Σενεγάλη: Η εξάντληση των αλιευτικών πόρων ενισχύει την παράτυπη μετανάστευση στην Ευρώπη

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η ανάπτυξη της ευημερίας και η πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης είναι μερικά από τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της συνόδου κορυφής του Φεβρουαρίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αφρικανικής Ένωσης.

Σε αυτήν την εκπομπή Witness, η ρεπόρτερ του euronews Βαλερί Γκοριά μας μεταφέρει στη Σενεγάλη, για να δούμε πώς αυτά τα δύο ζητήματα συνδέονται άμεσα. Ταξίδεψε στο Σεν Λουί, ένα κομβικό σημείο της χώρας για την αλιεία, όπου η κοινότητα παλεύει τώρα με την εξάντληση των αλιευμάτων. Ενώ πολλοί εκεί κατηγορούν την αλιευτική συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σενεγάλης ότι απειλεί τα προς το ζην τους, η κρίση ωθεί πολλούς νέους να ταξιδεύουν παράνομα στην Ευρώπη.

Η διαδρομή με το αυτοκίνητο από το Ντακάρ, την πρωτεύουσα της Σενεγάλης, στην παραλιακή πόλη Σεν Λουί διαρκεί τέσσερις ώρες Οι αναμνήσεις από την προηγούμενη επίσκεψή μου, πριν από περίπου 20 χρόνια, σε αυτό τον τουριστικό προορισμό, αλλά και κομβικό σημείο για το ψάρεμα, ήταν ακόμα ζωντανές στο μυαλό μου.

Δεκάδες πολύχρωμες πιρόγες απλώνονται στις ηλιόλουστες ακτές του Ατλαντικού. Δεκάδες πληρώματα περήφανων ψαράδων Λεμπού, οι πιο φημισμένοι της Σενεγάλης, ξεφορτώνουν κασόνια γεμάτα ψάρια. Γυναίκες με τα παιδιά τους διεκδικούν το μερίδιό τους από τα αλιεύματα που προορίζονται για μεταποίηση ή για τοπική πώληση.

Σκηνές από έναν άλλο κόσμο, από μια άλλη εποχή.

Διαλυμένη από τη διάβρωση και καλυμμένη με σκουπίδια, η γλώσσα άμμου Μπαρμπαρί έχει ερημώσει πια από τα ψαροκάικα, τα οποία τώρα εκφορτώνουν τα αλιεύματά τους στις όχθες του ποταμού Σενεγάλη.

Η ένταση είναι ακόμα εκεί. Η χαρά που είχα παρατηρήσει πριν τόσο καιρό, έχει αντικατασταθεί πλέον με θυμό «Το ψάρι είναι σάπιο! Ξένα σκάφη μολύνουν τη θάλασσα μας, δείτε αυτό!» φώναξε ένας ιχθυοπώλης, κουνώντας μικρά ψάρια μπροστά στην κάμερα μου. «Θα φύγουμε όπως ήρθαμε, χωρίς τίποτα», αντήχησε μια άλλη, δείχνοντάς μου τους άδειους κουβάδες που θα έπαιρνε πίσω στο σπίτι.

Οι ντόπιοι κατηγορούν τους ξένους για την εξάντληση των πόρων. «Τα σκάφη τους εμποδίζουν το ψάρεμα, μολύνουν τη θάλασσα και πιάνουν ό,τι πιάναμε». Λέει ο Καλά, ο καπετάνιος μιας ψαρόβαρκας, πριν επιβιβαστεί με το πλήρωμά του. Δίπλα του ο Μουσταφά Ντιένγκ, ένας συνταξιούχος ψαράς και τοπικός ήρωας. Είναι επικεφαλής δύο σωματείων παραδοσιακών αλιέων.

Επιτίθεται στις παράνομες πρακτικές πολλών κινεζικών πλοίων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Είναι ακόμη πιο εξοργισμένος με τις βλαβερές συνέπειες της αλιευτικής συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σενεγάλης, που επιτρέπει στα ευρωπαϊκά σκάφη να αλιεύουν τόνο και μερλούκιο, πέρα ​​από τα 12 χλμ από την ακτή, τα οποία προορίζονται για παραδοσιακό ψάρεμα.

«Οι Ευρωπαίοι που ψαρεύουν τόνο πρέπει να αγοράσουν νεαρά ψάρια για να τα χρησιμοποιήσουν ως ζωντανό δόλωμα, αντί αυτά να αφεθούν να μεγαλώσουν για να κατοικήσουν τις θάλασσες. Και τα σκάφη που ψαρεύουν μερλούκιο, είναι τράτες βυθού και αυτό απαγορεύεται στην Ευρώπη! Αυτές οι συμφωνίες αφορούν όλα τα ψάρια και δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό προς το παραδοσιακό ψάρεμα» τονίζει δυνατά, ενώ η ομάδα των ψαράδων που στέκεται δίπλα του, συμφωνεί με τα λεγόμενά του.

Μια μέρα μετά την πρώτη μας συνάντηση, ξαναβρίσκομαι με τον καπετάνιο Καλά, αμέσως μετά την επιστροφή του από τη θάλασσα. Η εξάντληση φαίνεται στο βλέμμα και τη συμπεριφορά όχι μόνο τη δική του αλλά και του πληρώματός του.

«Τίποτα, δεν υπάρχει τίποτα» αναστενάζει. Υπήρχαν πολλές μηχανότρατες κοντά μας. Ισπανικά και κινεζικά πλοία. Κάποια απέχουν μόλις 7 χιλιόμετρα από την ακτή. Δεν είναι σωστό».

Δεν είναι σωστό ούτε για την Αμίνα, μια κυρία που ασχολείται με την παραδοσιακή επεξεργασία ψαριών. Μετακόμισε στο Σεν Λουί με την οικογένειά της από ένα ψαροχώρι που επλήγη βαριά από την κρίση, έξι ώρες οδικώς από την πόλη. Ήρθαν εδώ αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Όμως μάταια.

«Εκτός από σήμερα, σε δύο μήνες δεν έχουμε καταφέρει να επεξεργαστούμε κανένα ψάρι. Είμαστε τόσο κουρασμένοι» αναστενάζει. «Αν ήταν στο χέρι μας, θα ζητούσαμε βοήθεια εναντίον αυτών των σκαφών. Για να σταματήσουν και να μπορούμε πιάνουμε εμείς ψάρια. Δεν υπάρχουν άλλα ψάρια. Στείλαμε ακόμη και τα παιδιά μας με βάρκες στην Ευρώπη. Κάποιοι πήγαν στην Ισπανία, άλλοι τα κατάφεραν και άλλοι όχι».

Τρεις από τους γιους της προσπάθησαν να περάσουν λαθραία στα ισπανικά Κανάρια νησιά με ψαρόβαρκες. Μόνο ένας τα κατάφερε. Ο δεύτερος αγνοείται. Πριν από τέσσερις μήνες ενημερώθηκε ότι ο τρίτος πέθανε στη θάλασσα.

Η πρέσβειρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την οποία μίλησα στο Ντακάρ γνωρίζει πολύ καλά τα παράπονα των αλιευτικών κοινοτήτων. Επιμένει όμως ότι η αλιευτική συμφωνία υποστηρίζει τη βιωσιμότητα.

«Αυτή η συμφωνία βασίζεται στην ύπαρξη πλεονάσματος πόρων. Εάν αυτό δεν υπάρχει, η αλιευτική συμφωνία δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Το δεύτερο σημείο είναι ότι ο μερλούκιος και ο τόνος δεν είναι είδη που αλιεύονται από τους παραδοσιακούς ψαράδες της Σενεγάλης. Άρα δεν υπάρχει ανταγωνισμός», λέει.

«Μόλις πουλήσεις τα ψάρια, δεν μένει σχεδόν τίποτα. Δεν υπάρχει κέρδος! Και δεν έχουμε άλλη δουλειά. Από τη γέννησή μας μόνο τη θάλασσα ξέρουμε, εξαρτώμαστε από αυτήν. Κανείς δεν θα μείνει εδώ, θα πάμε όλοι στην Ισπανία!» υπογραμμίζει ένας ψαράς.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Υπάρχουν προγράμματα εύρεσης εργασίας για τους νέους στον ιδιωτικό τομέα, τα οποία υποστηρίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στοχεύουν να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στον αυξανόμενο αριθμό των ανθρώπων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη. Ο Αμπίμπου Κα έχει προσλάβει αρκετούς από αυτούς, αφού τους εκπαίδευσε στο εστιατόριό του, Darou Salam. 

Ζαχαροπλάστης στο επάγγελμα, αυτός ο εστιάτορας θέλει να μοιραστεί τις γνώσεις του. Είναι σίγουρος ότι οι νέοι μπορούν να έχουν μέλλον στη χώρα τους: «Αυτό που θέλουμε είναι να μεταφέρουμε αυτά που ξέρουμε στους νέους, να τους μεταδώσουμε τη θέληση, την ενέργεια, να πετύχουν κάτι. Αυτό που θέλω είναι πριν το Darou Salam γιορτάσει τα δέκατα ή τα δέκατα πέμπτα γενέθλιά του, να έχουν βγει αρκετοί επιχειρηματίες από εδώ. Αυτή είναι η ευχή μου».

Sous-chef στο Darou Salam, ο Γιούνους είναι πλέον σίγουρος για το μέλλον. Προσπάθησε επίσης να περάσει στην Ευρώπη με βάρκα, πριν τον πιάσει η ακτοφυλακή. Κάτι που θεωρεί πλέον ως εύνοια της τύχης: «Έχω φίλους, που πέρυσι ναυάγησαν. Με πόνεσε πολύ. Δεν μετανιώνω. Γιατί τώρα έχω τη δική μου ζωή. Ονειρεύομαι να αποκτήσω κάτι δικό μου».

Το να έχει κάποιος περιουσία εδώ είναι κάτι που αφορά μια μειοψηφία νέων στο Σεν Λουί. Είναι ένα μακρινό όνειρο για τους περισσότερους που θέλουν να πάνε στην Ευρώπη.

Ο ίδιος ο λόγος που ο Καλά, ο καπετάνιος, ένας ρωμαλέος αλλά ήπιος άντρας στα τριάντα του, μου λέει ότι φρόντισε να πηγαίνουν όλα τα παιδιά του στο σχολείο. Δεν θέλει να ακολουθήσουν την οικογενειακή παράδοση, ούτε όμως και το σύνθημα που ακούγεται από όλους όσους θέλουν να περάσουν στην Ευρώπη: «Βαρκελώνη ή θάνατος!»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ