Αρετή Λεοπούλου: «Ο Φρεντ Μπουασονά άφησε μια εικόνα της Ελλάδας, που θεωρούμε δική μας ως σήμερα»

Φρεντ Μπουασονά (1858-1946) Ανατολική άποψη της Ακροπόλεως, π. 1907 - Πνευματικά Δικαιώματα Τρικόγλειος Βιβλιοθήκη-Ευγενική παραχώρηση της Βιβλιοθήκης και του Κέντρου Πληροφόρησης ΑΠΘ

Πνευματικά Δικαιώματα Τρικόγλειος Βιβλιοθήκη-Ευγενική παραχώρηση της Βιβλιοθήκης και του Κέντρου Πληροφόρησης ΑΠΘ

Από Γιώργος Μητρόπουλος

Δημοσιεύθηκε 18/11/2022 - 17:19•ανανεώθηκε πριν 19:44

Σχόλια

110 έργα και πολυμεσικές εφαρμογές συνθέτουν τη μεγάλη έκθεση του Ελβετού φωτογράφου που φιλοξενείται στο ΜOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Διαρκεί μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

110 έργα και πολυμεσικές εφαρμογές συνθέτουν την μεγάλη έκθεση «Ο Φρεντ Μπουασονά και η Μεσόγειος. Μια φωτογραφική Οδύσσεια», που φιλοξενείται στο ΜOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Η έκθεση εστιάζει στο ταξίδι, τη μυθολογία, την ιστορία και τη γεωγραφία, μέσα από τα πολλά ταξίδια που έκανε ο Ελβετός φωτογράφος στις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει την πορεία του στον χώρο, καθώς και τις διαφορετικές πτυχές της τέχνης του.

Ο Μπουασονά ανέπτυξε στενές σχέσεις με την Ελλάδα και τον ευρύτερο μεσογειακό κόσμο, κάτι που αποκαλύπτεται ανάγλυφα μέσα από τις φωτογραφίες του. Η έκθεση διαρθρώνεται μέσα από τρεις άξονες, όπως μας εξηγεί η ιστορικός τέχνης Αρετή Λεοπούλου, συνεπιμελήτρια της έκθεσης:

«Ο πρώτος άξονας αφορά στην σχέση που αποκτά ο Φρεντ Μπουασονά με τη φωτογραφία και την καλλιτεχνική της πτυχή. Πώς ο ίδιος εδραιώνει αρχικά τα στούντιο της οικογενειακής δυναστείας, που και ο ίδιος ανέπτυξε πάρα πολύ αλλά και σε σχέση με τους καλλιτεχνικούς πειραματισμούς που είχε με τη φωτογραφία, κατορθώνοντας να την κερδίσει και ως μέσο, τόσο τεχνικά όσο και εικαστικά.

Η δεύτερη ενότητα αφορά στην σχέση του Φρεντ Μπουασονά με την Ελλάδα, η οποία είναι πάρα πολύ μεγάλη. Ξεκινά από το πρώτο του, κατά παραγγελία ταξίδι, το 1903 στην Ελλάδα για να φωτογραφίσει τον Παρνασσό. Ακολούθησαν 12 ταξίδια. Όλη η ενότητα παρουσιάζει τις φωτογραφίες που έχουν προκύψει, κομμάτια φωτογραφιών φυσικά, από τα ταξίδια αυτά και φανερώνουν πώς απέκτησε μια σχέση με την Ελλάδα, που ήταν ουσιαστικά διπλωματική. Άφησε πίσω του μια εικόνα του έθνους και του ελληνικού κράτους, την οποία αντιλαμβανόμαστε ως δική μας ακόμη και σήμερα. Αυτή ξεκίνησε από τον Φρεντ Μπουασονά.

Η τρίτη ενότητα αφορά σε ένα μεγάλο ταξίδι που έκανε μαζί με τον ομηριστή Γάλλο Βικτόρ Μπεράρ στην Μεσόγειο. Προσπάθησαν να εντοπίσουν τα βήματα του Οδυσσέα, με βάση τις ομηρικές αφηγήσεις, τα ομηρικά έπη. Ήταν μια προσπάθεια να δέσει η επιστήμη με τον μύθο».

Για τρεις δεκαετίες ο φωτογράφος απαθανάτισε όψεις της ελληνικής επικράτειας, δημιουργώντας εμβληματικές αναπαραστάσεις για τη χώρα. Η συνεισφορά του στη διαμόρφωση της εικόνας της σύγχρονης Ελλάδας αναγνωρίστηκε από την ελληνική πολιτεία μέσα από την αγορά του ελληνικού τμήματος του αρχείου του και στη συνέχεια τον χαρακτηρισμό του ως κινητού εθνικού μνημείου.

«Όλες αυτές οι φωτογραφίσεις υπήρξαν εμβληματικές αλλά είχαν ακριβώς κι αυτόν τον στόχο: να ορίσουν την εικόνα της Ελλάδας. Να στήσουν μια διπλωματική σχέση της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη. Να μπορούν οι υπόλοιποι στον κόσμο, διεθνώς, να δούνε ποια είναι η Ελλάδα. Αυτό έγινε πολύ στοχευμένα και από το ελληνικό κράτος και από τον Φρεντ Μπουασονά, που είχε αναλάβει αυτές τις παραγγελίες. Ακόμη και η εικόνα του Παρθενώνα, που έχουμε εμείς οι Έλληνες σήμερα, έχει επηρεαστεί πάρα πολύ από τις φωτογραφίες και το βλέμμα του Φρεντ Μπουασονά» τονίζει η Αρετή Λεοπούλου.

Οι φωτογραφίες που εκτίθενται, προέρχονται από τα αρχεία της Βιβλιοθήκης της Γενεύης και την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Παρουσιάζονται για πρώτη φορά μαζί, αναδεικνύοντας τη σημασία του έργου του Μπουασονά. Η συνεπιμελήτρια της έκθεσης αναφέρει:

«Ήταν ένας πολύ ταλαντούχος καλλιτέχνης, ένας τεχνίτης που δούλευε στις νέες τεχνικές και τεχνολογικές επινοήσεις της φωτογραφίας, γιατί η φωτογραφία τον 19ο αιώνα ζούσε πάρα πολύ έντονες πειραματικές και τεχνολογικές αλλαγές. Είναι ένας φωτογράφος που αντιλήφθηκε την αλλαγή του κόσμου και την ακολούθησε και πολιτικά, έχοντας σχέσεις με σοσιαλιστές πολιτικούς της Ευρώπης, στην αρχή του εικοστού αιώνα. Υπήρξε ένας πάρα πολύ δυνατός και ισχυρός επιχειρηματίας, που κράτησε πανίσχυρη μια φωτογραφική δυναστεία, που την έζησαν μέχρι τα εγγόνια του. Κατόρθωσε να αντιληφθεί πώς η εικόνα μπορεί να αλλάξει τη σχέση των ανθρώπων με την εικόνα ενός έθνους, όταν τα έθνη γεννιόνταν και ορίζονταν στις αρχές του 20ου αιώνα. Συνεπώς ήταν ένας φωτογράφος, ένας καλλιτέχνης, ένας διπλωμάτης κι ένας φιλέλληνας περιηγητής - για μας τουλάχιστον το φιλελληνικό κομμάτι είναι πολύ σημαντικό, που άλλαξε τη σχέση που είχαν οι φωτογράφοι με το ίδιο το μέσο».

Η έκθεση «Ο Φρεντ Μπουασονά και η Μεσόγειος. Μια φωτογραφική Οδύσσεια» στο ΜOMus - Μουσείο Φωτογραφίας διαρκεί μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου.

Πηγές φωτογραφιών της έκθεσης

Κέντρο Εικονογραφίας της Βιβλιοθήκης της Γενεύης (Centre d’iconographie de la Bibliothèque de Genève): Tα έγγραφα, τα αρνητικά και οι φωτογραφίες των στούντιο της οικογένειας Μπουασονά έχουν συλλεχθεί από τέσσερις γενιές φωτογράφων, ξεκινώντας το 1864 από τον Ανρί-Αντουάν Μπουασονά (Henri-Antoine Boissonnas, 1833-1889) και συνεχίζοντας μέχρι το 1980 από τον Γκαντ Μπορέλ (Gad Borel). Αυτές οι συλλογές αποκτήθηκαν από τον Δήμο της Γενεύης το 2011 και αργότερα μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Εικονογραφίας της Βιβλιοθήκης της Γενεύης (Centre d’iconographie de la Bibliothèque de Genève), όπου έχουν γίνει εκτεταμένες εργασίες για την αποκατάσταση, την καταγραφή και τη συντήρηση των εικόνων. Οι φωτογραφίες έχουν ψηφιοποιηθεί, αναδιοργανωθεί και ορισμένες είναι πλέον διαθέσιμες στο διαδίκτυο, στο: bge-geneve.ch/iconographie.

Η Τρικόγλειος Βιβλιοθήκη (Συλλογή Τρικόγλου): Το κληροδότημα του Ιωάννη (Γιάγκου) Τρικόγλου (Αλεξάνδρεια 1888-Αθήνα 1966) έγινε αποδεκτό από το ΑΠΘ το 1963. Η συλλογή έχει καταλογογραφηθεί και στο μεγαλύτερο τμήμα της ψηφιοποιηθεί. Η συλλογή περιλαμβάνει 14.012 βιβλία, 3.500 έργα τέχνης (χαλκογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες κ.λπ.), έγγραφα και λευκώματα, καθώς και το προσωπικό του αρχείο. Ο Ιωάννης Τρικόγλου ήταν Έλληνας δεύτερης γενιάς από την Αίγυπτο και επιφανής έμπορος. Υπήρξε μέλος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου από το 1947 ως το 1957. Ο Ιωάννης Τρικόγλου υπήρξε ο τελευταίος ιδιωτικός χορηγός του Μπουασονά. Γνωρίστηκαν στο Παρίσι το 1920 και ο Τρικόγλου χρηματοδότησε τα τελευταία ταξίδια του φωτογράφου στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο. Ως συλλέκτης φωτογραφιών, απέκτησε και διατήρησε μια μοναδική συλλογή φωτογραφιών του Μπουασονά στην Ελλάδα.