμματος «Σχολεία Ενταξιακού Αθλητισμού» (Unified Schools). Αυτήν τη στιγμή, σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόσμο ενώνουν τις δυνάμεις τους ενάντια στις διακρίσεις για ττην νοητική αναπηρία, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας των. SO
Tα SO χρησιμοποιούν τη δύναμη για αλλαγή πουέχει ο αθλητισμός , ώστε να βοηθήσουν τα άτομα με νοητική αναπηρία (ΝΑ) να ανακαλύψουν νέες δυνατότητες, ικανότητες, δεξιότητες και στόχους. Στη βάση αυτής της αποστολής, τα Σχολεία Ενταξιακού Αθλητισμού κάνουν μια προσπάθεια να έρθουν σε επαφή νέα άτομα με ή χωρίς ΝΑ και να καταπιαστούν με αθλητικές δραστηριότητες, τα Αθλήματα σε Μεικτές Ομάδες (Unified Sports), ώστε να προκύψουν περισσότερες ευκαιρίες για ένταξη. Ο όρος «νοητική αναπηρία», ο πιο κοινός για να περιγράψει την αναπτυξιακή αναπηρία, χρησιμοποιείται για άτομα με περιορισμούς στις λειτουργίες και τις δεξιότητες γνωσιακού τύπου, όπως η επικοινωνία και οι κοινωνικές δεξιότητες και η ατομική φροντίδα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο πρόγραμμα έχει λάβει ουσιαστική στήριξη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), έναν από τους παγκοσμίως εξέχοντες φιλανθρωπικούς οργανισμούς. «Η συνεργασία με το ΙΣΝ πραγματικά μεταμόρφωσε το κίνημά μας», λέει ο Τιμ Σράιβερ, επικεφαλής του Διεθνούς Διοικητικού Συμβουλίου των Special Olympics International, ο οποίος έχει δει τις τελευταίες δεκαετίες να επεκτείνεται το κίνημα σε 200 χώρες του κόσμου.
«Η στήριξή τους έδωσε την ώθηση για να φτάσουν τα Σχολεία Ενταξιακού Αθλητισμού παντού στον κόσμο, και έτσι τα SO μπόρεσαν να υλοποιήσουν το έργο τους σε σχολεία από κάθε γωνιά του πλανήτη. Χάρη στη στήριξη αυτή, επίσης, το κίνημά μας κατόρθωσε να αναλύσει τα δεδομένα που συγκεντρώσαμε αναφορικά με τις στάσεις της νεολαίας, την εκπαίδευση του προσωπικού και τους τρόπους με τους οποίους τα σχολεία έγιναν πιο δυνατά, πιο ανθεκτικά και πιο ενταξιακά κάνοντας χρήση των δικών μας μοντέλων προγραμματισμού».
Ο διαχωρισμός των μαθητών με αναπηρίες δεν ξεπερνιέται εύκολα στα σχολεία, και τα SO αναγνωρίζουν ότι δεν είναι εύκολο να προαχθεί η κοινωνική ένταξη τη στιγμή που ο διάλογος για την εκπαίδευση δεν ασχολείται ούτε με τη φυσική ένταξη. Ωστόσο, το πρόγραμμα των Σχολείων Ενταξιακού Αθλητισμού μπορεί να προσαρμοστεί καταλλήλως ώστε να προσφέρεται για σχολεία στα οποία φοιτούν νέα άτομα με και χωρίς ΝΑ, να συμπορεύονται ειδικά και μη σχολεία, αλλά και να συνδέονται τα ειδικά σχολεία με τοπικούς συνδέσμους που επικεντρώνονται σε άτομα με ΝΑ.
Η Μαρία Γκούσιου, 24 ετών, και η Νοταλία Καραγιώργου-Γαβαλά, 17 ετών, αποτελούν ένα ζευγάρι Νεαρών Ηγετών με και χωρίς ΝΑ του προγράμματος των SO στην Ελλάδα, όπου το πρόγραμμα των SO Hellas στα σχολεία έχει τεθεί σε λειτουργία από το 2018 και έχει κάνει τεράστια πρόοδο στην προώθηση της ένταξης των νέων 12-18 ετών με ΝΑ. Τα ζευγάρια αυτά απαρτίζονται από έναν Αθλητή με ΝΑ (Unified Athlete) και έναν Συναθλητή χωρίς ΝΑ (Unified Partner). Η Μαρία και η Νοταλία γνωρίζονται από το 2015, και η φιλία τους έχει δυναμώσει έπειτα από τη συμμετοχή τους σε διοργανώσεις και δράσεις των SO.
Η Μαρία, ως Nεαρή Ηγέτιδα και επιτυχημένη αθλήτρια των Special Olympics Hellas , ειδικεύεται στην ποδηλασία μικρών και μεσαίων αποστάσεων, κέρδισε χρυσό μετάλλιο στους 14ους Παγκόσμιους Αγώνες του Λος Άντζελες και συμμετέχει σε πολλές Στρογγυλές Τράπεζες για Νεαρούς Ηγέτες των Special Olympics Ευρώπης Ευρασίας. «Αγαπώ το πρόγραμμα και μου αρέσει να είμαι με άλλα άτομα, να παίζουμε και να μιλάμε, και αγαπώ και το μπάσκετ», λέει η Μαρία, της οποίας η αυτοπεποίθηση και η αντοχή έχουν μεγαλώσει έπειτα από τη συμμετοχή της στην πρωτοβουλία των SO.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Νοταλία επίσης Νεαρή Ηγέτιδα των Special Olympics Hellas είναι μαθήτρια των Εκπαιδευτηρίων Δούκα, πιστοποιημένο Σχολείο Champion Ενταξιακού Αθλητισμού (Unified Champion School) των SO, και συμμετέχει ενεργά στο σχεδιασμό και τη διεξαγωγή διοργανώσεων για το πρόγραμμα. Προσφάτως, εργάστηκε για το πρόγραμμα «Παίζουμε Μαζί. Μαθαίνουμε Μαζί.»., το οποίο παρουσιάστηκε, στο Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Αθήνας. Όμως, μεγαλύτερη σημασία για τη Νοταλία έχει η στενή της σχέση με τα άτομα με ΝΑ. «Εντάχθηκα στο πρόγραμμα επειδή ήθελα να μάθω νέα πράγματα, να διευρύνω τους ορίζοντές μου και να έρθω σε επαφή με άτομα με αναπηρία», λέει η Νοταλία. «Νομίζω πως με βοήθησε να γίνω καλύτερος άνθρωπος. Το παιχνίδι με διαφορετικά από εμένα άτομα με έκανε να καταλάβω ότι δεν υπάρχουν φράγματα ανάμεσά μας. Οι όποιες αναπηρίες δεν αποτελούν εμπόδια για αυτά τα άτομα ή για εμάς».
«Παρά την πολιτισμική διαφορετικότητα στον κόσμο, υπάρχει μια πανανθρώπινη δίψα για επαφή, σχέσεις και ειρήνη, μια έλξη προς τη σημασία της ένταξης», λέει ο Τιμ Σράιβερ. Και συνεχίζει αναφέροντας ότι στόχος του προγράμματος είναι επίσης να δυναμώσουν οι φωνές των νέων ανθρώπων με ΝΑ, ώστε να συμβάλλουν, με τη σειρά τους, στην αλλαγή της στάσης των άλλων και στην οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης εκατέρωθεν.
«Τα περισσότερα ενταξιακά προγράμματα δίνουν έμφαση στη φυσική εγγύτητα» προσθέτει ο Σράιβερ. «Εμάς μας ενδιαφέρει η κοινωνική εγγύτητα, οι σχέσεις εμπιστοσύνης, η φιλία, η βαθιά ενσυναίσθηση και θέλουμε οι νέοι να γίνουν φορείς κοινωνικών αλλαγών, να αναπτύξουν τις κοινωνικές επαφές που θα τους κάνουν παντοτινούς υπέρμαχους της ένταξης», λέει ο Σράιβερ.
Μια μελέτη για την αποτελεσματικότητα των Σχολείων Ενταξιακού Αθλητισμού στην Ελλάδα κατέληξε σε ενθαρρυντικά συμπεράσματα αναφορικά με τη δεκτικότητα των νέων ανθρώπων απέναντι στην ένταξη. Μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα είπαν ότι πλέον είναι κατά 90% πιο πιθανό να δηλώσουν πως μπορούν να μάθουν από άτομα που είναι διαφορετικά από αυτούς, αλλά και να νιώσουν πως μπορούν να βελτιώσουν το σχολικό τους περιβάλλον. Ταυτόχρονα, εννιά στους δέκα μαθητές με ΝΑ που συμμετέχουν στα Special Olympics Hellas ένιωσαν ότι έτυχαν θετικής αντιμετώπισης από τους συνομήλικούς τους.
Με τη στήριξη του ΙΣΝ, τα SO κατόρθωσαν να μετατρέψουν πάνω από 2.000 σχολικές μονάδες σε Σχολεία Ενταξιακού Αθλητισμού, να εκπαιδεύσουν πάνω από 20.000 προπονητές και εκπαιδευτικούς, καθώς και να παράσχουν προγραμματισμό για πάνω από 200.000 νέα άτομα ανά τον κόσμο.
Ο Σράιβερ προβλέπει λαμπρό μέλλον για την ένταξη. «Βλέπω νέους ανθρώπους δίχως ΝΑ να έχουν όραμα για ένα μέλλον διαφορετικό, ενταξιακό, δίκαιο, θετικό, και να συνεργάζονται με νέα άτομα με ΝΑ. Η ανθρωπότητα είναι όμορφη και καλή όταν της δίνεται η ευκαιρία», λέει ο Σράιβερ, τονίζοντας ότι το πρόγραμμα αφορά ολοκληρωτικά τη δυνατότητα των ανθρώπων με ΝΑ να ακουστούν και να είναι ορατοί. «Η κύρια οδός προς την καλυτέρευση, προς την αλλαγή, είναι οι φωνές των ατόμων που είτε έχουν υποφέρει είτε έχουν όραμα για αλλαγή. Έχουμε ανάγκη τις φωνές τους. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αυτοί οι νέοι άνθρωποι μας οδηγούν προς ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον».
