Μιλώντας σε προεκλογική του εκδήλωση ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να κάνει ό,τι θέλει εναντίον μελών του ΝΑΤΟ που δεν κατέβαλαν το 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες - Για αποκρουστικές και ανισόρροπες δηλώσεις μιλά ο Λευκός Οίκος
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε το Σάββατο πως, όταν ήταν πρόεδρος, προειδοποίησε τους συμμάχους των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ ότι «θα ενθάρρυνε» τη Ρωσία «να κάνει ό,τι ήθελε» κατά χωρών που είναι «αμελείς», κλιμακώνοντας τις επιθέσεις του εναντίον της διεθνούς συνδρομής και μακροχρόνιων διεθνών συμμαχιών.
Μιλώντας σε συγκέντρωση των οπαδών του στην πόλη Κόνγουεϊ της Νότιας Καρολίνας, ο Τραμπ αναφέρθηκε σε περιστατικό που είχε διηγηθεί στο παρελθόν σχετικά με ηγέτη χώρας μέλους του ΝΑΤΟ, ο οποίος διαφώνησε μαζί του σχετικά με τις απειλές του ότι δεν θα υπερασπιστεί μέλη της Συμμαχίας που δεν πληρούν τους στόχους των δαπανών, τους οποίους έχει θέσει το ΝΑΤΟ.
Όμως αυτή τη φορά, ο Τραμπ πήγε ένα βήμα παραπέρα, λέγοντας πως είπε στον εν λόγω ηγέτη, τον οποίο δεν κατονόμασε, πως για την ακρίβεια θα «ενθάρρυνε» τη Ρωσία να κάνει σε αυτήν την περίπτωση «ό,τι ήθελε».
«Δεν πληρώσατε; Είστε αμελείς», διηγήθηκε ο Τραμπ ότι είπε. «Όχι, δεν θα σας προστάτευα. Για την ακρίβεια, θα τους (σ.σ.: τους Ρώσους) ενθάρρυνα να κάνουν ό,τι στο διάολο (sic) θέλουν. Πρέπει να πληρώσετε. Πρέπει να πληρώσετε τους λογαριασμούς σας».
Το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία, τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να τερματίσουν τις περικοπές δαπανών που έκαναν μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και να θέσουν ως στόχο μια δαπάνη 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα μέχρι το 2024.
Σχολιάζοντας τις δηλώσεις Τραμπ, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άντριου Μπέιτς δήλωσε ότι «η ενθάρρυνση εισβολών κατά των στενότερων συμμάχων μας από δολοφονικά καθεστώτα είναι αποκρουστική και ανισόρροπη - θέτει σε κίνδυνο την αμερικανική εθνική ασφάλεια, την παγκόσμια σταθερότητα και την οικονομία μας».
Ο Μπέιτς δήλωσε ότι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που επιδιώκει την επανεκλογή του τον Νοέμβριο, αποκατέστησε τις συμμαχίες των ΗΠΑ από τότε που ανήλθε στην προεδρία το 2021, διασφαλίζοντας ότι το ΝΑΤΟ είναι τώρα «μεγαλύτερο και πιο ζωντανό απ’ ό,τι έχει υπάρξει ποτέ». «Αντί να ζητά πολέμους και να προωθεί διαταραγμένο χάος, ο πρόεδρος Μπάιντεν θα συνεχίσει να ενισχύει την αμερικανική ηγεσία και να υπερασπίζεται τα συμφέροντά μας στην εθνική ασφάλεια – όχι να είναι αντίθετος σε αυτά», ανέφερε ο εκπρόσωπος.
Τα σχόλια του Τραμπ έρχονται την ώρα που η Ουκρανία παραμένει εγκλωβισμένη στις προσπάθειές της να αποκρούσει την εισβολή της Ρωσίας στη επικράτειά της, δύο χρόνια αφότου αυτή εξαπολύθηκε, και καθώς οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο γίνονται όλο και πιο σκεπτικοί ως προς το να προσφέρουν επιπλέον χρηματική συνδρομή στην χώρα που αγωνίζεται με μια αντεπίθεση που έχει βαλτώσει και με ελλείψεις σε εξοπλισμό.
Παράλληλα, καθώς προηγείται στις δημοσκοπήσεις για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, ο Τραμπ και οι συνεργάτες του εμφανίζονται όλο και πιο σίγουροι ότι θα κλειδώσουν την υποψηφιότητά του για τις προεδρικές εκλογές τις επόμενες εβδομάδες, έπειτα από τις επιβλητικές νίκες στις πρώτες εσωκομματικές διαδικασίες.
Νωρίτερα το Σάββατο, ο Τραμπ ζήτησε η διεθνής βοήθεια να τερματιστεί, τονίζοντας τη φράση «χωρίς δεσμεύσεις». Όπως είπε, οι ΗΠΑ θα πρέπει να περιορίσει τον τρόπο με τον οποίο παρέχει χρήματα.
Στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Truth Social που ίδρυσε μετά το κλείσιμο του λογαριασμού του στο τότε Twitter, ο Τραμπ έγραψε κατά λέξη και με όλη την ανάρτηση να έχει γραφτεί με κεφαλαία γράμματα: «Από αυτήν την στιγμή - ακούς αμερικανική γερουσία; - σε καμία χώρα δεν πρέπει να δοθούν καθόλου χρήματα, εκτός αν δίνονται ως δάνειο και όχι ως δωρεά».
Συνεχίζοντας - πάντα με κεφαλαία - ο Τραμπ έγραψε ότι τα χρήματα θα πρέπει να δανείζονται «σε εξαιρετικά καλούς όρους», χωρίς επιτόκιο και χωρίς ημερομηνία αποπληρωμής. Όμως διευκρίνισε πως «αν η χώρα που βοηθούμε στραφεί εναντίον μας ή πλουτίσει κάποια στιγμή στο μέλλον, το δάνειο θα αποπληρωθεί και τα χρήματα θα επιστρέψουν στις ΗΠΑ».
Στην διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2016, ο Τραμπ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου προς τους Δυτικούς συμμάχους, προειδοποιώντας τους ότι η χώρα του, υπό την δική του ηγεσία, ενδεχομένως να εγκαταλείψει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την συνθήκη του ΝΑΤΟ και να υπερασπίζεται μόνο τις χώρες που πληρούν τις κατευθυντήριες γραμμές της Συμμαχίας, δαπανώντας 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα.
Ως πρόεδρος, ο Τραμπ εν τέλει ασπάστηκε την ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής του άρθρου 5, σύμφωνα με την οποία μια ένοπλη επίθεση εναντίον μίας ή περισσοτέρων μελών του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των μελών του ΝΑΤΟ. Συχνά όμως ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσίαζε τους συμμάχους ως «βδέλες» του αμερικανικού στρατού και δημόσια αμφισβητούσε την αξία της στρατιωτικής συμμαχίας, η οποία έχει καθορίσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική εδώ και δεκαετίες.
Μέχρι το 2022, το ΝΑΤΟ ανέφερε ότι επτά από τα 31 κράτη μέλη του πληρούν αυτήν την υποχρέωση έναντι τριών το 2014. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 ανάγκασε κάποια μέλη της Συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Σε πολλές περιστάσεις ο Τραμπ έχει προσπαθήσει να πιστωθεί αυτήν την αύξηση. Για ακόμη μια φορά το Σάββατο καυχήθηκε πως, ως απόρροια των απειλών του, «εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια ήρθαν στο ΝΑΤΟ» - ακόμη κι αν τα κράτη μέλη που αυξάνουν τις αμυντικές τους δαπάνες δεν καταβάλουν τίποτα απευθείας στην Συμμαχία.
Με τον Τραμπ να προηγείται του Μπάιντεν σε κάποιες δημοσκοπήσεις, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ανησυχούν ότι μια νίκη Τραμπ τον Νοέμβριο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη δέσμευση των ΗΠΑ στη Συμμαχία. Παρ' όλα αυτά, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε τον περασμένο μήνα πως δεν πιστεύει ότι μια δεύτερη προεδρία Τραμπ θα έθετε σε κίνδυνο την συμμετοχή των ΗΠΑ.
Έντονες αντιδράσεις
Τα σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, σε πολλές περιπτώσεις επικριτικές, από Ευρωπαίους αξιωματούχους.
«Αναμένω ότι ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν ένας ισχυρός και αφοσιωμένος σύμμαχος του ΝΑΤΟ» τόνισε ο γενικός γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ κ. Στόλτενμπεργκ σημειώνει ότι «το ΝΑΤΟ παραμένει έτοιμο και ικανό να υπερασπιστεί όλους τους συμμάχους. Οποιαδήποτε επίθεση στο ΝΑΤΟ θα αντιμετωπιστεί με ενιαία και δυναμική απάντηση. Οποιαδήποτε πρόταση ότι οι σύμμαχοι δεν θα υπερασπιστούν ο ένας τον άλλον υπονομεύει όλη την ασφάλειά μας, συμπεριλαμβανομένης αυτής των ΗΠΑ και θέτει Αμερικανούς και Ευρωπαίους στρατιώτες σε αυξημένο κίνδυνο».
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι δηλώσεις Τραμπ έδωσαν τροφή για σχόλια σχετικά με την ανάγκη η ΕΕ να ενισχύσει την στρατηγική της αυτονομία.
«Οι απερίσκεπτες δηλώσεις για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ και την αλληλεγγύη του άρθρου 5 εξυπηρετούν μόνο το συμφέρον του Πούτιν» τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ.
Ο κ. Μισέλ αναφέρει ότι «η Διατλαντική Συμμαχία υποστήριξε την ασφάλεια και την ευημερία των Αμερικανών, των Καναδών και των Ευρωπαίων για 75 χρόνια. Οι απερίσκεπτες δηλώσεις για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ και την αλληλεγγύη του άρθρου 5 εξυπηρετούν μόνο το συμφέρον του Πούτιν».
«Δεν φέρνουν περισσότερη ασφάλεια ή ειρήνη στον κόσμο. Αντίθετα, τονίζουν εκ νέου την ανάγκη για την ΕΕ να αναπτύξει επειγόντως περαιτέρω τη στρατηγική της αυτονομία και να επενδύσει στην άμυνά της. Και να διατηρήσουμε τη Συμμαχία μας ισχυρή» προσθέτει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν, ο οποίος, μιλώντας σε συνέντευξη με το τηλεοπτικό δίκτυο LCI επεσήμανε ότι «δεν μπορούμε να ρίχνουμε κορόνα-γράμματα σχετικά με την ασφάλειά μας κάθε τέσσερα χρόνια ανάλογα με αυτήν ή την άλλη εκλογική αναμέτρηση, ειδικότερα τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές». Ο επίτροπος προσέθεσε πως οι ηγέτες της ΕΕ κατανοούν ότι η Ένωση πρέπει να ενισχύσει τις δικές της στρατιωτικές δαπάνες και δυνατότητες. «Τα έχουμε ακούσει αυτά και στο παρελθόν. Τίποτα το καινούργιο», σημείωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος.
Μάλιστα, ο κ. Μπρετόν αποκάλυψε ότι «ο πρόεδρος μιας χώρας», στον οποίο αναφέρθηκε ο Τραμπ, δεν ήταν ούτε αρσενικού γένους ούτε ηγέτης κράτους. «Ίσως έχει θέματα με τη μνήμη του, στην πραγματικότητα ήταν μια γυναίκα πρόεδρος, όχι μιας χώρας, αλλά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», είπε ο κ. Μπρετόν αναφερόμενος στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και μια συνομιλία που είχε με τον Τραμπ το 2020.
Θέση για το θέμα πήρε και ο υπουργός Άμυνας της Πολωνίας Βλάντισλαβ Κοσίνιακ-Καμίζ. «Το σύνθημα του ΝΑΤΟ "ένας για όλους, όλοι για έναν" αποτελεί μια ξεκάθαρη δέσμευση. Το να υπονομεύει κανείς την αξιοπιστία των συμμαχικών χωρών σημαίνει ότι αποδυναμώνει ολόκληρο το ΝΑΤΟ», έγραψε σε μήνυμά του στην πλατφόρμα Χ, συμπληρώνοντας: «Καμία προεκλογική εκστρατεία δεν αποτελεί δικαιολογία για να παίζουμε με την ασφάλεια του Συμφώνου».