Τι περιλαμβάνει το προσχέδιο πάνω στο οποίο συμφώνησαν 198 έθνη - Γίνεται για πρώτη φορά αναφορά σε κατάργηση των ορυκτών καυσίμων - Η πρώτη αντίδραση της Κομισιόν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜετά από μια νύχτα εντατικών διαπραγματεύσεων και ύστερα από διαρκείς αναβολές και παρατάσεις, οι 198 χώρες που συμμετέχουν στην COP28 ενέκριναν ομόφωνα το κείμενο που καλεί σε «μετάβαση» με στόχο την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων.
Πρόκειται για "ιστορική απόφαση για να επιταχυνθεί η κλιματική δράση", δήλωσε ο Σουλτάν αλ Τζάμπερ, πρόεδρος της διάσκεψης του ΟΗΕ και επικεφαλής της πετρελαϊκής εταιρείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Adnoc.
"Έχουμε μια διατύπωση για τα ορυκτά καύσιμα στην τελική συμφωνία, για πρώτη φορά", πρόσθεσε, καταχεικροτούμενος από τους συμμετέχοντες.
"Οφείλουμε να είμαστε υπερήφανοι γι' αυτήν την ιστορική επιτυχία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η χώρα μου, είναι υπερήφανα για τον ρόλο τους στην επίτευξή της", πρόσθεσε.
"Φεύγουμε από το Ντουμπάι με ψηλά το κεφάλι", συνέχισε, ενώ διευκρίνισε ότι οι σχεδόν 200 χώρες που μετείχαν στη διάσκεψη ενέκριναν ένα "ιστορικό πακέτο" μέτρων που προσφέρουν ένα "ρωμαλέο σχέδιο" για να συνεχίσει να είναι εφικτός ο στόχος της συγκράτησης της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
"Παραδώσαμε μια αλλαγή παραδείγματος που έχει τη δυναμική να επαναπροσδιορίσει τις οικονομίες μας", σημείωσε επίσης λίγο μετά την έγκριση της συμφωνίας στην συνεδρίαση για το κλείσιμο της COP28 στο Ντουμπάι.
Το κείμενο προτείνει για πρώτη φορά στην ιστορία των διασκέψεων των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα να αναφερθούν ρητά όλα τα ορυκτά καύσιμα, που είναι ευρέως υπεύθυνα για την κλιματική αλλαγή.
Στη συμβιβαστική πρόταση, δεν γίνεται ρητή αναφορά σε σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, όπως είχαν ζητήσει περισσότερα από 100 έθνη, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Προκρίνεται ωστόσο ο όρος «μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα» με τρόπο που να οδηγεί σε μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έως το 2050, όρος ο οποίος έγινε τελικά αποδεκτός από το μπλοκ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών.
Πάνω από 100 χώρες άσκησαν έντονες πιέσεις για σκληρή γλώσσα στην συμφωνία της COP28 που να αναφέρεται σε "σταδιακή κατάργηση" της χρήσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, αλλά προσέκρουσαν στην ισχυρή αντίθεση του υπό την Σαουδική Αραβία οργανισμού πετρελαιοεξαγωγικών χωρών OPEC, ο οποίος επιχειρηματολογούσε ότι ο κόσμος μπορεί να μειώσει τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου χωρίς να αποφύγει συγκεκριμένα καύσιμα.
Η συμφωνία που εγκρίθηκε στο Ντουμπάι έπειτα από δύο εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων έχει στόχο να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στους επενδυτές και αυτούς που χαράσσουν πολιτική ότι ο κόσμος είναι τώρα ενωμένος στην βούληση να διαρρήξει τους δεσμούς του με τα ορυκτά καύσιμα, κάτι το οποίο οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν την τελευταία βάσιμη ελπίδα για να αποσοβηθεί η κλιματική καταστροφή.
Η μάχη αυτή οδήγησε στην παράταση της διάσκεψης.
Μετά την επίτευξη της συμφωνίας αυτής, οι χώρες αναλαμβάνουν την ευθύνη για την τήρησή της μέσω εθνικών πολιτικών και επενδύσεων.
Η συμφωνία καλεί για "μετάβαση προς την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα με έναν δίκαιο, τακτικό και ισότιμο τρόπο (...) ώστε να επιτευχθούν καθαρά μηδενικές (εκπομπές) ως το 2050 σε συμφωνία με την επιστήμη".
Επίσης ζητεί τριπλασιασμό των δυνατοτήτων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως ως το 2030, επιταχύνοντας τις προσπάθειες για τη μείωση του άνθρακα και επιταχύνοντας τεχνολογίες, όπως η δέσμευση και η αποθήκευση άνθρακα, η οποία μπορεί να "καθαρίσει" βιομηχανίες που είναι δύσκολο να απαλλαγούν από τον άνθρακα.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Ο υπουργός Κλιματικής Αλλαγής της Δανίας ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος αξιωματούχος που χαιρέτισε την πρόταση, χαρακτηρίζοντάς την ιστορική, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχολιάζει ότι η COP28 μπορεί να σηματοδοτήσει «την αρχή του τέλους για τα ορυκτά καύσιμα».
Ο Νορβηγός υπουργός Εξωτερικών Έσπεν Μπαρτ Έιντε δήλωσε πως «είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος ενώνεται γύρω από ένα τόσο σαφές κείμενο για την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τα ορυκτά καύσιμα. Ήταν ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Επιτέλους τον αντιμετωπίζουμε κατά πρόσωπο».
Ο διαπραγματευτής της Βραζιλίας για το κλίμα Αντρέ Κορέα Ντο Λάγκο δήλωσε: «Νομίζω ότι θα πρέπει να το εγκρίνουμε».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών, γνωστή με το ακρωνύμιο AOSIS, επισήμανε πως βλέπει στο κείμενο «μια λιτανεία από παραθυράκια».
«Το κείμενο δεν μιλάει ειδικά για τη μείωση και τη σταδιακή εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων με τρόπο που να το καθιστά πράγματι 'το βήμα αλλαγής που χρειάζεται'», ανέφερε η συμμαχία των χωρών αυτών οι οποίες είναι δυσανάλογα ευάλωτες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, περιλαμβανομένης της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Το κείμενο αντιπροσωπεύει «ένα βήμα προς τα εμπρός», όμως «δεν παρέχει την απαραίτητη ισορροπία ώστε να ενισχύσουμε την παγκόσμια δράση για να διορθώσουμε την πορεία όσον αφορά την κλιματική αλλαγή», εκτιμά η συμμαχία στην ανακοίνωσή της.
Ο απεσταλμένος της Κίνας για το κλίμα Λιού Ζενμίν δήλωσε πως με το προτεινόμενο κείμενο εξακολουθούν να παραμένουν ορισμένα ζητήματα.«Δεν είναι τέλειο. Μερικά ζητήματα εξακολουθούν να παραμένουν», δήλωσε ο Λιου.