ΕΜΣΤ: Πέντε ατομικές εκθέσεις για την επίδραση της τεχνολογίας στη σύγχρονη ζωή

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το ΕΜΣΤ, παράλληλα με τη μεγάλη ομαδική έκθεση «Modern Love: Η αγάπη στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας», παρουσιάζει αυτή την περίοδο μια σειρά από ατομικές εκθέσεις με θεματικό επίκεντρο την επίδραση που έχει το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η σύγχρονη οικονομία της τεχνολογίας στις σχέσεις και τη σύγχρονη ζωή.

Το Euronews μίλησε με τους καλλιτέχνες και με επιμελητές των πέντε εκθέσεων που εγκαινιάζονται το Σάββατο 28 Ιανουαρίου.

Έρικα Σκούρτη

Όλα τα πρόσωπά σου (Profiles of You)

28.01 – 07.05.2023

Project Room 2

Επιμέλεια: Δάφνη Βιτάλη

Η Έρικα Σκούρτη ζει και διδάσκει στο Λονδίνο. Στην πρώτη της ατομική έκθεση στην Ελλάδα, που συμπυκνώνει 10 χρόνια εργασίας και έρευνας, παρουσιάζει βίντεο, κολάζ, κειμενικά έργα σε ύφασμα και χαρτί. Βασικό της εργαλείο το κινητό της τηλέφωνο και οι εφαρμογές του, αλλά και η συστηματική χρήση των social media. Το έντονα αυτοβιογραφικό της έργο χαρακτηρίζεται από χιούμορ και ειρωνεία:

«Τα θέματα που με απασχολούν πάντα στη δουλειά μου είναι η αυτοβιογραφία, ο φεμινισμός, ή μάλλον η ιστορία της φεμινιστικής τέχνης, το σώμα, η οικειότητα και η εργασία. Δεν αναφέρομαι στην εργασία ως δουλειά μόνο, ότι πηγαίνεις εκεί ή η καλλιτεχνική εργασία, αλλά και η συναισθηματική εργασία. Αυτό έχει να κάνει με το caring, με το self caring: τι κάνουμε για τον εαυτό μας αλλά και για τους άλλους για να μπορούμε να επιζούμε σε αυτόν τον κόσμο» αναφέρει η καλλιτέχνις στην κάμερα του Euronews.

Τίτλος της έκθεσης «Όλα τα πρόσωπά σου» (Profiles of You), με ευθεία αναφορά στο γνωστό τραγούδι των Cure, «Pictures of you», όπως μας εξηγεί η Έρικα Σκούρτη: «Είχα γράψει πριν μερικά χρόνια ένα κείμενο, με τον τίτλο Profiles of You. Αναφέρεται στο τραγούδι των Cure Pictures of you. Αυτό που μου άρεσε ήταν αυτό που αλλάζει από τις εικόνες (pictures), που εμένα μου θυμίζει φωτογραφίες στον τοίχο, στο προφίλ (profiles). Το προφίλ έχει να κάνει με το πρόσωπο αλλά αναφέρεται κυρίως στην τεχνολογία, το προφίλ που μπορούμε να έχουμε στο Tinder ή στο Facebook, ή στο Instagram. Το προφίλ μας κυκλοφορεί και χωρίς να το ξέρουμε. Γιατί τι είναι το προφίλ μας; Πώς μας βλέπει ένας αλγόριθμος; Εμείς δεν ξέρουμε τι βλέπει, ούτε πώς μας βλέπει. Γι’ αυτό ο τίτλος ήθελα να έχει αυτή την οικειότητα του Profiles of You και του ελληνικού Όλα τα πρόσωπά σου. Δεν αφορά μόνο τα πρόσωπά μου, αλλά και τη συλλογικότητα. Δεν είναι μόνο η δική μου αυτοβιογραφία, αλλά πώς όλοι μας βλέπουμε και καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας μέσα από αυτές τις τεχνολογίες».

Το έργο της καλλιτέχνιδας αποτελεί μια ανοιχτή διαδικασία αυτοαφήγησης, όπου η προσωπική βιογραφία συναντά τη συλλογικότητα, το προσωπικό συνδιαλέγεται με το πολιτικό και η πραγματικότητα με τη μυθοπλασία. Η εικαστική πρακτική της ξεκινά από μια διαδικασία παρατήρησης του εαυτού και από τη συστηματική καταγραφή της καθημερινής ζωής μέσα από τη δημιουργία έντυπων και οπτικοακουστικών ημερολογίων. Οι θεατές γίνονται ηδονοβλεπτικά μάρτυρες της προσωπικής της ζωής και αναγνώστες φράσεων, λέξεων και εννοιών με ανοιχτό και πολλαπλό νόημα. Αυτό που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την δημιουργό είναι η επίδραση της τεχνολογίας στη ζωή μας, και πώς έχει αυτή αλλάξει μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

«Μέσα στο έργο μου, αυτό που προσπαθώ να δείξω είναι ότι ναι μεν τα συναισθήματα είναι γνήσια και βγαίνουν από τον άνθρωπο, αλλά μέσα από τον καπιταλισμό και ειδικά τον ψηφιακό καπιταλισμό και τα social media και όχι μόνο, αλλά και το Gmail κλπ, το συναίσθημα γίνεται κάτι σαν εμπόρευμα. Είναι commodity. Είναι κάτι που πουλιέται. Κάθε φορά που βάζουμε like ή καρδούλα σε κάτι, αυτό εμπεριέχει συναίσθημα, αλλά έχει και μια εμπορική αξία. Το Instagram βγάζει για παράδειγμα χρήματα από το συναίσθημά μας, κέρδος. Αυτή η σχέση συναισθήματος και τεχνολογίας με ενδιαφέρει ιδιαίτερα στη δουλειά μου».

Hannah Toticki

Τα πάντα, παντού, διαρκώς

28.01 – 28.05.2023

Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων – Ισόγειο

Επιμέλεια: Ιόλη Τζανετάκη

Η Δανή Hannah Toticki παρουσιάζει την πρώτη της ατομική έκθεση στην Ελλάδα με περίπου 70 εκθέματα και τίτλο «Τα πάντα, παντού, διαρκώς». Τα τελευταία επτά χρόνια, η καλλιτέχνις έχει αναπτύξει μια προσωπική εικαστική γλώσσα η οποία εμπνέεται από τη μόδα, το design, το θέατρο και την ποπ κουλτούρα. Τα γλυπτά και οι εγκαταστάσεις της συχνά σχετίζονται άμεσα με το ανθρώπινο σώμα και μοιάζουν σε πρώτο επίπεδο με καθημερινά έπιπλα, αξεσουάρ ή ρούχα. Η παρούσα έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες: «Παραγωγή», «Ύπνος», «Έλεγχος» και «Προσοχή»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Ο συνδετικός κρίκος αυτών των ενοτήτων έχει την αφετηρία του στην κουλτούρα της εργασίας, η οποία αποτελεί βασικό πεδίο ενδιαφέροντος για μένα, εδώ και πολλά χρόνια. Η κουλτούρα της εργασίας συνδέεται με την κουλτούρα της παραγωγής, με τον καταναλωτισμό και με την αίσθηση που έχουμε ότι ο ανθρώπινος ρυθμός είναι πολύ γρήγορος. Γνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε σε ένα χρονικό σημείο που πρέπει να επιβραδύνουμε θεαματικά, ο,τι κάνουμε. Πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τις συνήθειές μας σε σχέση με τον καταναλωτισμό, την εξαγωγή αγαθών από την γη. Όλα αυτά συνδέονται με τα εργασιακά μας ήθη. Χρειάζεται λοιπόν να εργαζόμαστε, να καταναλώνουμε και να ζούμε με ένα πιο αργό, πιο ουσιαστικό και συνειδητοποιημένο τρόπο. Η εργασία και η παραγωγικότητα έχουν την τάση να κυριαρχούν επί των πάντων. Βλέπουμε την εργασία ως κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να κάνουμε. Κι αν δεν το κάνουμε, νομίζουμε ότι κάτι θα συμβεί. Υπάρχει κάτι ακαθόριστο στην ατμόσφαιρα. Μας τοποθετεί σε ένα πλαίσιο, όπου δεν δίνουμε μεγάλη προσοχή σε μας, στις ανάγκες μας, στο περιβάλλον μας και ευρύτερα στις ανάγκες των γύρω μας. Μας έχει γίνει έμμονη ιδέα να κάνουμε όλα αυτά που πρέπει, γρήγορα. Χρειάζεται λοιπόν να υπάρξει μια πολιτιστική αλλαγή για να αντιμετωπίσουμε την κρίση στο περιβάλλον, αλλά και την κρίση της ανθρώπινης εξουθένωσης».

Μιχαήλ Καρίκης

Γιατί είμαστε μαζί

28.01 – 28.05.2023

4ος Όροφος

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Επιμέλεια: Σταμάτης Σχιζάκης

Ο Μιχαήλ Καρίκης εστιάζει στο τρίπτυχο ζωή-κοινωνία-περιβάλλον. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, ζει και εργάζεται μεταξύ Λονδίνου και Λισαβόνας και παρουσιάζει για πρώτη φορά έργα του στο ελληνικό κοινό. Η έκθεση στον τέταρτο όροφο που μέχρι πρότινος φιλοξενούσε έργα της μόνιμης συλλογής, δομείται πάνω σε έξι κομβικές βιντεο-ηχητικές εγκαταστάσεις:Weather Orchestra (2022), Surging Seas (2022), Ferocious Love (2020), No Ordinary Protest (2018), Children of Unquiet (2014) και Sounds from Beneath (2011-2012). Αποτυπώνουν με εξαιρετικό τρόπο την καλλιτεχνική του διαδρομή την τελευταία δεκαετία. Οι εγκαταστάσεις αυτές συμπληρώνονται από επιλεγμένα έργα, φωτογραφίες, κείμενα και installation μικρότερης κλίμακας, που αναδεικνύουν τις διαφορετικές πλευρές της καλλιτεχνικής δράσης:

«Όλα τα έργα μου έχουν δημιουργηθεί σε συνεργασία με διάφορες συλλογικότητες, με τις οποίες συνεργάζομαι για θέματα τα οποία αφορούν τη ζωή τους, την πραγματικότητά τους, το πού ζουν, πώς εργάζονται, τα δικαιώματά τους. Συνήθως αυτά τα έργα πραγματοποιούνται μετά από πολλά εργαστήρια, πολλές συναντήσεις».

Ο τίτλος της έκθεσης «Γιατί είμαστε μαζί», αποτελεί το κεντρικό ζητούμενο του ποιητικού αυτού έργου, το οποίο αφορά την αγάπη, την αλληλεγγύη, τις πολιτικές και κοινωνικές τους προεκτάσεις, καθώς και την εφαρμογή τους σε συλλογικό επίπεδο:

«Στην κοινωνική πραγματικότητα, όντως το μαζί λείπει. Εγώ όμως ως καλλιτέχνης προσπαθώ να αφοσιωθώ στο θετικό και το ελπιδοφόρο. Γι’ αυτό το λόγο δούλεψα με αυτούς τους ανθρώπους ή συνεχίζω να δουλεύω με αυτές τις συλλογικότητες. Γιατί η καθεμία απαντά την ερώτηση γιατί είμαστε μαζί. Με διαφορετικό τρόπο, η κάθε ομάδα μας παρουσιάζει μια εναλλακτική, έναν τρόπο να συνυπάρχουμε. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι με τους οποίους έχω συνεργαστεί, έχουν περάσει κάτι δύσκολο: για παράδειγμα ανεργία, κάτι πραγματικό και τραυματικό ταυτόχρονα. Έχουν απαντήσει την ερώτηση της συλλογικότητας. Είναι μαζί. Νομίζω κι ελπίζω ότι αυτοί που επισκέπτονται την έκθεση να εμπνευστούν από αυτές τις κοινότητες, που συνήθως είναι περιορισμένες. Είναι αλήθεια ότι έχω πάρει πολλές απαντήσεις στην πρόταση γιατί είμαστε μαζί. Θα αναφέρω κάποιες από αυτές: “Είμαστε μαζί γιατί δεν έχουμε άλλη επιλογή”, “Είμαστε μαζί γιατί αυτή είναι η οικογένειά μας τώρα”, “Είμαστε μαζί γιατί μου αρέσει να σε ακούω να τραγουδάς”, “Είμαστε μαζί γιατί σήμερα είδαμε τον ουρανό μαζί”» τονίζει ο Μιχαήλ Καρίκης.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ελένη Μπαγάκη

Something like a poem, a nude and flowers in a vase

28.01 – 07.05.2023

Project Room 1

Επιμέλεια: Τίνα Πανδή

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το έργο της Ελένης Μπαγάκη περιλαμβάνει ζωγραφική, γλυπτά, σχέδια, κείμενα, βιβλία, βίντεο και σημειώσεις. Η Μπαγάκη διαπλέκει σε νέες αφηγήσεις προσωπικές εμπειρίες και επινοημένα συμβάντα και διερευνά ζητήματα γύρω από τις σχέσεις, τη σεξουαλικότητα, τις έμφυλες αναπαραστάσεις. Η καλλιτέχνις μίλησε στο Euronews για αυτή την ενότητα έργων που παρουσιάζει:

«Παρόλο που χρησιμοποιώ διαφορετικά μέσα στη δουλειά μου, στη συγκεκριμένη έκθεση ήθελα να εστιάσω στη ζωγραφική, μετά από ένα διάστημα 3 ετών που ήταν ένα διάστημα περιπλάνησης, art residencies σε διάφορους τόπους. Η ζωγραφική σηματοδότησε για μένα την επιστροφή: την επιστροφή στην Ελλάδα, την επιστροφή στην υλικότητα, αλλά και στην ίδια την επιθυμία. Η ζωγραφική για μένα επιτρέπει την εξερεύνηση του φανταστικού και του φαντασιακού. Οπότε μέσα από τη ζωγραφική, προσπαθώ να βρω κι εγώ τη δική μου επιθυμία».

Τίτλος της έκθεσης στο ΕΜΣΤ: «Something like a poem, a nude and flowers in a vase». Η Ελένη Μπαγάκη εξηγεί: «Χρησιμοποιώ πολύ τους τίτλους στη δουλειά μου και δίνω έμφαση σε αυτούς. Προσφέρουν ένα έξτρα narrative, μια επιπλέον αφήγηση σε αυτό που βλέπει ο θεατής. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πολύ απλός, γιατί περιγράφει αυτό που βλέπουμε στην έκθεση: δηλαδή ποιήματα, γυμνά και λουλούδια σε βάζο. Ταυτόχρονα όμως είναι something like. Είναι σαν όλα να διαπραγματεύονται τα ίδια τα μέσα και το τι είναι αυτά. Για παράδειγμα το nude έχει να κάνει με την ιστορία της ζωγραφικής όπου βλέπουμε πολύ συχνά, μόνο το γυναικείο γυμνό, ενώ το flowers in a vase έχει να κάνει με το πώς αναπαρίσταται η φύση μέσα σε αυτή τη ζωγραφική. Στα έργα που παρουσιάζω αυτά συγχέονται».

Η έκθεση αναπτύσσεται με πυρήνα μια σειρά από ζωγραφικά έργα. Πρόκειται κυρίως για ανδρικά γυμνά σώματα και συνθέσεις ανθρώπινων μορφών, που στέκονται μόνες ή αλληλεπιδρούν σε φυσικά τοπία. Οι συγκεκριμένες συνθέσεις λειτουργούν ως μια προσπάθεια απελευθέρωσης της γυναικείας επιθυμίας από τα ανδρικά στερεότυπα:

«Πιστεύω ότι η γυναικεία επιθυμία είναι τόσο κοινωνικά δομημένη, που σαν γυναίκα για να βρω εγώ η ίδια τι πραγματικά είναι αυτό που επιθυμώ και θέλω, έπρεπε να κάνω τελείως deconstruct όλο αυτό. Να δομηθεί η ιδέα. Να καταλάβω τι είναι αυτό που θέλω και ποθώ. Εκεί είναι που μπαίνει για μένα η ζωγραφική, γιατί είναι απόλυτη ελευθερία. Όχι απλά με βοηθάει. Είναι το εργαλείο για να κάνω όλο αυτό. Οπότε κι εγώ νιώθω ότι με τη ζωγραφική, προσπαθώ κι εγώ η ίδια να βρω τη δική μου επιθυμία. Πιστεύω ότι αυτό ισχύει κάπως για όλες τις γυναίκες. Με πήρε πολλά χρόνια για να καταλάβω ότι αυτό που νόμιζα ότι ήθελα και επιθυμούσα, ήταν μια κατασκευή από μια εντελώς ανδρική πλευρά και από ένα αντρικό βλέμμα».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η σειρά των επιζωγραφισμένων σελίδων έχουν προέλθει από την προσωπική συλλογή που διαθέτει η καλλιτέχνιδα από πορνοπεριοδικά της δεκαετίας του 1970 και του 1990_: «Γεννήθηκα το 1979 και αυτή την περίοδο που καλύπτουν τα περιοδικά αυτά, διαμορφώθηκε η σεξουαλική μου ταυτότητα. Αυτό που με ενδιέφερε πολύ σε αυτά τα περιοδικά είναι η έντονη χρήση της αφήγησης - υπάρχει δηλαδή πολύ κείμενο σε αυτά -, σε αντίθεση με τη σύγχρονη πορνογραφία που είναι μόνο εικόνα. Όταν άρχισα να διαβάζω αυτές τις ιστορίες, με ενδιέφερε πολύ η θέση της γυναίκας σε αυτές. Φαίνεται σεξουαλικά απελευθερωμένη, ζητά διαρκώς σεξ και είναι το μόνο που την ενδιαφέρει, ενώ στην ουσία όλο αυτό είναι μια αντρική κατασκευή. Διαβάζοντας τις περιγραφές, μου φάνηκε πολύ αστείο, για αυτό και αποφάσισα να τα χρησιμοποιήσω μέσα από τη δική μου ματιά»._

Dan Perjovschi

The Long Wall Report Σχέδιο σε τοίχο

28.01 – 29.10.2023

Ισόγειο

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Επιμέλεια: Άννα Μυκονιάτη

Από τη δεκαετία του 1990 και μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη, ο Ρουμάνος Dan Perjovschi έχει γίνει γνωστός για τα γελοιογραφικά σχέδιά του σε μουσεία, μπιενάλε και στο δημόσιο χώρο. Οι χαρακτηριστικές εικόνες του, φτιαγμένες με ανεξίτηλους μαύρους μαρκαδόρους, εμπνέονται από την επικαιρότητα, την πολιτική, τα κοινωνικά ζητήματα και τις σύγχρονες παθογένειες. Στην πρώτη του ατομική μουσειακή έκθεση στην Ελλάδα, ο καλλιτέχνης δημιουργεί μια καινούρια, μεγάλης κλίμακας τοιχογραφία, σχεδόν 30 μέτρων, με τίτλο «The Long Wall Report» στο φουαγιέ του μουσείου. Ο Perjovschi έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις, καθώς και σε λογοτεχνικά και πολιτικά περιοδικά, όπως το Contrapunct 22, το πρώτο ανεξάρτητο αντιπολιτευτικό εβδομαδιαίο περιοδικό που εκδόθηκε στη Ρουμανία μετά τη Δημοκρατική Επανάσταση, το 1989. Γεννήθηκε στο Sibiu της Ρουμανίας. Ζει και εργάζεται στο Βουκουρέστι και το Sibiu.

Η επιμελήτρια της έκθεσης Άννα Μυκονιάτη επισημαίνει: «Έχει ένα εικαστικό λεξιλόγιο πολύ άμεσο και πολύ απλό. Ξέρετε ότι είναι πολύ δύσκολο να μεταφέρεις πολύπλοκες έννοιες και ιδέες σε μια catchphrase, σε ένα λογοπαίγνιο, σε ένα μικρό σκίτσο. Αυτό κάνει ουσιαστικά ο Perjovschi. Δημιουργεί λοιπόν αυτά τα σχέδια με πολύ χιούμορ και κριτική διάθεση. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του γίνεται εκτός μουσείου. Όταν ήρθε λοιπόν, κυκλοφόρησε στην πόλη, μίλησε με ανθρώπους, παρατήρησε, είδε τι συμβαίνει γύρω, διάβασε εφημερίδες, μας ζήτησε να του μεταφράσουμε διάφορα και αποφάσισε για τα θέματα που θα ήθελε να θίξει στην τωρινή έκθεση. Έχει διαλέξει λοιπόν να μιλήσει για την οικολογική κρίση, για τον πόλεμο στην Ουκρανία, για τη δημοκρατία γενικότερα. Κάνει επίσης μια θεσμική κριτική για τα μουσεία γενικά και για το δικό μας ειδικότερα. Έχει τέλος κι ένα κομμάτι που σχολιάζει την καινούργια εκθεσιακή θεματική που τρέχει αυτή την στιγμή σε σχέση με την αγάπη στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας και της τεχνολογίας».

Παιδιά και ενήλικες μπορούν να συμμετάσχουν το επόμενο διάστημα σε αυτό το μεγάλο επιτοίχιο έργο, καταθέτοντας τις δικές τους ιδέες, τα δικά τους σκίτσα:

«Είναι ένα ζωντανό έργο. Ο Dan Perjovschi σχεδίασε μαζί με το τμήμα εκπαίδευσης του μουσείου ένα πρόγραμμα την περίοδο που ήταν εδώ. Θα γίνονται συστηματικά ξεναγήσεις στο συγκεκριμένο έργο με κλειστές ομάδες, που θα αποτελούνται από παιδιά σχολικής ηλικίας, αλλά και μεγαλύτερους ανθρώπους. Θα εμπνέονται από τα θέματα που θίγει ο καλλιτέχνης. Θα συζητούν και στη συνέχεια θα κάνουν το δικό τους σχέδιο, στο πνεύμα του έργου. Όταν ο δημιουργός επιστρέψει την άνοιξη, θα αποφασίσει ποια από αυτά τα σχέδια τον ενδιαφέρουν και θα τα μεταφέρει στη συνέχεια ο ίδιος στον τοίχο με τον μαρκαδόρο. Αυτό το έργο θα τρέξει μέχρι τον Οκτώβριο. Στο τέλος ο τοίχος θα βαφτεί λευκός και δεν θα μείνει τίποτε που να θυμίζει το έργο» συμπληρώνει η επιμελήτρια.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

INFO

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)

Λεωφόρος Καλιρρόης & Αμβ. Φραντζή (Πρώην Εργοστάσιο Φιξ), τηλ: 211 1019000,

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή: 11.00-19.00, την Πέμπτη έως τις 22.00

Η τελευταία είσοδος στο Μουσείο είναι στις 18.30, όλες τις ημέρες, εκτός της Πέμπτης που είναι στις 21.30. Την ίδια ώρα κλείνει το ταμείο έκδοσης εισιτηρίων και το πωλητήριο.