Σχολιαστές και αναλυτές κάνουν λόγο για πολλές ομοιότητες μεταξύ των δύο γεγονότων
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤην Κυριακή, διαδηλωτές που υποστηρίζουν τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο εισέβαλαν στο Κογκρέσο και κυβερνητικά κτίρια στη Μπραζίλια. Στόχος τους ήταν να ανατρέψουν το αποτέλεσμα των εκλογών που έφεραν στην εξουσία τον αριστερό ηγέτη Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Οι ταραχοποιοί λεηλάτησαν κυβερνητικά κτίρια, ενώ πολλοί κρατούσαν τη σημαία της Βραζιλίας που έφερε το σύνθημά «ordem e progresso», δηλαδή «τάξη και πρόοδος». Η επέμβαση των αρχών οδήγησε σε αποτυχία την προσπάθεια τους να μπλοκάρουν την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας.
Η μεγαλύτερη επίθεση στη δημοκρατία της Βραζιλίας εδώ και δεκαετίες, έχει προκαλέσει σοκ σε όλο τον κόσμο. Όμως πολλοί ανησυχούν, λόγω της ομοιότητας που έχει με την εισβολή στο Καπιτώλιο. Δύο χρόνια πριν, στις 6 Ιανουαρίου, υποστηρικτές του Ρεπουμπλικανού πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ εισέβαλαν στο Καπιτώλιο στην Ουάσιγκτον, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τον Τζο Μπάιντεν να αναλάβει τα καθήκοντά του.
Η παρόμοια χρονική στιγμή των γεγονότων οδήγησε σχολιαστές και αναλυτές να κάνουν συγκρίσεις μεταξύ των δύο γεγονότων. Είναι όμως οι ταραχές τόσο όμοιες όσο φαίνονται;
Με μια πρώτη ματιά, τα δύο περιστατικά έχουν πολλές ομοιότητες. Και στις δύο περιπτώσεις, ένας ακροδεξιός πρόεδρος που λατρεύει να χρησιμοποιεί το Twitter, αμφισβητεί την ήττα του σε δημοκρατικές εκλογές, ενώ προπαγανδίζει ψέματα και θεωρίες συνωμοσίας στην αφοσιωμένη βάση των υποστηρικτών του.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, την παραμονή, της ορκωμοσίας του διαδόχου του, αυτό το συναίσθημα τελικά μεταμορφώνεται σε μια βίαιη ''εξέγερση'' που στόχο έχει τα ίδια κτίρια, στην καρδιά των δημοκρατικών συστημάτων και των δύο εθνών.
Παράθυρα σπάνε και έργα τέχνης έχουν υποστεί ζημιές. Στην περίπτωση της Βραζιλίας, ακόμη και το σύνταγμά του 1988. Όλα αυτά από διαδηλωτές που κρατούν τη σημαία της χώρας τους.
Στο επίκεντρο και των δύο ταράχων βρίσκεται μια παρόμοια εθνικιστική ιδεολογία που προσπαθεί να εμποδίσει την δημοκρατική μεταβίβαση της εξουσίας. «Μια αξιολύπητη απόπειρα πραξικοπήματος από τον Μπολσονάρο», ήταν τα λόγια που χρησιμοποίησε ο Αργεντινός ιστορικός Φεντερίκο Φίντσελσταϊν, ειδικός στην ιστορία του Φασισμού, για να περιγράψει τα γεγονότα της Κυριακής.
Τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Λούλα έχουν καταδικάσει σκληρά τους διαδηλωτές, χαρακτηρίζοντάς τους εξτρεμιστές και υπονομευτές της ασφάλειας των χωρών τους. Ωστόσο οι δύο ηγέτες προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα, αποκαλώντας τους «φασίστες». Μια συναισθηματικά φορτωμένη λέξη, την οποία οι Αμερικανοί ηγέτες γενικά διστάζουν να χρησιμοποιήσουν.
Τελικά και στα δύο γεγονότα, ένας έκπτωτος ηγέτης προσγειώνεται με κάποιο τρόπο στο ίδιο μέρος, την Φλόριντα. Ενώ ο Τραμπ βρήκε καταφύγιο στην πολυτελή βίλα του στο Μαρ-α-Λάγκο, η μοίρα του Μπολσονάρο μοιάζει λιγότερο λαμπερή, καθώς ο πρώην πρόεδρος εθεάθη να τρώει φτερούγες κοτόπουλου σε εστιατόριο του Orlando KFC.
Ωστόσο, ενώ η σύγκριση μεταξύ Βραζιλίας και Ηνωμένων Πολιτειών οδηγεί σε πολλές ομοιότητες, γεγόνος είναι πως υπάρχουν και βασικές διαφορές.
Η χρονική στιγμή είναι μια από αυτές. Η έφοδος στο Καπιτώλιο συνέβη ένα δεκαπενθήμερο πριν από την ορκωμοσία του Μπάιντεν, ενώ οι ταραχές στη Βραζιλία έγιναν μια εβδομάδα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Λούλα. Η πρώτη ήταν μια προσπάθεια παρεμπόδισης της μεταβίβασης της εξουσίας, η δεύτερη είχε στόχο να την ανατρέψει.
**Οι ταραχοποιοί στη Βραζιλία στόχευαν το Προεδρικό Μέγαρο. Ο Λευκός Οίκος, όπου ο Τραμπ διέμενε στις 6 Ιανουαρίου 2021, παρέμεινε ανέγγιχτος.**Όμως ίσως η μεγαλύτερη διαφορά έχει να κάνει με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που περιβάλλει τα γεγονότα.
Ως μια χώρα της οποίας η δημοκρατία δεν υπέφερε από μεγάλες ανατροπές τον περασμένο αιώνα, η 6η Ιανουαρίου στοιχειώνει την συλλογική μνήμη των Αμερικανών ως μια ιδιαίτερα σκοτεινή στιγμή, μια στιγμή που συχνά αποτελεί πηγή έντονων αντιπαραθέσεων και συζητήσεων.
Η Βραζιλία, από την άλλη πλευρά, έχει μια πιο ταραχώδη σχέση με τη δημοκρατία, η οποία επανεισήχθη επισήμως το 1985, μετά από μια 21χρονη στρατιωτική δικτατορία. Ο προηγούμενος αιώνας χαρακτηρίζεται από επαναστάσεις, πραξικοπήματα και εξεγέρσεις. Συνολικά, η ιστορία της χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη πολιτική αστάθεια πάντα σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο στρατός έπαιξε εντελώς διαφορετικό ρόλο στις αντιδημοκρατικές εξεγέρσεις και των δύο χωρών. Πρώην μέλη των ενόπλων δυνάμεων μπορεί να είχαν εμπλακεί στις επιθέσεις στο Καπιτώλιο, αλλά στη Βραζιλία, υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί στήριξαν τις διαδηλώσεις υπέρ του Μπολσονάρο που προηγήθηκαν των ταραχών, αν και δεν συμμετείχαν οι ίδιοι στις ταραχές της Κυριακής.
«Νομίζω ότι είναι δίκαιο να πούμε ότι τμήματα του στρατού της Βραζιλίας ενθάρρυναν αυτό που συνέβη», έγραψε ο ιστορικός Ραφαέλ Ιόρις με έδρα τις ΗΠΑ. «Αλλά όταν ήρθε η ώρα, οι ένοπλες δυνάμεις έμειναν ήσυχες».
Το αμερικανικό δικαστικό σύστημα ακολούθησε μια σκληρή προσέγγιση στην αντιμετώπιση των ταραχοποιών, αφού εκατοντάδες κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν. Ακόμη, καταδικάστηκαν και από μεγάλο μέρος του Τύπου, αν και η σοβαρότητα των επιθέσεων της 6ης Ιανουαρίου 2021 παραμένει σχετικά αμφιλεγόμενη μεταξύ των συντηρητικών ψηφοφόρων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Λούλα υποσχέθηκε μια παρόμοια προσέγγιση, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι «όλοι οι άνθρωποι που το έκαναν αυτό θα βρεθούν και θα τιμωρηθούν». Όμως, καθώς η απόπειρα πραξικοπήματος μάλλον περιλαμβάνει άτομα που βρίσκονται ψηλά στην πολιτική ιεραρχία, μένει να φανεί αν τέτοιες υποσχέσεις μπορεί να γίνουν πράξη.