Παγκόσμια Ημέρα Καφέ

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η Διεθνής Ημέρα Καφέ καθιερώθηκε το 2015 από τον Διεθνή Οργανισμό Καφέ (ICO), που συσπειρώνει τις παραγωγούς και καταναλώτριες χώρες καφέ, κι έκτοτε γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου, με σκοπό να προωθηθεί η κατανάλωση καφέ και να τιμηθεί το δημοφιλές αφέψημα, με σειρά εκδηλώσεων.

Ανάλογοι εορτασμοί γίνονται σε πολλές χώρες εδώ και πολλά χρόνια, με την ονομασία Εθνική Ημέρα Καφέ.

Ποια είναι η ιστορία του καφέ

Ο καφές είναι το δημοφιλέστερο ρόφημα στον κόσμο και παρασκευάζεται σε διάφορες παραλλαγές. Η δημοφιλία του μπορεί να αποδοθεί στο αναζωογονητικό αίσθημα που προκαλεί και το οποίο οφείλεται στην καφεΐνη, η οποία είναι ένα από συστατικά του. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε μέρα καταναλώνονται πάνω 500 εκατομμύρια φλυτζάνια καφέ. Παράγεται από τους καρπούς του καφεόδεντρου (Καφέα η επιστημονική του ονομασία), κατόπιν ειδικής επεξεργασίας.

Σύμφωνα με μία παράδοση, το καφεόδεντρο ανακαλύφθηκε γύρω στα 600 μ.Χ. στην Αιθιοπία. Εκεί, ένας βοσκός παρατήρησε ότι τα πρόβατά του ήταν εξαιρετικά ζωηρά όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός άγνωστου φυτού. Ο βοσκός αποφάσισε να δοκιμάσει τους περίεργους καρπούς και ανακάλυψε τις ευεργετικές του ιδιότητες. Περήφανος για την ανακάλυψη, σκέφτηκε να μοιραστεί το μυστικό του προσφέροντας μερικούς κόκκους στο γειτονικό μοναστήρι. Οι ιδιοφυείς μοναχοί έκαναν ένα αρωματικό αφέψημα από τους καρπούς του και πολύ γρήγορα απέδωσαν ιερές ιδιότητες στο ποτό, καθώς «διευκόλυνε» τις ολονύκτιες προσευχές τους. Μία άλλη εκδοχή της παράδοσης αυτής θέλει τους Σούφι (μυστικιστικό τάγμα του Ισλάμ) να είναι αυτοί που ανακάλυψαν τις τονωτικές ιδιότητες του καφέ, οι οποίες τους διευκόλυναν στα πολύωρα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Το μεσαίωνα το φυτό καλλιεργούνταν στη νότια Αραβία κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα κι έτσι διαδόθηκε στους Άραβες και στους γείτονές τους. Το 1470 ο καφές φτάνει στη Μέκκα και αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα καφενεία, παρ’ όλες τις απαγορεύσεις της επίσημης εξουσίας, που θεωρεί ότι η κατανάλωση καφέ στα καφενεία απομακρύνει τους πολίτες από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Το 1554 άραβες έμποροι φέρνουν τον καφέ από τη Δαμασκό της Συρίας κι ένα χρόνο αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανοίγει και το πρώτο καφενείο. Οι κάτοικοι της πόλης αγαπούν το νέο αφέψημα και οι καφενέδες απλώνονται σχεδόν σ’ όλες τις συνοικίες.

Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στην Ανατολή εντυπωσιάζονται από το εξωτικό ρόφημα και περιγράφουν γοητευμένοι τις ιδιότητές του. Ωστόσο, η Δύση αντιμετωπίζει με καχυποψία το νέο ποτό, μέχρι που ο Πάπας Κλήμης Η’, το 1600, ευχαριστημένος από το άρωμα και τη γεύση του, το βαπτίζει «χριστιανικό».

Ο πρώτος καφές στην Ευρώπη πουλήθηκε στα φαρμακεία το 1615 ως φάρμακο, γραμμένος σε ιατρική συνταγή και αρχικά έγινε γνωστός ως «αραβικό κρασί». Άλλωστε, η λέξη «καφές» έχει την απώτερη καταγωγή της από την αραβική λέξη «καχβά», που σημαίνει κρασί.

Το 1652 ανοίγει το πρώτο καφενείο στη Δυτική Ευρώπη και μάλιστα από Έλληνα, τον Πασκουά Ροζέ, στο Λονδίνο. Το 1702 δημιουργείται ο χαρακτηριστικός τύπος του παρισινού καφενείου, όπου συχνάζουν αστοί, ωραίες γυναίκες, συγγραφείς, πολιτικοί, αξιωματικοί και τυχοδιώκτες. Σ’ ένα από αυτά, το «Καφέ ντε Προκόπ», τακτικός θαμώνας ήταν ο Βολταίρος, φανατικός λάτρης του ποτού, που κατανάλωνε ημερησίως 20 με 40 φλυτζάνια καφέ.

Στα τέλη του 17ου αιώνα, Ολλανδοί κατορθώνουν να διασπάσουν το αραβικό μονοπώλιο του καφέ και εισάγουν την καλλιέργειά του στην Ιάβα της Ινδονησίας, που ήταν αποικίας τους. Το 1723, ο γάλλος αξιωματικός του ναυτικού Γκαμπριέλ ντε Κλιέ κλέβει δενδρύλλια καφέ από το βοτανικό κήπο του Παρισιού και τα μεταφέρει παράνομα στη Μαρτινίκα, το νησί της Καραϊβικής, που ήταν αποικία του γαλλικού στέμματος. Έτσι, ο καφές περνάει στην αμερικάνικη ήπειρο.

Το 1727 ένας πορτογάλος αξιωματικός από την κτήση της Βραζιλίας, ο Φρανσίσκο ντε Μέλο Παλιέτα, σαγηνεύει τη σύζυγο του κυβερνήτη της γειτονικής Γαλλικής Γουϊάνας, που αρνούνταν πεισματικά να τους δώσει σπόρους καφέ για καλλιέργεια. Εκείνη του εκδηλώνει την αγάπη της, χαρίζοντάς του μερικούς βλαστούς καφέας, που όταν μεταφυτεύτηκαν στη Βραζιλία αποτέλεσαν την αρχή για την πιο μεγάλη φυτεία καφέ στον κόσμο. Σήμερα, η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ στον κόσμο.

Σύντομη ιστορία του καφέ στη Βραζιλία

Η χώρα του καρναβαλιού, της σάμπας και του ποδοσφαίρου, είναι επίσης και χώρα του καφέ.

Το πρώτο καφεόδεντρο φυτεύτηκε στην Βραζιλία το 1727 από τον Francisco de Melo Palheta, με σπόρους που έφερε κρυφά από την γειτονική Γαλλική Γουιάνα, ξελογιάζοντας την σύζυγο του τοπικού κυβερνήτη, σύμφωνα με το θρύλο. Η αρχή της καλλιέργειας του καφέ στην Βραζιλία ήταν διακαής πόθος των Πορτογάλων αποικιοκρατών, που επιθμούσαν μερίδιο από την ανθηρή αγορά του καφέ.

Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα η καλλιέργεια συστηματοποιήθηκε, για να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της Ευρώπης και της Αμερικής, και μέχρι το 1830 ο καφές έγινε το πιο σημαντικό εξαγώγικο προϊόν της Βραζιλίας και η Βραζιλία η μεγαλύτερη δύναμη του καφέ. Δυστυχώς, αυτό έφερε άνθηση του δουλεμπορίου, καθώς τα φτηνά εργατικά χέρια για τις φυτείες ήταν απαραίτητα, όμως μετά την απαγόρευση της δουλείας, η Βραζιλία έγινε κέντρο μεταναστών, καθώς η προσφορά εργασίας ήταν πολύ μεγάλη, έστω και κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα έφεραν αλματώδη ανάπτυξη στην καλλιέργεια του καφέ, μετανάστες από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν στη Βραζιλία για να δουλέψουν στις Fazendas (τις φυτείες καφέ) ενώ τα κέρδη από τον καφέ (αλλά και η ανάγκη για καλύτερες συγκοινωνίες) χρηματοδότησαν έργα υποδομής, όπως σιδηροδρομικό δίκτυο, λιμάνια κλπ. Στη δεκαετία του ’20, η Βραζιλία παράγει το 80% του συνολικού καφέ που διακινείται στον κόσμο.

Η Βραζιλία σήμερα είναι η μεγαλύτερη καφεοπαραγωγός χώρα του κόσμου, υπεύθυνη σχεδόν για το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής καφέ. Οι φυτείες καφές καλύπτουν μια συνολική περιοχή 27.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και είναι συγκεντρωμένες κατά κύριο λόγο στα νοτιοανατολικά της χώρας, όπου οι συνθήκες είναι περισσότερο κατάλληλες για την καλλιέργεια του καφέ, και συγκεκριμένα στις πολιτείες Mina Gerais, Sao Paulo και Parana.

Σύντομη ιστορία του Κολομβιανού Καφέ

Η εισαγωγή των πρώτων καφεόδεντρων στην Κολομβία γίνεται στις αρχές του 19ου αιώνα, με πρωτοβουλία ενός ιεραπόστολου, του Francisco Romero. Η διάδοση της καλλιέργειας ήταν ιδιαίτερα αργή, ενώ η δυσπιστία των αγροτών αλλά και οι εμφύλιες συρράξεις έκαναν τα πράγματα ακόμα δυσκολότερα. Ωστόσο, στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, ο κλάδος άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία, κάτι που είχε ως επακόλουθο και την ίδρυση του «Εθνικού Οργανισμού Καφεοπαραγωγών της Κολομβίας», που αποδείχθηκε αποφασιστικό βήμα για την περεταίρω ανάπτυξη και διάδοση του Κολομβιανού καφέ.

Ο Εθνικός Οργανισμός δημιούργησε στα sixties και την δική του μασκότ, τον Juan Valdez. O Juan είναι ένα κολομβιανός αγρότης με poncho, καπέλο και μουστάκι, που κουβαλά σακιά με καφέ πάνω στο πιστό του μουλάρι, την Conchita. Ο Juan χρησιμοποιήθηκε για να ξεχωρίζει τους καφέδες που έχουν ως αποκλειστική προέλευση την Κολομβία, ενώ με τα χρόνια έγινε μια πολύ αγαπητή φιγούρα στο Κολομβιανό κοινό.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Σήμερα, η Κολομβία είναι μια πραγματικά υπολογίσιμη δύναμη στο χώρο του καφέ, αφού είναι η τρίτη μεγαλύτερη καφεοπαραγωγός χώρα του κόσμου, πίσω μόνο από την Βραζιλία και το Βιετνάμ – ωστόσο, μιας και το Βιετνάμ παράγει κυρίως Robusta, ενώ ένα σημαντικό κομμάτι της βραζιλιάνικης παραγωγής αφορά και αυτό καφέ Robusta, η Κολομβία είναι πρώτη σε παραγωγή καφέ Arabica σε ολόκληρο τον κόσμο, με περισσότερα από 11.500.000 τσουβάλια κάθε χρόνο. Η καλλιέργεια του καφέ στην Κολομβία αντιπροσωπεύει το 40% σχεδόν της συνολικής αγροτικής παραγωγής της χώρας, αλλά και το 4% του ΑΕΠ της, ενώ από το 2007 ο Κολομβιανός καφές θεωρείται προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης.

Ινδονησία: Καφές με παράδοση, ιστορία και δυνατή γεύση

Η ιστορία του καφέ στην Ινδονησία έχει πολύ παλιές ρίζες, αφού η νησιωτική χώρα αποτελεί το πρώτο έδαφος στο οποίο ο καφές καλλιεργήθηκε συστηματικά, πέρα από την Αραβική χερσόνησο και την Αιθιοπία, πολύ πριν την Λατινική Αμερική ή την Καραϊβική. Τα πρώτα καφεόδεντρα εισάγονται στην χώρα από Ολλανδούς αποικιοκράτες ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα, και η καλλιέργεια σύντομα συστηματοποιείται. Λίγα χρόνια αργότερα, η Ολλανδική Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών, χάρη στον καφέ της Ινδονησίας, θα σπάσει για πρώτη φορά το αραβικό μονοπώλιο του καφέ, διαθέτοντας στην αγορά καφέ άλλης προέλευσης.

Η καλλιέργεια του καφέ θα αποτελέσει βασική πηγή εσόδων για τους Ολλανδούς αποικιοκράτες, αλλά μετά την αλλαγή της κατάστασης, και για τον λαό της Ινδονησίας. Η καλλιέργεια του καφέ εξαπλώνεται σε όλη την χώρα (Σουμάτρα, Σουλαουέσι, Ιάβα, Μπαλί, Τιμόρ και Παπούα είναι οι βασικότερες καφεοπαραγωγοί περιοχές), καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες και το γεωγραφικό ανάγλυφο της χώρας είναι ιδανικά. Λιμάνια όπως η Τζακάρτα θα αποδειχθούν κομβικά για την μεταφορά του καφέ στον υπόλοιπο κόσμο, καια θα συμβάλουν καταλυτικά στην ανάπτυξη της χώρας.

Το πρώτο χαρμάνι που δημιουργήθηκε ποτέ, είναι το περιβόητο Mocha-Java, όταν οι μόνοι κόκκοι καφέ που κυκλοφορούσαν στην Ευρώπη ερχόντουσαν ήταν από την Μόκα της Υεμένης είτε από την Ιάβα της Ινδονησίας. Δαιμόνιοι έμποροι ανακάτευαν τους κόκκους, διαθέτοντας το προϊόν τους ως Mocha – Java, δημιουργώντας την παράδοση του blending, που είναι ακόμα κυρίαρχη στην κουλτούρα του καφέ. Δεν είναι τυχαίο που η λέξη Java είναι ακόμα και σήμερα συνώνυμη της λέξης «καφές» στην Αμερική, με πολλούς Αμερικανούς να παραγγέλνουν “a cup of Java”. Εξάλλου, ακόμα και η ομώνυμη γλώσσα προγραμματισμού, έχει για λογότυπο μια αχνιστή κούπα καφέ!

Σήμερα, η Ινδονησία είναι σταθερά ανάμεσα στους πέντε μεγαλύτερους παραγωγούς καφέ του κόσμου και η δεύτερη μεγαλύτερη ασιατική δύναμη του καφέ, πίσω μόνο από το Βιετνάμ, ενώ στην χώρα έχει με τα χρόνια διαμορφωθεί μια ιδιαίτερη, πλούσια και πολυποίκιλη κουλτούρα του καφέ, καθώς οι Ινδονήσιοι είναι δεινοί καφεπότες.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ