Συνέντευξη Τύπου μετά την επιστροφή της ελληνικής αποστολής - Η ελληνική ομάδα έρευνας και διάσωσης αποτέλεσε τον πυρήνα συντονισμού των διεθνών αποστολών μετά τον καταστροφικό σεισμό
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤην πρώτη αποστολή που έφτασε στο σημείο όπου επιτελέστηκαν οι περισσότερες καταστροφές και τον πρώτο πυρήνα συντονισμού για τις διεθνείς δυνάμεις, αποτέλεσε η ελληνική ομάδα έρευνας και διάσωσης που βρέθηκε τις προηγούμενες μέρες στην πληγείσα από τον φονικό σεισμό, Τουρκία, όπως επισήμανε ο επιπυραγός, Παναγιώτης Γιαννόπουλος κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν εκπρόσωποι της ελληνικής αποστολής στην Τουρκία.
«Ήμασταν o πρώτος θύλακας συντονισμού μαζί με την αντίστοιχη ομάδα της Ελβετίας όπου επιλέξαμε την εγκατάσταση όπου θα δημιουργείτο η βάση των επιχειρήσεων και ήμασταν η πρώτη πηγή πληροφοριών στο διεθνές κέντρο συντονισμού που συστήνεται σε τέτοιες περιπτώσεις και κατευθύνει την διεθνή βοήθεια», ανέφερε χαρακτηριστικά και προσέθεσε ότι αρχικά ανέπτυξαν ένα γραφείο συλλογής πληροφοριών και στη συνέχεια ήρθαν σε επαφή με τους τοπικούς πληθυσμούς και τους κάλεσαν να τους δώσουν πληροφορίες για ανθρώπους που κινδύνευαν ή ήταν εγκλωβισμένοι στα ερείπια.
«Δεν σταματήσαμε μέχρι την τελευταία στιγμή να επιχειρούμε. Λειτουργούσαμε πάντα με γνώμονα την διάσωση της ανθρώπινης ζωής», τόνισε ο κ. Γιαννόπουλος.
Την υγειονομική συνδρομή στο έργο της ΕΜΑΚ είχε αναλάβει το Eιδικό Tμήμα Ιατρικής Καταστροφών του ΕΤΙΚ-ΕΚΑΒ, όπως σημείωσε ο ιατρός του ΕΤΙΚ ΕΚΑΒ, Σωκράτης Δούκας και μέλος της ελληνικής αποστολής.
«Βασικός μας ρόλος είναι η υγειονομική κάλυψη των θυμάτων διασωθέντων. Αυτό σημαίνει ότι οι διασωθέντες θύματα μετά τον απεγκλωβισμό πρέπει να υποστηριχθούν υγειονομικά, να σταθεροποιηθούν, να καλύψουμε και να υποστηρίξουμε τις βασικές λειτουργίες της ζωής τους, για να παραδοθούν με ασφάλεια στην υπηρεσία ασθενοφόρων ώστε να καταλήξουν σε έναν ασφαλή υγειονομικό σχηματισμό. Στην αποστολή αυτή συμμετείχαν 8 άτομα, 3 γιατροί και 5 διασώστες του ΕΤΙΚ ΕΚΑΒ. Το ΕΤΙΚ ΕΚΑΒ φέρει μαζί του σε κάθε αποστολή τον απαραίτητο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό», ανέφερε ο κ. Δούκας. Όπως είπε το Ειδικό Τμήμα Ιατρικής Καταστροφών ενεργοποιείται σε μαζικές καταστροφές με μαζικές απώλειες όπως αυτή της Τουρκίας και στελεχώνεται από εξειδικευμένους γιατρούς και διασώστες που έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση όσον αφορά μαζικές καταστροφές. «Η μόνη επιλογή είναι η διατήρηση της ανθρώπινης ζωής», επισήμανε ο κ. Δούκας.
Η εικόνα μιας ισοπεδωμένης πόλης ήταν η πρώτη εντύπωση που σχηματίστηκε στο μυαλό των μελών της ελληνικής αποστολής, επισήμανε ο πυραγός Κωνσταντίνος Νίκας. Έκανε λόγο για ένα εξαιρετικά επικίνδυνο περιβάλλον εργασίας, προσθέτοντας ότι διαρκώς γινόταν εκτίμηση της επικινδυνότητας και της ασφάλειας της κατάστασης, στα σημεία όπου δούλευαν έτσι ώστε, όπως τόνισε «να μπορέσουν να φέρουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, δηλαδή τον απεγκλωβισμό».
«Λειτουργούσαμε με πληροφορίες που είχαμε μαζέψει από τους ντόπιους και ταυτόχρονα υπό την καθοδήγηση και σε διαρκή συντονισμό με τις διεθνείς ομάδες. Κινηθήκαμε με συγκεκριμένες πληροφορίες και ρίξαμε τις δυνάμεις μας σε επιβεβαιωμένους ζωντανούς. Έτσι κύλησαν οι πρώτες ημέρες της διάσωσης και στη συνέχεια όταν ενεργοποιήθηκε το διεθνές συντονιστικό κέντρο οι πληροφορίες έρχονταν μέσω αυτού», υπογράμμισε.
«Λέγαμε ότι είμαστε Γιουνάν (Έλληνες) και η αγκαλιά τους ήταν ανοιχτή»
Η ελληνική ομάδα έρευνας και διάσωσης καθ' όλη την παραμονή της στην Αντιόχεια εξέλαβε την βαθιά ευγνωμοσύνη του τουρκικού λαού που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να εκφράσουν τις ευχαριστίες τους για όσα έπραττε εκεί. «Όπου πηγαίναμε σε όλα τα σημεία όταν συστηνόμασταν σαν Yunan η αγκαλιά ήταν ανοιχτή», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δούκας προσθέτοντας ότι ο ρόλος τους είναι να σώζουν ανθρώπινες ζωές. «Μας δέχτηκαν σαν οικογένεια», σημείωσε.
Από την πλευρά του ο κ. Γιαννόπουλος επισήμανε ότι καθ' όλη την παραμονή της αποστολής ήρθαν αντιμέτωποι με ανθρώπους πολύ φιλικούς που ήταν απελπισμένοι από αυτό που τους είχε συμβεί. «Ήταν πολύ φιλικοί μαζί μας παρότι ήταν άνθρωποι απελπισμένοι, σοκαρισμένοι, που είχαν χάσει δικούς τους ανθρώπους. Παρόλα αυτά επέδειξαν μέσα σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον, εμπιστοσύνη προς την ελληνική αποστολή διότι είδαν ότι από την πρώτη στιγμή χωρίς να κάνουμε διακρίσεις σε κανέναν τομέα και εκπτώσεις προσπαθούσαμε να επιτελέσουμε το έργο μας που ήταν η διάσωση όσων περισσότερων ανθρώπων μπορούσαμε», υπογράμμισε ο κ. Γιαννόπουλος.
Μάλιστα, ο κ. Γιαννόπουλος ανέφερε ότι αυτή η φιλική προσέγγιση αποτυπωνόταν σε πολύ απλά πράγματα, όπως στην πρωτοβουλία αρκετών Τούρκων πολιτών να τους προσφέρουν όποτε τους έβλεπαν ένα ποτήρι ζεστό τσάι ή ένα κομμάτι ψωμί. «Σε κάποια διαλείμματα των επιχειρήσεων, όταν κάποια στελέχη των διασωστικών ομάδων έβγαιναν από τα ερείπια για να πάρουν μια ανάσα, να πιούν λίγο νερό, υπήρχαν πολίτες που είχαν στήσει πρόχειρες καντίνες, έρχονταν από μόνοι τους να μας προσφέρουν ένα ποτήρι ζεστό τσάι ή να μας δώσουν ένα κομμάτι ψωμί. Αυτό νομίζω ότι αποτυπώνει με γλαφυρό και ακριβή τρόπο την υποστήριξη τους προς την ελληνική αποστολή. Ακόμα και κάποια στιγμή που βρεθήκαμε σε μια ουρά σε έναν αυτοσχέδιο πάγκο όλοι οι Τούρκοι που ήταν εκεί έκαναν στην άκρη προκειμένου να πάρουμε προτεραιότητα», επισήμανε ο κ. Γιαννόπουλος.
Την 11η Φεβρουαρίου η ελληνική διασωστική αποστολή επιχειρούσε σχεδόν 18 ώρες στα χαλάσματα αναζητώντας κάποιους αγνοούμενους. Δίχως να έχουν επιβεβαιώσει ύπαρξη ζωής, κάποιοι ντόπιοι συγγενείς μιας αγνοούμενης τους παρακάλεσαν θερμά να συνεχίσουν. Ήταν κάτι που τους συγκίνησε ιδιαίτερα, όπως είπε ο κ. Νίκας. «Σας αγαπάμε και σας εμπιστευόμαστε, και σας θεωρούμε δικούς μας», ήταν τα λόγια των συγγενών προς τους Έλληνες διασώστες, παρακαλώντας τους στη συνέχεια να μην φύγουν, να καθίσουν και να συνεχίσουν. Από την πλευρά του ο κ. Κρικέλης μετέφερε μια ακόμη εικόνα με έναν Τούρκο που είχε ετοιμάσει 3 ταψιά γλυκά προσφέροντας στους Έλληνες διασώστες τα 2 από τα 3, παρότι στον χώρο βρίσκονταν εκατοντάδες συμπολίτες του.
«Προτεραιότητά μας ήταν να διασώσουμε όσους περισσότερους μπορούσαμε».
Τα μέλη της αποστολής επανέλαβαν πολλές φορές ότι πρωταρχικός τους στόχος ήταν να διασώσουν όσους περισσότερους μπορούσαν. «Δεν επιλέξαμε ποτέ ποιον θα διασώσουμε ή θα δώσουμε προτεραιότητα σε κάποιον άλλον, λειτουργήσαμε με γνώμονα την διάσωση της ανθρώπινης ζωής», σημείωσε ο κ. Γιαννόπουλος, προσθέτοντας ότι υπήρχαν περιπτώσεις που πληρούσαν τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας.
«Οι ομάδες αυτές επιχειρούν βάσει συγκεκριμένων πρωτοκόλλων επιχειρησιακών διαδικασιών, λαμβάνοντας υπόψιν το ρίσκο και τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει η επιλογή μας ή όχι, να επιχειρήσουμε σε ένα συγκεκριμένο πεδίο. Δεν είναι θέμα εξαναγκασμού, δεν είναι θέμα "ηρωισμού", υπήρξαν, όμως, περιπτώσεις που κληθήκαμε και αποφασίσαμε μετά από συζήτηση που έγινε μεταξύ των μελών των διασωστικών ομάδων να επιχειρήσουμε τελικά σε κατασκευές, οι οποίες δεν πληρούσαν τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας. Σε κάποιες περιπτώσεις λοιπόν και αυτό κάνει την διαφορά του επαγγελματία από τον απλό πολίτη, λαμβάνοντας κάποια δεδομένα, επιχειρήσαμε και σε σημεία που κάποιος άλλος θα μπορούσε να πάρει την απόφαση να μην επιχειρήσει. Έγινε αυτό, δεν εξαναγκαστήκαμε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γιαννόπουλος.
Από την πλευρά του ο κ. Νίκας επισήμανε ότι η πλειοψηφία των διασώσεων ήταν πολύ δύσκολες ωστόσο έπραξαν όσα είναι εκπαιδευμένοι να κάνουν. «Υπήρχαν περιπτώσεις που χρειάστηκε να κάνουμε και να εφαρμόσουμε όλα αυτά τα οποία έχουμε εκπαιδευτεί σε μία μόνο διάσωση», σημείωσε.
Όπως τόνισαν οι εκπρόσωποι της ελληνικής αποστολής κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων το συναίσθημα μπαίνει στην άκρη. «Η ένταση και η αδρεναλίνη είναι τόση που δεν σε αφήνει να καταρρεύσεις. Η ένταση είναι τόσο μεγάλη που δεν σε φέρνει σε μία κατάσταση τέτοια που η πρώτη σου διαφυγή είναι να καταρρεύσεις. Η πρώτη σου διαφυγή είναι να αντλείς μία δύναμη που ούτε εσύ ξέρεις από που προέρχεται, μια θέληση που κι αυτή δεν γνωρίζουμε από που πηγάζει. Αργότερα αυτή την ένταση θα την αποβάλεις από μέσα του με όποιο τρόπο, αλλά την ώρα του πεδίου είσαι δυνατός και δεν σου επιτρέπεται να μην είσαι δυνατός», επισήμανε ο κ. Κρικέλης ενώ ο κ. Δούκας προσέθεσε ότι εκείνη την ώρα λειτουργούν στεγνά και αμιγώς επαγγελματικά κάνοντας αυτό που ξέρουν να κάνουν. Ο κ. Δούκας στη συνέχεια τόνισε ότι μετά από την αποστολή υπάρχει ψυχολογική υποστήριξη ώστε να αποφορτιστούν, ωστόσο κάποια πράγματα θα τα κουβαλάνε μαζί τους. «Δεν φεύγουν αυτά τα πράγματα μην γελιόμαστε. Είναι κάποια πράγματα που κουβαλάς μαζί σου», σημείωσε.
«Η καταστροφή στην Τουρκία είναι η αφορμή να μελετήσουμε και να αναθεωρήσουμε τα επιχειρησιακά σχέδια»
Ένα πρώτης τάξεως παράδειγμα να μελετηθούν και να αναθεωρηθούν τα επιχειρησιακά σχέδια αποτελεί, σύμφωνα με τον κ. Γιαννόπουλο, η αποστολή στην Τουρκία. «Αποτελεί ένα πρώτης τάξεως παράδειγμα να μελετήσουμε, να αναθεωρήσουμε επιχειρησιακά σχέδια, να εκπαιδεύσουμε το προσωπικό μας έτσι ώστε να επαυξήσουμε την ανθεκτικότητα της κοινωνίας μας. Τέτοιου είδους καταστροφές αποτελούν ευκαιρία για να γινόμαστε πιο έτοιμοι και αποτελεσματικοί», τόνισε, με τον κ. Νίκα να συμπληρώνει ότι οι ελληνικές διασωστικές ομάδες αποτελούν τις καλύτερες διασωστικές ομάδες στον κόσμο. Από την πλευρά του ο κ. Αραβάνης υπογράμμισε ότι η εμπειρία αυτή θα αποτελέσει πηγή ενδυνάμωσης για καλύτερες επιχειρήσεις στο μέλλον. «Δεν αισθανθήκαμε ότι μας έλειπε κάτι», είπε, ωστόσο προσέθεσε ότι με αφορμή την αποστολή δίνεται μια ευκαιρία για αλλαγή των πρωτοκόλλων και των μεθοδικών εργαλείων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Ήταν μία μεγάλη εμπειρία, μία μεγάλη διδαχή. Όσον αφορά τι περιμένουμε θεωρώ ότι υπάρχει οξυδέρκεια και αντίληψη», είπε ο κ. Δούκας. Παράλληλα, σε ερώτηση αν η αποστολή αποχώρησε για λόγους ασφαλείας ο κ. Γιαννόπουλος επισήμανε ότι ο κύκλος της αποστολής της ομάδας έρευνας και διάσωσης ολοκληρώνεται μέσα στις 7 μέρες, κατά τις οποίες έχει μια αυτονομία. «Εκπληρώθηκε η αποστολή μας και περνάμε πλέον στο στάδιο του recovery. Εκπληρώσαμε τους στόχους μας και επιστρέψαμε. Ολοκλήρωσε την περίοδο που ήταν ικανή να επιχειρήσει και επέστρεψε».
Οι φωνές των θαμμένων ζωντανών
Ξημερώματα της 7ης Φεβρουαρίου - και η ελληνική ομάδα έρευνας και διάσωσης έχει μόλις φτάσει στο Χατάι (Αντιόχεια) αντικρίζοντας μια ισοπεδωμένη πόλη μες στα συντρίμμια, με εγκλωβισμένους στα χαλάσματα και με αυτοκίνητα που ακόμη είχαν πάνω τούβλα. Ανάμεσα στα αγωνιώδη βλέμματα και στις συνεχείς εκκλήσεις για βοήθεια, η ελληνική αποστολή ξεκινά να στήνει τις σκηνές της για να στρατοπεδεύσει και να αρχίσει να επιχειρεί. Ένα μικρό αγόρι 7-8 ετών πλησιάζει την ελληνική αποστολή, και προσφέρει στο μέλος της, ιατρό του ΕΤΙΚ ΕΚΑΒ, Σωκράτη Δούκα, ένα κουτί μπισκότα, ως το ελάχιστο ευχαριστώ για όσα επρόκειτο να πράξουν κατά την παραμονή τους στην Τουρκία.
Τα μέλη της ελληνικής ομάδας έρευνας και διάσωσης, αφηγήθηκαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν σήμερα, συγκλονιστικές και συγκινητικές στιγμές τους από την αποστολή στην πληγείσα από τον φονικό σεισμό Τουρκία. Εικόνες που θα τους μείνουν ανεξίτηλες και χαραγμένες για καιρό στο μυαλό τους, όπως η διάσωση της Αϊρίν, που, χαμογελώντας κατά την διάρκεια της πολύωρης και πολύπλοκης διάσωσής της, τους ζήτησε μέχρι και να της κόψουν το πόδι για να ανακουφιστεί και να σωθεί, όπως περιέγραψαν οι πυραγοί, Κωνσταντίνος Νίκας και Θωμάς Κρικέλης. Η Αϊρίν βρισκόταν στα χαλάσματα και ο πυραγός Κωνσταντίνος Νίκας μαζί με τους συναδέλφους του, την ρωτούσαν διαρκώς όσο επιχειρούσαν για τον απεγκλωβισμό της, τι χρειαζόταν. Πλησιάζοντας στην τελική ευθεία της διάσωσης, έχασαν την επικοινωνία μαζί της, δύο φορές, δίχως να γνωρίζουν αν ήταν λιπόθυμη. Τότε, ο κ. Νίκας, που είχε αναλάβει την επικοινωνία και την ψυχολογική υποστήριξή της, δεν σταμάτησε να φωνάζει το όνομά της και να της κρατά το χέρι, έτσι ώστε να μην νιώθει μόνη. «Ήταν ο Κώστας δίπλα της, που της έκανε την ψυχολογική υποστήριξη και είχε επαφή με το χέρι του πάνω της, έτσι ώστε να μην νιώθει κι αυτή μόνη. Το καταλάβαμε από τις φωνές του Κώστα. Προσπαθούσε να την σκουντάει και να φωνάζει το όνομά της πιο έντονα από ό,τι πριν», αφηγήθηκε ο πυραγός Θωμάς Κρικέλης.
Στη συνέχεια περιέγραψε μια ακόμα στιγμή, τα ξημερώματα της 8ης Φεβρουαρίου όταν διέσωσαν ένα 11χρονο αγόρι. Ο κ. Κρικέλης προσπαθώντας να ανταποκριθεί στην διαρκή έκκληση του αγοριού για νερό, τον πλησίαζε κρατώντας ένα ποτήρι και άρχισε να τον βρέχει καθώς το αγόρι ήταν ξαπλωμένο. Ο μικρός είχε γίνει μούσκεμα και ο κ. Κρικέλης ζήτησε ένα καλαμάκι για να διευκολύνει το αγόρι. «Κάθε φορά που του τράβαγα το ποτήρι, μου έπιανε το χέρι, λέγοντάς μου να συνεχίσω να του δίνω νερό και έπειτα να μου λέει συνεχώς "10%", ότι ήταν στο "10%", δεν άντεχε άλλο. Δεν έπαυε να μας υπενθυμίζει ότι ήταν στα όριά του. Να ναι καλά, τον έβγαλαν οι συνάδελφοι και πήγαν όλα καλά», σημειώνει ο κ. Κρικέλης.
Οι φωνές των ανθρώπων, των θαμμένων ζωντανών, είναι αυτές που από εδώ και πέρα θα συντροφεύουν για το υπόλοιπο της ζωής του τον διασώστη του ΕΚΑΒ, Ευθύμη Αραβάνη. «Το συναίσθημα που θα με συντροφεύει για το υπόλοιπο της ζωής μου, ήταν οι φωνές των ανθρώπων που ήταν μέσα στα χαλάσματα. Ήταν οι φωνές ζωντανών θαμμένων. Ειδικά την πρώτη ημέρα που υπήρχε αυξημένη ζήτηση για βοήθεια, αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι ίσως δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε όλη αυτή την ζήτηση» είπε. Ακούγοντας αυτές τις φωνές κάθε λεπτό, κάθε ώρα, ο κ. Αραβάνης ανησυχούσε αν αυτές θα χαθούν σταδιακά, μέρα με τη μέρα. «Από εκεί που ήταν μια φωνή που σε συγκλόνιζε, έπειτα ήταν μία φωνή που στη συνέχεια είχες αγωνία να την ξανακούσεις, γιατί το μετά σου νοηματοδοτούσε την οποιαδήποτε ελπίδα να συνεχίσεις να επιχειρείς», επισήμανε.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ εικόνα μικρών παιδιών να παίζουν σε μία παιδική χαρά και γύρω τους να είναι όλα ερείπια, είναι αυτή που αποτυπώθηκε στο μυαλό του επιπυραγού, Παναγιώτη Γιαννόπουλου. «Μια παιδική χαρά με μικρά παιδιά που έπαιζαν και χαμογελούσαν, ενώ γύρω είχε συντελεστεί μία καταστροφική κατάσταση με ερείπια, με ανθρώπους στους δρόμους, με ανθρώπους χωρίς βασικά αγαθά για τη επιβίωσή τους. Αυτό για μένα είναι κάτι που θα χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη μου», ανέφερε χαρακτηριστικά.