Έντονες αντιδράσεις από Σιν Φέιν, Εργατικούς και Βρυξέλλες - Ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμη και εμπορικού πολέμου μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένου Βασιλείου - Για «γραφειοκρατικές διορθώσεις» μιλά ο Μπόρις Τζόνσον.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΝομοσχέδιο με το οποίο τροποποιεί συγκεκριμένες διατάξεις του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του Brexit, καταθέτει τη Δευτέρα στη Βουλή των Κοινοτήτων η βρετανική κυβέρνηση εν μέσω μεγάλης έντασης στην περιοχή.
Αν και το Λονδίνο διαβεβαιώνει ότι οι προτεινόμενες αλλαγές είναι «νόμιμες», το Εργατικό Κόμμα και το Σιν Φέιν μιλούν για «παραβίαση του διεθνούς δικαίου».
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποιεί ξεκάθαρα ότι μια τέτοια μονομερής πρωτοβουλία σημαίνει αθέτηση διεθνούς συνθήκης και δικαιολογεί εμπορικής φύσεως αντίποινα - με άλλα λόγια, ακόμη κι έναν εμπορικό πόλεμο.
Το πρωτόκολλο υπεγράφη για να προστατεύσει την Ενιαία Αγορά μετά το ευρωβρετανικό «διαζύγιο», χωρίς να επιφέρει την επάνοδο ενός σκληρού συνόρου μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και άρα να διατηρήσει την ειρήνη που συμφωνήθηκε το 1998 με τη συνθήκη που έμεινε γνωστή ως «Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής», η οποία τερμάτισε τρεις δεκαετίες αιματηρών ταραχών μεταξύ Ενωτικών και Ρεπουμπλικανών.
Με το σκοπό αυτό, το Πρωτόκολλο θεσμοθετούσε τελωνειακό συνορο στην Ιρλανδική Θάλασσα. Παρ' όλα αυτά, οι Ενωτικοί υποστηρίζουν ότι απειλεί τη θέση της περιοχής εντός του Ηνωμένου Βασιλείου. Το ενωτικό DUP τονίζει πως, αν το Πρωτόκολλο δεν τροποποιηθεί, δεν θα συμμετάσχει στη νέα κυβέρνηση του Μπέλφαστ, της οποίας για πρώτη φορά ηγείται το ρεπουμπλικανικό Σιν Φέιν που επικράτησε στις εκλογές της 5ης Μαΐου.
Η βρετανική κυβέρνηση, η οποία στηρίζει τους Ενωτικούς, ανακοίνωσε στα μέσα Μαΐου την πρόθεσή της να τροποποιήσει το Πρωτόκολλο. Με βάση το σχέδιό της, πρόκειται να εισάγει ένα νέο σύστημα, ώστε τα αγαθά που διακινούνται και παραμένουν εντός του Ηνωμένου Βασιλείου να περνούν από ένα «πράσινο κανάλι», το οποίο θα τα απαλάσσει από γραφειοκρατικές διαδικασίες. Παράλληλα, τα προϊόντα που προορίζονται για την Ευρωπαϊκή Ένωση θα περνούν από τους ελέγχους που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
«Γραφειοκρατικές απλοποιήσεις»
Σύμφωνα με τον Μπόρις Τζόνσον, η Βρετανία θέλει απλά να επιδιορθώσει τα προβλήματα με το εμπόριο προς τη Βόρεια Ιρλανδία κατά την μετά Brexit εποχή στη νομοθεσία που θα αφορά τη μη εφαρμογή μερών της συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, χαρακτηρίζοντας τις αλλαγές «γραφειοκρατικές απλοποιήσεις».
«Είναι σχετικά απλό να το κάνουμε αυτό, είναι μια γραφειοκρατική αλλαγή που χρειάζεται να γίνει. Ειλικρινά είναι ένα σχετικά ασήμαντο πακέτο ρυθμίσεων», δήλωσε ο Τζόνσον στον ραδιοφωνικό σταθμό LBC, αψηφώντας τους επικριτές που υποστηρίζουν ότι η νομοθεσία θα παραβιάσει το διεθνές δίκαιο.
«Το μόνο που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να έχουμε κάποιες γραφειοκρατικές απλοποιήσεις μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας».
«Νόμιμο και δίκαιο»
Όμως κατά την πρόεδρο του Σιν Φέιν Μαίρη Λου ΜακΝτόναλντ, το Πρωτόκολλο δουλεύει. Η Μακντόναλντ κατηγόρησε την Κυριακή τη βρετανική κυβέρνηση ότι ετοιμάζεται «να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο», τροποποιώντας το Πρωτόκολλο, ισχυριζόμενη ότι με τον τρόπο αυτό ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον προσπαθεί να αποκαταστήσει την τραυματισμένη του εξουσία.
Σύμφωνα με την επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών, οι προτάσεις της κυβέρνησης είναι «σχεδιασμένες για να ενισχύσουν τον εγωισμό και τις ηγετικές φιλοδοξίες του Μπόρις Τζόνσον ή των επίδοξων διαδόχων του».
Οι δηλώσεις γίνονται λίγες ημέρες μετά την επιβίωση του Τζόνσον από μια πρόταση δυσπιστίας εναντίον του, η οποία προήλθε από το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα.
Αλλά και η αντίπολίτευση των Εργατικών κατηγορεί την κυβέρνηση ότι θέλει να παραβιάσει τον νόμο. Η Εργατική Ρέιτσελ Ριβς εγκάλεσε την κυβέρνηση την Κυριακή ότι φαίνεται να «χτίζει ρεκόρ ως προς την παραβίαση νόμων», αναφερόμενη και στο λεγόμενο "Party-gate".
Ο αρμόδιος για τη Βόρεια Ιρλανδία υπουργός Μπράντον Λιούις διαβεβαίωσε περί του αντιθέτου. Όπως είπε, το σχέδιο της κυβέρνησης είναι «νόμιμο» και «δίκαιο». Εξήγησε δε ότι στόχος του είναι να «διορθώσει» τα προβλήμταα που προκάλεσε η ηλοποίηση του Πρωτοκόλλου, ώστε να απλοποιήσει το εμπόριο μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, αλλά και να καθησυχάσει τους Ενωτικούς.
Ο πλησιέστερος γείτονας του Ηνωμένου Βασιλείου, η Δημοκρατία της Ιρλανδίας, η οποία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει επανειλημένα προειδοποιήσει κατά μιας μονομερούς αλλαγής στο Πρωτόκολλο. «Η δημοσίευση αυτού του νομοσχεδίου θα δημιουργήσει πολλά περισσότερα προβλήματα από όσα θα λύσει, όχι μόνο μεταξύ της Βρετανίας και της Ιρλανδίας, αλλά μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν γένει», προειδοποίησε την Πέμπτη ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών Σάιμον Κόβενι που σημείωσε πως, από τη στιγμή που το Λονδίνο ανακοίνωσε τις προθέσεις του, η στάση της Ε.Ε. έχι σκληρύνει.
Όμως ο Μπράντον Λιούις κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Ένωση για έλλειψη ευελιξίας κατά τις διαπραγματεύσεις της με το Ηνωμένο Βασίλειο. «Πιστεύω ότι υπήρξαν ανειλικρινείς, όταν έλεγαν πως είναι ευέλικτοι», δήλωσε ο υπουργός την Κυριακή στο BBC. «Για την ακρίβεια, δεν έχουν δείξει την ευελιξία που χρειάζεται, ώστε να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα για τους πολίτες της Βόρειας Ιρλανδίας».