Η Κομισιόν συστήνει στην Αθήνα να αξιοποιήσει τις εξοικονομήσεις προς τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες», αλλά τα τρωτά σημεία φαίνεται να υποχωρούν, μεταξύ άλλων λόγω της προόδου της πολιτικής, επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις συστάσεις της για τη δημοσιονομική πολιτική της Ελλάδας, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Για την Κύπρο, η Κομισιόν αναφέρει ότι αντιμετωπίζει μακροοικονομικές ανισορροπίες -μετά από υπερβολικές ανισορροπίες έως το 2022- καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το ιδιωτικό, το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος έχουν συνολικά μειωθεί, αλλά παραμένουν ανησυχητικές.
Επιπλέον, οι μεταπρογραμματικές εκθέσεις εποπτείας τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Κύπρο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι και τα δύο κράτη - μέλη διατηρούν την ικανότητα αποπληρωμής του χρέους τους.
Επισημαίνεται πως η η εποπτεία μετά το πρόγραμμα αξιολογεί την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοοικονομική κατάσταση των κρατών - μελών που έχουν επωφεληθεί από προγράμματα οικονομικής βοήθειας με σκοπό την ικανότητα αποπληρωμής τους.
Οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Επιτροπή συστήνει στην Αθήνα αλλά και στη Λευκωσία τον τερματισμό των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023. Ειδικά στην Ελλάδα προτείνει οι εξοικονομήσεις να αξιοποιηθούν για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Σε περίπτωση που οι ανανεωμένες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας απαιτούν μέτρα στήριξης, η Επιτροπή συστήνει και στις δύο χώρες τα μέτρα αυτά να στοχεύουν στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να είναι οικονομικά προσιτά και να διατηρούν τα κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Ειδικά για την Ελλάδα
Για το 2024, η Επιτροπή ζητά από την Ελλάδα τη διασφάλιση μιας «συνετής δημοσιονομικής πολιτικής» με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο, όχι περισσότερο από 2,6%.
Σύμφωνα με την Επιτροπή χρειάζεται, επίσης, να διατηρηθούν οι δημόσιες επενδύσεις που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική απορρόφηση των επιχορηγήσεων της Διευκόλυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Για την περίοδο μετά το 2024, η Επιτροπή συστήνει στην Ελλάδα να συνεχίσει να ακολουθεί μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης εξυγίανσης, σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν σε μια υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη και στην επίτευξη μιας συνετής μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής θέσης.
Με βάση τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν ως μέρος του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, η Επιτροπή συστήνει ένα φορολογικό σύστημα πιο φιλικό για τις επενδύσεις, με την εισαγωγή ενός συστήματος προκαταβολής φόρου, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης της τρέχουσας φορολογικής δομής για τους αυτοαπασχολούμενους και την ενίσχυση της φορολογίας συμμόρφωσης με την επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών. Συστήνεται, επίσης, η διατήρηση και αύξηση της αυτονομίας της φορολογικής αρχής επεκτείνοντας την εντολή της για την ανάπτυξη και διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων και του ανθρώπινου δυναμικού της.
Επιπλέον, κρίνεται σημαντική η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι μπορεί να προσελκύσει τις κατάλληλες δεξιότητες και διατηρώντας τη συνέπεια με το ενιαίο μισθολογικό πλέγμα. Συστήνεται, ακόμη, η συνέχιση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Όσον αφορά την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, η Επιτροπή ζητά να διατηρηθεί η «δυναμική» και «σταθερή» εφαρμογή του, και να ολοκληρωθεί γρήγορα το κεφάλαιο REPowerEU που αφορά την ενέργεια, με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του. Ζητείται, επίσης, η συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Σχετικά με την ενέργεια, η Επιτροπή συστήνει τη μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και την περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης των οδών παροχής ενέργειας. «Περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, την αύξηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της χωρητικότητας αποθήκευσης, την προώθηση της αποκεντρωμένης παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη θέσπιση νομοθετικών πλαισίων για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και βιομεθανίου.
Εξάλλου, προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής και ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, η Επιτροπή ζητά να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του πλαισίου πρωτοβάθμιας περίθαλψης και να υιοθετηθούν ισχυρότερα κίνητρα για την εγγραφή επαρκούς αριθμού οικογενειακών γιατρών, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη. Τέλος, επισημαίνεται η ανάγκη ολοκλήρωσης της μεταρρύθμισης του κτηματολογίου με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και την ίδρυση και λειτουργία του Ελληνικού Οργανισμού Κτηματογράφησης.
Ειδικά για την Κύπρο
Κατά την Επιτροπή, διατηρώντας παράλληλα μια υγιή δημοσιονομική θέση το 2024, η Κύπρος πρέπει να διατηρήσει τις εθνικά χρηματοδοτούμενες δημόσιες επενδύσεις και να διασφαλίσει την αποτελεσματική απορρόφηση των επιχορηγήσεων RRF και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Πρέπει επίσης να διευκολύνει τη μείωση του ιδιωτικού χρέους, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου κατασχέσεων.
Για την περίοδο μετά το 2024, η ΕΕ συνιστά στη Λευκωσία να συνεχίσει να επιδιώκει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν σε υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη και διατηρούν μια συνετή μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική θέση.
Προτείνεται, ακόμα, επιτάχυνση της εφαρμογής του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, διασφαλίζοντας επίσης επαρκή διοικητική ικανότητα, και ταχεία οριστικοποίηση του κεφαλαίου REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του. Επιπλέον, συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Κύπρος καλείται ακόμα να λάβει μέτρα βελτίωσης της διακυβέρνησης των κρατικών φορέων σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Στον τομέα της ενέργειας, συνιστάται μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού. Για την καλύτερη εκμετάλλευση όλων των αναξιοποίητων δυνατοτήτων για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, επιτάχυνση στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χρησιμοποιώντας κατάλληλα οικονομικά μέσα και πραγματοποιώντας περαιτέρω επενδύσεις για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας.
Προτείνεται, τέλος, επιτάχυνση της ανάπτυξης των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας, επέκταση και επιτάχυνση των μέτρων ενεργειακής απόδοσης, επίσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, καθώς και της στροφής προς τις βιώσιμες μεταφορές. Και εντατικοποίηση των προσπαθειών πολιτικής με στόχο την παροχή και την απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.