Ουκρανία και Ρωσία υπέγραψαν χωριστά τη συμφωνία και δεν κάθισαν ούτε στο ίδιο τραπέζι.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔύο χωριστές συμφωνίες με την Τουρκία και τον ΟΗΕ υπέγραψαν την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη η Ουκρανία και η Ρωσία για την εξαγωγή σιτηρών και γεωργικών προϊόντων μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Το Κίεβο αρνήθηκε να υπογράψει απευθείας το κείμενο της συμφωνίας με τη Μόσχα, η οποία υπέγραψε ίδια συμφωνία με την Άγκυρα και τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Υπουργοί των κυβερνήσεων της Ρωσίας και της Ουκρανίας υπέγραψαν χωριστά τη συμφωνία, αποφεύγοντας επιμελώς να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να έχουν χειραψία στη συνάντηση αυτή που πραγματοποιήθηκε στο μέγαρο Ντολμάμπαχτσε στην Κωνσταντινούπολη.
Η συμφωνία μεταξύ του Κιέβου και της Μόσχας, προκειμένου να ανοίξουν ξανά οι εξαγωγές των σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα, θα βοηθήσει να κατευναστεί μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση, δήλωσαν ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Σήμερα, υπάρχει ένας φάρος στη Μαύρη Θάλασσα. Ένας φάρος ελπίδας (και) δυνατότητας (...) και ανακούφιση σε έναν κόσμο που τον χρειάζεται περισσότερο από ποτέ», δήλωσε ο Γκουτέρες κατά την τελετή υπογραφής, καλώντας τη Ρωσία και την Ουκρανία να εφαρμόσουν πλήρως τη συμφωνία.
«Μην έχετε αμφιβολία ότι πρόκειται για μία συμφωνία για όλον τον κόσμο. Θα φέρει ανακούφιση στις αναπτυσσόμενες χώρες που φλερτάρουν με τη χρεοκοπία και στους πιο ευάλωτους που είναι στα όρια του λιμού. Θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση των τιμών των τροφίμων παγκοσμίως που ήδη πριν τον πόλεμο βρίσκονταν σε επίπεδα ρεκόρ, ένας πραγματικός εφιάλτης για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Συγκεκριμένα, η πρωτοβουλία που μόλις υπογράψαμε ανοίγει το δρόμο για εξαγωγές σημαντικών όγκων τροφίμων από τρια ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα, την Οδησσό, το Τσορνομόρσκ και το Πιβντένι», πρόσθεσε ο Γκουτέρες.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε και από την Τουρκία, θα βοηθήσει στην πρόληψη του λιμού και στη μείωση του παγκόσμιου πληθωρισμού των τροφίμων. Εξέφρασε δε την ελπίδα «το βήμα που κάναμε στην Κωνσταντινούπολη σε συνεργασία και με άλλους να συμβάλει στην ειρήνη και να γίνει ένα νέο σημείο καμπής. Δεν έχει σημασία πώς θα τελειώσει ο πόλεμος επί του πεδίου, η ειρήνη θα καταστεί δυνατή μόνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
H ευθύνη για την εφαρμογή της συμφωνίας για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών επαφίεται στα Ηνωμένα Έθνη, δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος.
«Όλος ο κόσμος κατανοεί ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιδοθεί σε προβοκατόρικες ενέργειες, σε απόπειρες αναίρεσης των ουκρανικών και διεθνών προσπαθειών. Όμως εμπιστευόμαστε τον ΟΗΕ. Τώρα είναι δική του ευθύνη να εγγυηθεί την τήρηση της συμφωνίας», είπε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο καθημερινό του διάγγελμα.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, η συμφωνία εξυπηρετεί πλήρως τα συμφέροντα της χώρας. Σημείωσε μάλιστα ότι ο ουκρανικός στρατός θα ελέγχει «κατά 100% την πρόσβαση στα λιμάνια».
Με βάση τη συμφωνία που υπέγραψαν σήμερα οι δύο πλευρές, θα καταστεί δυνατή η εξαγωγή περίπου 20 εκατομμυρίων τόνων της περσινής συγκομιδής αλλά και της φετινής. «Πρόκειται για το εισόδημα των αγροτών, όλου του γεωργικού τομέα και του κρατικού προϋπολογισμού. Μιλάμε για θέσεις εργασίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε δημητριακά αξίας περίπου 10 δισ. δολαρίων», εξήγησε ο Ζελένσκι.
«Υπάρχει μια πιθανότητα να μειωθεί η σοβαρότητα της επισιτιστικής κρίσης που προκάλεσε η Ρωσία και να εμποδιστεί μια παγκόσμια καταστροφή, ένας λιμός που θα οδηγούσε σε πολιτικό χάος σε πολλές χώρες του κόσμου, ιδίως σε εκείνες που μας βοηθούν», πρόσθεσε. «Αυτή είναι μια νέα απόδειξη ότι η Ουκρανία είναι ικανή να αντισταθεί σε αυτόν τον πόλεμο», κατέληξε.
Εκ μέρους της Ουκρανίας τη συμφωνία υπέγραψε ο υπουργός Υποδομών της χώρας Αλεξάντρ Κουμπρακόφ, σύμφωνα με τον οποίο ήταν οι στρατιωτικές επιτυχίες της πατρίδας του που κατέστησαν δυνατή τη συμφωνία. Σε δηλώσεις που έκανε στην τηλεόραση, ο Κουμπρακόφ αναφέρθηκε στην ανακατάληψη του Φιδονησιού, μιας μικρής αλλά στρατηγικής σημασίας νησίδας που βρίσκεται κοντά σε πολλά μεγάλα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα. Η ανακατάληψη του νησιού, είπε, ήταν μια «σημαντική στιγμή».
Ο Κουμπρακόφ είπε επίσης ότι η Ουκρανία δεν βλέπει να υπάρχει κίνδυνος να φτάσουν τα ρωσικά πλοία στα ουκρανικά λιμάνια μέσω των ασφαλών διαδρόμων που ορίζει η συμφωνία καθώς, σε μια τέτοια περίπτωση, θα βρίσκονταν αντιμέτωπα με τους ουκρανικούς πυραύλους, όπως είπε.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Ουκρανίας Κιρίλο Μπουντάνοφ είπε στην τηλεόραση ότι τα παράλια της Ουκρανίας προστατεύονται από πυραυλικά συστήματα και ότι η Ρωσία προσπάθησε, αλλά δεν κατάφερε να περάσει πολλούς «απαράδεκτους» όρους στη συμφωνία για την εξαγωγή των σιτηρών. «Η Ρωσία ήθελε πραγματικά να συνοδεύει νηοπομπές σιτηρών με πολεμικά πλοία, ήθελε να κάνει επιθεωρήσεις στο ουκρανικό έδαφος κ.ο.κ.», είπε ο Μπουντάνοφ. «Όμως κανένα από αυτά τα αιτήματα δεν θα υλοποιηθεί. Και η Ρωσία τελικά συμφώνησε», πρόσθεσε.
Η Ουκρανία βασίζεται στον ΟΗΕ για να εφαρμόσει τη συμφωνία για την εξαγωγή σιτηρών, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπ, υπογραμμίζοντας ότι «δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στη Ρωσία». «Έχουμε εμπιστοσύνη στον ΟΗΕ, ως την κινητήρια δύναμη αυτής της συμφωνίας, ως θεσμό, καθώς και στον γενικό γραμματέα που επενδύει τη φήμη και την ικανότητά του ώστε να λειτουργήσει αυτή η συμφωνία και να μην την σπάσει η Ρωσία, όπως έχει κάνει με πολλές άλλες συμφωνίες», είπε ο Κουλέμπα σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.
«Η Ουκρανία δεν έχει εμπιστοσύνη στη Ρωσία. Δεν νομίζω ότι έχει κανείς λόγους να εμπιστεύεται τη Ρωσία», επέμεινε ο Κουλέμπα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαιρετίζει τη συμφωνία, αναφέρει σε γραπτή ανακοίνωσή του ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ. Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας έκανε λόγο για «ένα κρίσιμο βήμα προς τα εμπρός στις προσπάθειες να ξεπεραστεί η παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια που προκαλείται από την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την ταχεία και με καλή πίστη εφαρμογή της σημερινής συμφωνίας».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ κ. Μπορέλ τονίζει ότι «η απρόκλητη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει καταστροφικό παγκόσμιο αντίκτυπο. Η Ρωσία σκόπιμα καταστρέφει τις γεωργικές και μεταφορικές υποδομές και τον εξοπλισμό της Ουκρανίας, προκαλώντας ελλείψεις καυσίμων και δημιουργώντας προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων παγκοσμίως μέσω του αποκλεισμού των λιμανιών της Ουκρανίας και της λεηλασίας των ουκρανικών σιτηρών. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία έχει θέσει σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Η παρούσα συμφωνία προσφέρει την ευκαιρία να αρχίσει η αντιστροφή αυτής της αρνητικής πορείας».
Τέλος, οι ΗΠΑ τη Ρωσία να θέσει «γρήγορα» σε εφαρμογή τη συμφωνία. «Αναμένουμε ότι η εφαρμογή της συμφωνίας θα αρχίσει σύντομα, ώστε οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι αυτού του πλανήτη να μην βυθιστούν στη πιο βαθιά ανασφάλεια και τον υποσιτισμό», ανέφερε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι μιλώντας σε δημοσιογράφους.